2022 նոյեմբերի սկզբին Երեւանում կայացավ FINTECH360 միջազգային համաժողովը, որին մասնակցում էին տարբեր երկրների բանկային, ՏՏ, վճարային համակարգերի, հեռահաղորդակցության ոլորտի, մասնագիտացված ասոցիացիաների 200 ներկայացուցիչներ։
Ֆինանսական տեխնոլոգիաների շուկայում արդի միտումների եւ նորարարությունների քննարկման միջազգային հեղինակավոր հարթակ դարձած FINTECH360 համաժողովն անցկացվեց Holiday Inn Yerevan Republic Square հյուրանոցի դահլիճում «Յունիբանկ» ԲԲԸ-ի եւ «Յունիստրիմ» միջազգային դրամական փոխանցումների համակարգի աջակցությամբ:
FINTECH360-ի բացմանը ելույթ ունեցան ՀՀ կենտրոնական բանկի նախագահի տեղակալ Հովհաննես Խաչատրյանը եւ ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության փոխնախարար Դավիթ Սահակյանը: Շնորհակալություն հայտնելով Հովհաննես Խաչատրյանին եւ Դավիթ Սահակյանին ուշադրության եւ աջակցության համար՝ «Յունիբանկ»-ի խորհրդի նախագահ Գագիկ Զաքարյանը նշեց Հայաստանի բարձր ներդրումային գրավչությունը եւ թափանցիկ ու բաց տնտեսական քաղաքականությունը։
Համաժողովի գործնական ծրագիրը բացեց Էլեկտրոնային փողերի եւ դրամական փոխանցումների շուկայի մասնակիցների ասոցիացիայի նախագահ Վիկտոր Դոստովը՝ ներկայացնելով բանկերի ռազմավարությունն ու մարտավարությունը թվային հեղափոխության դարաշրջանում։
«Յունիբանկ»-ի վարչության նախագահ Մեսրոպ Հակոբյանը կիսվեց արհեստական բանականության բազայի վրա հիմնված սքորինգի ներդրման հաջող փորձով: «Յունիբանկ»-ն առաջիններից էր Հայաստանում, որ ավտոմատացրեց առանց գրավի սպառողական վարկերի հայտերի ուսումնասիրությունը եւ բացառեց որոշում կայացնելիս մարդկային գործոնը: AI տեխնոլոգիայի ներդրմամբ «Յունիբանկ»-ը երկու անգամ բարձրացրեց վարկային պորտֆելի որակը՝ հաստատելով ստացած հայտերի ավելի քան 50%-ը:
Բանկային ոլորտում AI եւ նեյրոնային ցանցերի գործնական կիրառման թեման շարունակեց Արհեստական բանականության զարգացման լաբորատորիաների ասոցիացիայի փոխնախագահ Ռոբերտ Վասիլեւը։
DPP Group-ի հիմնադիր եւ գործադիր տնօրեն, Home Credit բանկի նախկին տնօրեն Դմիտրի Պեշնեւ-Պոդոլսկին հանդես եկավ վերջին ժամանակների ամենաքննարկվող թեմաներից մեկի՝ ապառիկ վճարման ծառայությունների վերաբերյալ «BNPL-ը համաշխարհային շուկայում. Առաջին հիասթափությունները եւ անորոշ ապագան» զեկույցով:
Մեկ այլ արդիական թեմա է բանկերի եւ այլ վարկային կազմակերպությունների պրակտիկայում տվյալների օգտագործման հեռանկարները: Digital Caramel-ի հիմնադիր Արսեն Սուլթանյանը, OpenBusiness-ի գործադիր տնօրեն եւ հիմնադիր Յուլյա Լոկոտկովան եւ Ucom-ի ֆինանսական տնօրեն Սիմոն Առաքելյանը քննարկեցին Big Data-ի ընձեռած հնարավորությունները ֆինանսական հաստատությունների հաճախորդների վարքագծային բնութագրերը վերլուծելիս:
