«Ժողովուրդ» օրաթերթի զրուցակիցն է ՀՀ ԱԺ պետաիրավական եւ մարդու իրավունքների մշտական հանձնաժողովի նախագահ, ՀՀ նախկին գլխավոր դատախազ Գեւորգ Կոստանյանը:
-Մարտի 1-ի դեպքերի վերաբերյալ «Ելք» խմբակցության ներկայացրած հայտարարության տեքստը զարմանալիորեն ընդունվեց ԱԺ նիստերի օրակարգ, եւ դա այն դեպքում, երբ պետական-իրավական եւ մարդու իրավունքների հարցերով մշտական հանձնաժողովի նիստում բացասական եզրակացություն էր ստացել: Ո՞րն էր այն ընդունելու պատճառը:
-Շատ պարզ պատճառով: Պետաիրավական հանձնաժողովի նիստում «Ելք»-ի առաջարկած Ազգային ժողովի հայտարարության հիմքում 5 կետ էր դրված, պետաիրավական հանձնաժողովի նիստում մենք 5 կետերն առանձին-առանձին, դետալացված վերլուծեցինք, քննարկեցինք` լսելով բոլորի տեսակետները եւ, ըստ էության, եկանք այն եզրակացության, որ այդ 5 կետերն էլ` ե՛ւ առանձին-առանձին, ե՛ւ իրենց ամբողջության մեջ, ոչ միայն պատշաճ հիմնավորված չէին, այսինքն` զուտ հարցադրում լինելու տեսանկյունից, միաժամանակ դրանք չէին կարող որեւէ կերպ ուղղված լինել մեր հասարակության եւ մեր մտահոգությունները փարատելուն: Եվ իմ մոտեցումները իրավական առումով ես ներկայացրեցի հանձնաժողովի նիստում եւ միաժամանակ նպատակահարմարության տեսանկյունից բարձրացրեցի այն հարցը, որ եկեք` 40 հայտարարություն ընդունենք, բայց դա արժեք չունի՞, չէ՞, որովհետեւ որեւէ կերպ չի փարատելու այն մտահոգությունները, որոնք առկա են ե՛ւ մեր հասարակության, ե՛ւ մեզանից յուրաքանչյուրի մոտ:
Հիմա ինչո՞վ է պայմանավորված, որ, այնուամենայնիվ, այն որոշեցինք լիագումար նիստում քննարկման առարկա դարձնել: Նկատի ունենալով, որ մեր հանձնաժողովի նիստի ընթացքում էր դա քննարկվել, մենք ուղղակի դեմ չեղանք մտցնել լիագումար նիստ, որպեսզի այդ քննարկումը, այդ փաստարկները, որոնք բերվում են մեր եւ մեր ընդդիմադիր գործընկերների կողմից, լինի ավելի լայն հրապարակման առարկա, որպեսզ մեր հասարակությունն էլ հասկանա` արդյո՞ք նման հայտարարության անհրաժեշտությունն առկա է եւ արդյո՞ք այն իսկապես կարող է այնպիսի կարեւոր նշանակություն ունենալ, ինչպես մեր գործընկերներն են պնդում:
Դրա համար մենք համաձայնեցինք, որ այն դառնա քննարկման առարկա, այլ ոչ թե համաձայնեցինք, որ դրանց մեջ ներառված կետերն ընդունելի են: Մենք ընդամենը փորձում ենք սրանով մեր հասարակության ավելի լայն շերտերին ներկայացնել` ինչու այդ հայտարարության հինգ կետերն ընդունելի չեն:
-Ստացվում է, որ կքննարկեք, բայց արդյունքում չե՞ք ընդունի այն:
-Այդ հայտարարությունը կամ որեւէ հայտարարություն ի՞նչ է տալու: Ես այժմ հռետորական հարց եմ հնչեցնում: Եկեք, ամեն օր հայտարարություն հրապարակենք` ԱԺ անունից, այդ թվում` օրը 10 հատ` մենք դատապարտում ենք, կոչ ենք անում գլխավոր դատախազին կամ քննչական ծառայության պետին: Շատ լավ, բայց նրանք ունեն օրենքով իրենց վրա դրված պարտավորություններ: Անկախ նրանից` մենք ինչ հայտարարություն անենք, դա ո՛չ ավելացնելու է իրենց իրավունքների ծավալը, ո՛չ էլ պարտականությունների ծավալը: Իրենք անում են դա անկախ ամեն ինչից: Հետեւաբար մեկ հայտարարություն չէ, 100 հայտարարություն էլ անենք, դա զրո նշանակություն ունի:
-Առաջիկայում մարտի 1-ի դեպքերի բացահայտման առումով ի՞նչ հնարավոր զարգացումներ կարող են լինել: Խոսք է գնում նոր փաստահավաք խմբի կամ հանձնաժողովի ստեղծման մասին: Այդ առումով զարգացումներ հնարավո՞ր են:
-Գիտեք ինչ կա. քրեական գործերը կամ կոնկրետ մահվան հանգամանքները պարզելու համար չի կարող ստեղծվել ո՛չ փաստագրական, ո՛չ էլ այլ խումբ: Որովհետեւ, եթե մեզ դա պետք է` մահվան փաստերի վերաբերյալ քննությունն իրականացնելու համար, դա նշանակում է, որ մենք ստեղծելու ենք մի մարմին, որը պետք է ունենա դատախազի կամ քննիչի կամ ոստիկանի գործառույթներ, ինչը չի կարող ունենալ:
Այսինքն` նման մարմիններն ի սկզբանե անարդյունավետություն են իրենց մեջ պարունակում: Ի սկզբանե զուտ ցուցադրակամ կամ պոպուլիստական նպատակներից ելնելով է, եկեք, ինչքան ուզենք` մարմին ստեղծենք, մենք դեմ չենք, բայց եթե դուք ասեք, որ այդ մարմինը ինչ կարող է անել, եւ ինչ լիազորություն պետք է տանք, ապա ինչ լիազորություն էլ անեք, դա կլինի այլ մարմնի լիազորություն, ինչն անթույլատրելի է իրավական եւ ոչ իրավական տեսանկյունից: Հետեւաբար նոր մարմին ստեղծելու անհրաժեշտությունը բացակայում է ցանկացած տեսակետից, ցանկացած ռակուրսից, որ նայենք: Այլ հարց է, որ մենք պետք է քննարկենք` ինչ անենք, որ քրեական գործի արդյունավետությունը մենք տեսնենք: Այսինքն` այո՛, մեր թիվ մեկ խնդիրը յուրաքանչյուր մահվան դեպքի բացահայտված լինելու մեջ է:
Մանրամասները՝ տեսանյութում
Նաիրա Հովհաննիսյան, Հովսեփ Հովսեփյան
.gif)
