ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ԲՈՒՐԳԻ ԶՈՀԵՐ

ՀՀ քննչական կոմիտեում քննվող թվով 6 քրեական վարույթի նյութերի ուսումնասիրությամբ վեր են հանվել լայն տարածում գտած՝ ֆինանսական բուրգի սխեմայով Հայաստանում կատարվող հանցագործությունների ընդհանուր մեխանիզմները։

Դրանց էությունն այն է, որ ֆինանսական բուրգերի համակարգողները, գերշահույթ ստանալու նպատակով, ֆինանսական կազմակերպությունում ներդրումներ կատարելու պատրվակով քաղաքացիներին դրդում են գույքային (ֆինանսական) միջոցներ ներգրավել՝ նյութական օգուտը պայմանավորելով բացառապես նրանց կողմից նոր ներդրողների ներգրավման դեպքում ստացված ֆինանսական միջոցներով։ Մինչդեռ քաղաքացիներից ստացած ֆինանսական միջոցներն իրական ձեռնարկատիրական գործունեության մեջ չեն օգտագործվում:

Նման կազմակերպությունները իրենց իրական հանցածին բնույթը քողարկելու եւ հնարավոր քրեական պատասխանատվությունից խուսափելու նպատակով գույքային միջոցների ներգրավմանը, ներդրմանը հաղորդում են որոշակի ապրանքային տեսք։ Սակայն անձինք հնարավորություն չեն ստանում այդ ապրանքի նկատմամբ իրական վերահսկողություն ունենալ։

Մասնավորապես, Միացյալ Թագավորությունում Vodanet British LTD անվանումով հաշվառված՝ ՀՀ-ում VODA անվանումով հայտնի ֆինանսական բուրգի համակարգողները Իրանի Իսլամական Հանրապետությունում եւ Հայաստանի Հանրապետությունում տեւական ժամանակ քրեաիրավական պատասխանատվությունից եւ որոշ ներդրողների նկատմամբ ստանձնած պարտավորություններից խուսափելու նպատակով վերակազմակերպվել եւ Կանադայում հաշվառել են Onyxum LLC կազմակերպությունը։ Վերջինս Հայաստանում հայտնի է համանուն անվանումով։ Այս կազմակերպությունը, իբր, իրականացնում է հանգստյան փաթեթների միջնորդավորված վաճառք այն պայմաններում, երբ նշված կազմակերպության գրեթե յուրաքանչյուր ներդրող ինքը եւ համարվում է հանգստյան փաթեթի գնորդ, շահառու՝ առանց այդ ծառայության նկատմամբ լիարժեք սեփականության իրավունքի իրացման հնարավորության։ Նմանատիպ սխեմայով գործող ֆինանսական բուրգի օրինակ է նաեւ ԱՄՆ-ում հաշվառված եւ Հայաստանում գործունեություն ծավալած incruises LLC անվանումով կազմակերպությունը։ Վերջինս ներդրողներին խոստանում է որոշակի ներդրումների դիմաց շուկայականից մատչելի քրուիզային ճանապարհորդություն եւ հանգիստ, միաժամանակ կազմակերպությունից խոշոր շահույթ ստանալու հնարավորությունը կապում է ֆինանսական միջոցներ ներդրած անձանց կողմից նոր ներդրողներ ներգրավելու հետ։

Ֆինանսական բուրգերի դասական սխեմաներով են աշխատում նաեւ ՀՀ-ում հիմնադրված «Վան Քարտ» ՍՊԸ-ն եւ ՌԴ-ում հիմնադրված կՐՏ 100 թպռՎ կազմակերպությունները։

«Վան Քարտ» ՍՊԸ համակարգողները onecard բջջային հավելվածի գործածմամբ ստեղծել են ոչ իրավաչափ ձեւով գործող ֆինանսական համակարգ։ Դրանում ներգրավել են մի քանի տասնյակ հազար անձի, որոնց, որոշակի միջոցների ներդրման դիմաց, խոստացել են ներդրված եւ հավելվածում արտացոլված դրական մնացորդին համարժեք օրական մեկ տոկոսի չափով՝ որեւէ ֆինանսական կապիտալով չհիմնավորված շահույթ։

կՐՏ 100 թպռՎ կազմակերպությունը գործել է համացանցային տիրույթում՝ համանուն կայքով, որում ներդրում կատարելու համար յուրաքանչյուր անձից գանձվել է նվազագույնը 12,5 դոլար։ Դրանից 2,5 դոլարը նախատեսված է եղել գրանցման, իսկ 10 ԱՄՆ դոլարը համարվել է «բիզնեսի համար կատարվող ներդրում»: Այնուհետեւ ներդրողի դիմաց խնդիր է դրվել գտնել եւ նմանատիպ պայմաններով համակարգում գրանցել եւս երկու անձի, որոնցից յուրաքանչյուրի ներդրումներից անձը ստացել է 5% եկամուտ, իսկ այդ անձանց կողմից եւս երկու ներդրողի ներգրավելու պայմաններում առաջին անձը ստացել է նրանցից յուրաքանչյուրի ներդրած գումարի 95%-ը, որոնք միասին կազմել են 38 ԱՄՆ դոլար: Երկրորդ փուլում, երբ հրավիրվածների ընդհանուր թիվը հասել է 7-ի, շղթան փակվել է։ Արդյունքում անձը ստացել է 39 դոլար, որը սակայն, չի կարող ամբողջությամբ կանխիկացնել, քանի որ 10 ԱՄՆ դոլարը նախատեսվել է նոր շղթա սկսելու համար: Եղել են նաեւ ավելի թանկարժեք փաթեթներ, որոնցից ամենամեծ ներդրումն արժեցել է 2560 ԱՄՆ դոլար:

Մեկ այլ վարույթով 2019թ. մի խումբ անձինք Հայաստանում փաստացի հիմնադրել են Օurteamclub (Աուրթիմքլաբ) ՍՊԸ-ն, որը ներկայացել է որպես հայկական ստարտափ ընկերություն: Այդ անձինք առանձնապես խոշոր չափերով գումար վաստակելու նպատակով իրենց իսկ կողմից կազմակերպված դասընթացների ընթացքում համոզելու, վստահություն ձեռք բերելու եւ այլ մեթոդներով շահագրգռել են նոր ներգրավվող անձանց ձեռք բերել կազմակերպության կողմից նախատեսված 125 ԱՄՆ դոլարից մինչեւ 101.250 ԱՄՆ դոլար ֆիքսված արժեքներ ունեցող հնարածին նախագծերը՝ խոստանալով 22-29 ամիսների ընթացքում տրամադրել ներդրված գումարի կրկնապատիկի չափով եկամուտ՝ նրանցից յուրաքանչյուրի շահույթը պայմանավորելով բացառապես նոր ներդրողների ներգրավումից ստացված գումարներով։ Ընդ որում՝ հավելյալ գումարներ աշխատելու համար ֆինանսական բուրգի համակարգողները կիրառել են բինարային բոնուս կոչվող ծրագիրը, որի պարագայում յուրաքանչյուր ներգրավված անձի կողմից իր հերթին երկու անձ ներգրավելու դեպքում, վերջիններիս կողմից գնված նախագծի արժեքներից կախված՝ հնարավորություն է ընձեռնվել ստանալ 2-9 տոկոսի չափով գումար։ Իսկ նոր ներդրողների կողմից եւս երկուական անձանց ներգրավելու դեպքում խոստացել են վճարել լրացուցիչ բոնուսներ: Նշված հանցավոր սխեմայում իրական ֆինանսական կազմակերպության տպավորություն ձեւավորելու եւ հնարավոր ներդրողի մոտ վճռականություն առաջացնելու նպատակով շրջանառել են իրական հարաբերություններում տնտեսական արժեք չունեցող՝ իրենց կողմից ստեղծված եւ կրիպտոարժույթի որակներով ներկայացված թվացյալ արժույթ։ Այդկերպ տալով դյուրին եղանակով մեծ գումարներ վաստակելու խոստումներ՝ կազմակերպության շարքերում նրանք ներգրավել են բազմաթիվ անձանց, իրականացրել գույքի ներգրավմանն ուղղված գործունեություն, որի հետեւանքով ֆինանսական բուրգում ներգրավվել է առանձնապես խոշոր չափերի՝ 250 մլն ՀՀ դրամ գումար: Վերը նշված ֆինանսական սխեմաներով հանցավոր կազմակերպությունների կողմից ներգրավվել են նախնական տվյալներով մի քանի տասնյակ միլիոն ԱՄՆ դոլարին համարժեք գույքային միջոցներ։ Այդ հիմքով մեղադրանքներ են առաջադրվել ընդհանուր առմամբ 43 անձանց, այդ թվում՝ ԻԻՀ, Կանադայի, Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների։

ԳՆՄԱՆ ԸՆԹԱՑԱԿԱՐԳ

Արարատի, Արմավիրի, Վայոց ձորի եւ Սյունիքի մարզերում ՀՀ ՆԳՆ ոստիկանության պարեկային ծառայության նոր ձեւավորվող ստորաբաժանումների համար սեդան տեսակի տրանսպորտային միջոցներ ձեռք բերելու նպատակով 2023 թ. ապրիլի 18-ին հայտարարվել է գնման ընթացակարգ՝ էլեկտրոնային աճուրդի միջոցով, որի հայտերի ընդունման վերջնաժամկետը 2023 թ. մայիսի 4-ն է, իսկ հակադարձ աճուրդը տեղի կունենա 2023 թ. մայիսի 5-ին: Տրանսպորտային միջոցների տեխնիկական բնութագիրը նախապես ուղարկվել է ՀՀ շահագրգիռ գերատեսչություններին, եւ ստացված առաջարկությունների արդյունքում տեխնիկական բնութագրում նշված հիմնական չափորոշիչները, նախորդի համեմատ, ընդլայնվել են:

ԱՐԳԵԼԵԼ Է ՆԵՐԿՐՈՒՄԸ

Լեհաստանը Եվրամիությանն առաջարկել է արգելել Ուկրաինայից ոչ միայն ցորենի, այլեւ սննդամթերքների ներկրումը՝ ներառյալ մրգերը, ձուն, թռչնամիսը, շաքարը եւ մեղրը։  Բրյուսելում ռադիոկայանի թղթակցի տեղեկացմամբ՝ իրավիճակը բարդանում է նրանով, որ հարեւան երկրները տարաձայնություններ ունեն՝ ներմուծման համար արգելված մթերքների հետ կապված։ Բուլղարիան, օրինակ, կցանկանար ավելացնել ալյուրը եւ կարագը, իսկ Հունգարիան՝ թռչնամիսը, մեղրն ու ալյուրը։ Չորեքշաբթի Լեհական ռադիոն տեղեկացրել էր, որ Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լյայենը արեւելաեվրոպական հինգ երկրների (Լեհաստան, Բուլղարիա, Ռումինիա, Սլովակիա, Հունգարիա) ղեկավարներին ուղարկած նամակում պատրաստակամություն է հայտնել ուկրաինական հացահատիկի, եգիպտացորենի, արեւածաղկի եւ սրոհունդի՝ ռապսի սահմանափակումներ մտցնել ԵՄ-ի մակարդակով։

ԱՌՈՂՋԱԿԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐ ՈՒՆԵՆ

Ոստիկանության Տավուշի բաժնում տեղեկություններ են ստացվել, որ Բերդ համայնքի սահմանամերձ Չինարի գյուղի 19-ամյա բնակիչ տղամարդը 2023 թվականի մարտի սկզբին անառակաբարո գործողություններ է կատարել իր անչափահաս՝ 13 տարեկան քրոջ նկատմամբ։ Պարզվել է նաեւ, որ 19-ամյա երիտասարդը իր 20-ամյա քրոջ կամքին հակառակ սեքսուալ բնույթի գործողություններ   է կատարել նրա հանդեպ։ Ոստիկանները կասկածյալ երիտասարդին տեղափոխել են ոստիկանության Տավուշի բաժին, որտեղից ներկայացվել է Հայաստանի քննչական կոմիտեի Տավուշի մարզային քննչական վարչության Բերդի քննչական բաժին։ Բերդի քննչական բաժնում ՀՀ քրեական օրենսգրքի  198 հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ կետի եւ 198 հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ կետի հատկանիշներով նախաձեռնվել է քրեական վարույթ, որի շրջանակներում 19-ամյա երիտասարդը ձերբակալվել է։ Տեղեկացա, որ  Չինարի գյուղում բնակվող այդ ընտանիքը ունեցել է 6 երեխա, որից մեկը   մահացել է։ Համագյուղացիներն ասացին, որ ընտանիքի 5 երեխաներն էլ մտավոր հետամնաց են, կարդալ-գրել չեն կարողանում, ոչ սահուն  են խոսում, որ նրանց ասածները դժվարությամբ են ընկալվում։ Նրանցով զբաղվել են Բերդ համայնքի սոցիալական աշխատողները, սակայն դրական արդյունքներ չեն եղել: Այդ ընտանիքի հայրը  52 տարեկան առաջին խմբի հաշմանդամ ազատամարտիկ է, որը 1990-ական թվակաների մարտական գործողությունների ժամանակ ծանր վիրավորվել է,  նրա մարմնի մի մասը պլաստամասից է։ Տղամարդը տարիներ առաջ Կոտայքի մարզից կին է բերել  Չինարի։ Համագյուղացիներն այդ ընտանիքում խելքը գլխին են համարում միայն ընտանիքի հորը։ Չինարիից ստացված տեղեկություններով՝ 19-ամա տղայի կողմից իր քույրերի նկատմամբ անառակաբարո, սեքսուալ գործողություններ կատարելու վերաբերյալ ոստիկանություն է  դիմել երեխաների մայրը։

ՍԱՀՄԱՆԻ ԵԶՐԻՆ

Անցյալ տարի հանդիսավորությամբ նշվեց Խորանաշատ վանական համալիրի 800-ամյակը։ Բերդ  համայնքի Չինարի  բնակավայրի վարչական ղեկավար Սամվել Սաղոյանը հայտնեց, որ Խորանաշատը գտնվում է  հայ-ադրբեջանական փաստացի սահմանից ընդամենը 150 մետր հեռավորությամբ, Խորանաշատ այցելելը վտանգավոր է,  զինվորականները շրջանցիկ ճանապարհով են ուղեկցում  վանք  այցելողներին։ Ս. Սաղոյանը հայտնեց, որ Խորանաշատի վիճակը վատթար է, այն վերանորոգման խիստ կարիք ունի։ Բնակավայրի վարչական ղեկավարի խոսքերով՝  1946 թվականին  չինարեցիները սեփական ուժերով մասնակի վերանորոգում են կատարել Խորանաշատում, սակայն այժմ նորոգման խիստ կարիք կա։

ՈՍԿԱՆ ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Տավուշ