Earlyone-ի հիմնադիր եւ տնօրեն Գեւորգ Սաֆարյանը ներկայացրեց «Հաճախորդների փորձը phygital-ում. մանրածախ բանկերի ապագան» զեկույցը:
Պանելային քննարկումները FINTECH360 համաժողովի ծրագրի կարեւոր մաս են: Մասնակիցների մոտ մեծ հետաքրքրություն առաջացրեց անհպում վճարումների եւ մոբայլ ծառայությունների զարգացմանը նվիրված քննարկումը։ Պանելի մոդերատորն էր Վիկտոր Դոստովը։ Քննարկմանը մասնակցեցին ArCa վճարային համակարգի տնօրեն Իշխան Մխիթարյանը, «Յունիբանկ»-ի վարչության նախագահ Մեսրոպ Հակոբյանը, «Յունիստրիմ» բանկի վարչության նախագահ Կաիրժան Կուդյարովը եւ STAK Money Transfer-ի խորհրդի նախագահ Վախթանգ Աբրահամյանը։
Մեկ այլ պանելային քննարկում, որը վարում էր OpenBusiness-ի գործադիր տնօրեն եւ հիմնադիր Յուլյա Լոկոտկովան, կենտրոնացած էր նեոբանկերի ապագայի վրա: Bedford Pay LTD-ի տնօրեն Վլադիսլավս Բորովիկսը, ECA Countries-ի գործադիր տնօրեն, Senteo Inc-ի ավագ գործընկեր Ալեքսեյ Վերետենովը եւ Դմիտրի Պեշնեւ-Պոդոլսկին կարծիքներ փոխանակեցին այս թեմայով:
Համաշխարհային գլոբալիզացիայի միտումը նույնպես օրակարգում էր, որը ներառում էր բարձր մասնագիտացված մոբայլ հավելվածների վերափոխումը մարքեթփլեյսների եւ բանկային էկոհամակարգերի: Ինտեգրման հեռանկարները եւ արագ փոփոխվող տնտեսական լանդշաֆտին հարմարվող բանկերի խնդիրներն իրենց զեկույցներում քննարկել են WaveAccess-ի նախնական վաճառքի մենեջեր Սերգեյ Պոնոմարենկոն, ECA երկրների կառավարիչ տնօրեն, Senteo Inc-ի ավագ գործընկեր Ալեքսեյ Վերետենովը, Skolkovo Fintech Hub-ի տնօրեն Պավել Նովիկովը:
«Յունիստրիմ» բանկի վարչության նախագահ Կաիրժան Կուդյարովը կիսվեց իր գործնական փորձով՝ խոսելով այն մասին, թե ինչպես են փոխվում աշխատանքային միգրանտների կարիքները թվայնացման դարաշրջանում։ Նա նշեց, որ եթե 2021 թվականին «Յունիստրիմ»-ում օնլայն ծառայության մասնաբաժինը կազմում էր 41%, ապա 2022 թվականին այն արդեն կազմում է 55%։ Այս տարի մոբայլ հավելվածի ներբեռնումների թիվն ավելացել է 8 անգամ։ «Կանաչ» ֆինտեխը ESG օրակարգի շրջանակներում. սա պանելային հերթական քննարկման թեման էր, որը վարում էր ՖԻՆԱՐՄ ֆինանսական շուկայի մասնակիցների ասոցիացիայի տնօրեն Կարեն Զաքարյանը։ PwC Armenia-ի գործադիր տնօրեն Ալեքսեյ Ռուսանովը, Climate Finance and Institutes-ի ավագ խորհրդատու Տիգրան Սուքիասյանը, «Յունիստրիմ» բանկի խորհրդի անդամ Ելենա Ռեչկալովան խոսել են «կանաչ» ներդրումների շուկայի արագ աճի եւ զարգացման մասին։
