ԿՈՂՄՆԱԿԻ ՇԱՐԺՈՒՄ՝ ՉՆԱՅԱԾ ԱԿՏԻՎ ԼՐԱՏՎԱԿԱՆ ՖՈՆԻՆ

գ 2024 թվականի սեպտեմբերի 23-ից հոկտեմբերի 7-ն ընկած ժամանակահատվածում Հայաստանի արժեթղթերի շուկան դրսեւորել է շեղ դինամիկա։ «ԱԿԲԱ ԲԱՆԿ»-ի եւ «Տելեկոմ Արմենիա»-ի բաժնետոմսերը նշված ժամանակահատվածում վաճառվել են տարբեր ուղղություններով, սակայն արդյունքում դրանք ամրագրվել են նույն մակարդակներում: Telecom Armenia-ի բաժնետոմսերը, սակայն, շարունակում են առեւտուրը պատմական ցածր մակարդակով: 1500 Մբիթ/վ արագությամբ թարմացված Wi-Fi 7-ի վերջին շնորհանդեսը չի արտացոլվել ընկերության գնանշումներում։ Շուկայում ցածր ակտիվությունը բաժնետոմսերը դարձնում է ցածր զգայուն նորությունների ֆոնի նկատմամբ:

գ Վերջերս թարմացված եռամյա կորպորատիվ պարտատոմսերի ինդեքսը նվազել է 0,6%-ով։ Ցուցանիշը, հավանաբար, արձագանքել է ԱՄՆ գանձապետական շուկայում գների վերջին փլուզմանը եւ զարգացող երկրների բարձր եկամտաբերությամբ պարտատոմսերի շուկայում գների որոշակի շտկմանը: Այնուամենայնիվ, տնտեսության մեջ տոկոսադրույքների կրճատման ցիկլի հնարավոր շարունակությունը (մենք ակնկալում ենք տարվա ընթացքում առնվազն եւս մեկ տոկոսադրույքի իջեցում), որը կմոտեցնի գնաճը նպատակային մակարդակին, կարող է որոշակի աջակցություն տրամադրել կորպորատիվ պարտատոմսերի գների ինդեքսին ապագայում: Երրորդ եռամսյակում գործազրկության բարձր մակարդակի վրա պահպանումը 13,8% (երկրորդ եռամսյակում 15,5%) 13,0% ակնկալիքների դիմաց, կարող է նաեւ աջակցել 2024 թվականին պոտենցիալ տոկոսադրույքի կրճատմանը: Դրամի փոխարժեքն իր հերթին մնում է փոքր միջակայքում (385-391 ԱՄՆ դոլար/դրամ), ինչը անուղղակիորեն վկայում է երկրում արտաքին առեւտրաշրջանառության հարաբերական կայունացման մասին։ Այսպիսով՝ արտաքին առեւտրի դինամիկան շարունակում է մատնանշել արտահանման հոսքերի աճը ավելի արագ, քան ներմուծումը, համաձայն վերջին վիճակագրության, որն արդեն պետք է արտացոլվի ընթացիկ արժույթի գնանշումներում։

Տնտեսության նորություններ

2024 թվականի սեպտեմբերի 23-ից հոկտեմբերի 7-ն ընկած ժամանակահատվածում հրապարակվել է Հայաստանում գնաճի եւ տնտեսական ակտիվության վիճակագրությունը։ Ընդհանուր առմամբ, ցուցանիշները վկայում են օգոստոսին սպասվածից ավելի ուժեղ տնտեսական աճի մասին, սակայն մատնանշում են սեպտեմբերին չնչին գնաճի մասին:

գ Հայաստանի տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը օգոստոսին եղել է 5.6% տարեկան մակարդակում՝ չնայած 5.0% աճի կանխատեսմանը՝ հուլիսյան 6.2% տարեկան արժեքի նկատմամբ։ Ամսական համեմատությամբ ցուցանիշն աճել է 7,2%-ով` նախորդ ամսվա 5,6%-ի դիմաց: Չնայած դինամիկան փոքր-ինչ գերազանցեց սպասելիքները, շուկայի տրամադրությունների վրա էական ազդեցություն քիչ հավանական է: Ընդհանուր առմամբ, տվյալները ենթադրում են տնտեսական ակտիվության փոքր սառեցում, ինչպես եւ սպասվում էր։