«Ներդրումային հնարավորությունները եւ արժեթղթերի շուկաները» քննարկման շրջանակներում տեղի ունեցավ մտքերի ինտենսիվ փոխանակում։ Մոդերատորի դերը ստանձնել էր FEAS-ի գլխավոր քարտուղար Կոնստանտին Սարոյանը։ Քննարկմանը մասնակցում էին POD Consulting FFF-ի տնօրեն Ֆիլիպ Դելմոտը, BPIFRANCE-ի Կովկասի եւ Կենտրոնական Ասիայի հատուկ խորհրդական Ժերոմ Կլաուզենը, AMX-ի գործադիր տնօրեն Հայկ Եգանյանը, AICA&CrowdVentures-ի համահիմնադիր Սամսոն Ավետյանը, ANIF-ի ARFI հարթակի ղեկավար Էդգար Էվոյանը: Արմբրոկի պորտֆելային մենեջեր Դմիտրի Դորոֆեեւը կիսվեց թեմայի վերաբերյալ իր տեսլականով. նա հանդես եկավ «Պորտֆելային ներդրումներ ֆիզիկական անձանց համար. փոփոխությունների ժամանակը» թեմայով զեկույցով:
ENFINT-ի գլխավոր խորհրդատու Սվետլանա Մարկովան խոսեց բանկերում մեքենայական ուսուցման մոդելների ներդրման պրակտիկայի մասին՝ պիլոտային ծրագրից մինչեւ արդյունաբերական հարթակի ստեղծում։
Renaissance Capital-ի Ռուսաստանի եւ ԱՊՀ երկրների գլխավոր տնտեսագետ Սոֆյա Դոնեցը ներկայացրեց «Մեծ ջրհեղեղը եւ տնտեսական աճի հայկական տապանը» թեմայով զեկույցը:
«Թվային արժույթների ներդրման մոտեցումները եւ կենտրոնական բանկերի դերն այդ գործընթացում» թեմայով պանելային քննարկումը վարում էր ծկհ-ի վարչության նախագահ Ալմա Օբաեւան:
Համաժողովը չի շրջանցել նաեւ կիբերանվտանգության կարեւոր խնդիրը, որը սերտորեն կապված է Open Banking հայեցակարգի հանրահռչակման հետ։ Քննարկումը վարում էր Earlyone-ի հիմնադիր եւ տնօրեն Գեւորգ Սաֆարյանը, փորձագիտական կարծիքներով հանդես եկան CyberHUB-ի համահիմնադիր, SoftConstruct-ի ռազմավարական խորհրդատու Սամվել Մարտիրոսյանը, Ռազմավարական հետազոտությունների եւ նախաձեռնությունների վերլուծական կենտրոնի համահիմնադիր, մեդիա փորձագետ, տեղեկատվական անվտանգության մասնագետ Տիգրան Քոչարյանը, InfoSec-ի հիմնադիր եւ տնօրեն Կարեն Գասպարյանը, «Արմսոֆթ»-ի ավագ խորհրդատու, ՀԱՀ դասախոս Արա Չալաբյանը։
Համաժողովի ավարտին VisionLabs-ի կոմերցիոն տնօրեն Իլյա Ռոմանովը ներկայացրեց ֆինանսական ոլորտում մարդակենտրոն տեխնոլոգիաների եւ մեքենայական տեսողության կիրառման նոր միտումները։
Ինտենսիվ քննարկումներից հետո FINTECH360-ի մասնակիցներին ներկայացվեց Հայաստանի պատմական ժառանգությունը: Մշակութային հարուստ ծրագիրը ներառում էր նաեւ էքսկուրսիաներ Գառնի եւ Գեղարդ: Պատվիրակներին սպասում էր լավաշ թխելու մաստեր-կլաս եւ ավանդական ըմպելիքների համտես՝ հայկական դուդուկի դյութիչ հնչյունների ներքո:
ԱԶԱՏՄԱՆ ԴԻՄՈՒՄ
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նոյեմբերի 10-ին որոշում է ստորագրել Հակոբ Ավագյանին Առողջապահական եւ աշխատանքի տեսչական մարմնի ղեկավարի պաշտոնից ազատելու մասին: Որոշման մեջ ասվում է. «Ղեկավարվելով «Հանրային ծառայության մասին» օրենքի 9-րդ հոդվածի 3-րդ մասով՝
Հակոբ Ավագյանին ազատել Առողջապահական եւ աշխատանքի տեսչական մարմնի ղեկավարի պաշտոնից: Առողջապահական եւ աշխատանքի տեսչական մարմնի ղեկավարի պարտականությունների կատարումը վերապահել Առողջապահական եւ աշխատանքի տեսչական մարմնի ղեկավարի տեղակալ Սլավիկ Սարգսյանին»:
ArmLur.am-ի տեղեկություններով՝ Հակոբ Ավագյանն ազատման դիմումը գրել է դեռ նոյեմբերի 4-ին, սակայն նոյեմբերեւի 10-ին նոր որոշումը պաշտոնապես հաստատվեց:
Հիշեցնենք նաեւ, որ դեռ ապրիլին ArmLur.am-ը գրել էր՝ սեւ ամպեր են կուտակվել տնօրեն Հակոբ Ավագյանի գլխին: Մեր տեղեկություններով՝ գործադիրն Ավագյանին պաշտոնանկ անելու ներքին որոշում ուներ, բայց դա անելու համար այդ ժամանակ որեւէ ձեւ ու միջոց չէր գտնում: Ստացվում է՝ ավելի քան 8 ամիս հետո նոր կառավարությունը գտավ Ավագյանից «ազատվելու» միջոցը:
Ն.Հ.
ՎԵՐԱՀԱՍՏԱՏԵԼ Է
Բարձրագույն կրթության որակի ապահովման եվրոպական ասոցիացիան (ENQA) Հայաստանում իրականացրել է Մասնագիտական կրթության որակի ապահովման ազգային կենտրոնի (ՈԱԱԿ) արտաքին գնահատման փորձագիտական գնահատում։
Բարձրագույն կրթության որակի ապահովման եվրոպական ասոցիացիայի (ENQA) փորձագիտական խումբը դրական եզրակացություն է տվել ՈԱԱԿ-ի գործունեությանը՝ եվրոպական չափորոշիչներին եւ ուղենիշներին համապատասխանության առումով։
Փորձագիտական գնահատման հիման վրա՝ 2022 թվականին ՈԱԱԿ-ը դիմել է կրկին անդամակցելու Որակի ապահովման եվրոպական ռեգիստրին (EQAR)։ Տրված եզրակացության հիման վրա՝ Որակի ապահովման եվրոպական ռեգիստրը (EQAR) եւս 5 տարի ժամկետով հաստատել է ՈԱԱԿ-ի անդամակցությունը։
ՈԱԱԿ-ի գրանցումն EQAR-ում հայաստանյան բարձրագույն կրթական համակարգն առավել տեսանելի է դարձնում միջազգային ասպարեզում։ ՈԱԱԿ-ի կողմից հավատարմագրված ՀՀ բուհերի զեկույցները հասանելի են նաեւ Արտաքին գնահատման փորձագիտական զեկույցների եվրոպական շտեմարանում (DEQAR), որի միջոցով ինչպես հայաստանյան, այնպես էլ միջազգային ուսանողները կարող են համապարփակ տեղեկատվություն ստանալ հավատարմագրված ուսումնական հաստատությունների մասին եւ որոշում կայացնել իրենց ուսումնառության վերաբերյալ։
Որակի ապահովման եվրոպական ռեգիստրը (EQAR) ցանց է, որը միավորում է Բարձրագույն կրթության եվրոպական տարածքում որակի ապահովման չափորոշիչներին եւ ուղենիշներին համապատասխան գործող որակի ապահովման գործակալությունները։