գ Սեպտեմբերյան գնաճի ցուցանիշը (ՍԳԻ) ցույց է տվել ցուցանիշի անկում ավելի քան կանխատեսված արժեքից 1.0% տարեկանից մինչեւ 0.6% տարեկան օգոստոսի 1.3%-ի դիմաց: Ամսական կտրվածքով գնաճն աճել է 0.2%-ով։ Դեզինֆլյացիայի հիմնական շարժիչ ուժը եղել են պարենային սեգմենտի ապրանքները՝ գնաճային զամբյուղում դրանց զգալի մասնաբաժնի ֆոնին։ Արձանագրվել է պարենային ապրանքների 1.0% գնանկում՝ օգոստոսի 1.0% գնաճի դիմաց։

գ Հատկանշական է, որ Ասիական զարգացման բանկը զգալիորեն նվազեցրել է 2024 թվականի համար կանխատեսվող գնաճի մակարդակը 3.0%-ից մինչեւ 0.8% տարեկան կտրվածքով, իսկ 2025 թվականի համար՝ 3.5%-ից մինչեւ 2.5% տարեկան։ Միեւնույն ժամանակ, Եվրասիական զարգացման բանկի (ԵԱԶԲ) ներկայիս կանխատեսումը ենթադրում է գնաճ 2024 թվականի վերջին 1,5% տարեկան չափով։ Երկրում դեզինֆլյացիայի վերածնունդը կարող է հանգեցնել այս տարվա կանխատեսվող արժեքների հետագա նվազմանը եւ ակնկալվող տոկոսադրույքի կրճատման հետ մեկտեղ՝ աջակցել պարտքային գործիքների պահանջարկին եւ, հետեւաբար, գներին պարտատոմսերի շուկայում։

գ Հայաստանից արտահանումը օգոստոսին տարեկան կտրվածքով աճել է 58.1%-ով եւ 15.6% ամսականով։ Ներմուծման աճը օգոստոսին, իր հերթին, կազմել է 18,7% տարեկան եւ 1,7% ամսական։ Արտաքին առեւտրաշրջանառությունը Հայաստանում օգոստոսին տարեկան կտրվածքով աճել է 33.3%, իսկ հուլիսի համեմատ՝ 7.4% ամսական։ Արտահանման աճի տեմպերը շարունակում են գերազանցել ներմուծման տեմպերը։ Արդյունքում՝ օգոստոսին երկրի առեւտրի դեֆիցիտը 372 մլն դոլարից նվազել է մինչեւ 264 մլն դոլար։

ՊԵՏԱԿԱՆ ՊԱՐՏՔԸ ՎԵՐՋԻՆ 9 ԱՄՍՈՒՄ ԱՃԵԼ Է

2024 թ. օգոստոսի 31-ի դրությամբ ՀՀ պետական պարտքը կազմել է 4 տրլն 830,3 մլրդ դրամ։

Հուլիս ամսվա հետ համեմատությամբ այն աճել է 39 մլրդ 545.1 մլն դրամով։ Ընդ որում` պետական պարտքն աճել է ներքին պարտքի պատճառով։

Նույն ժամանակահատվածում արտաքին պարտքը կազմել է 2 տրիլիոն 441, 2 մլրդ դրամ։

Նախորդ տարվա՝ 2023 թվականի համեմատ նվազել է գրելե 200 միլիարդ դրամով։

Եթե առկա տվյալներով դիտարկենք, ապա կնկատենք, որ օգոստոս ամսին հուլիս ամսվա համեմատ աճ է գրանցել ե՛ւ պետական պարտքը, ե՛ւ արտաքին պարտքը։

Հայաստանի Հանրապետության ներքին պարտքը օգոստոսի 31-ին կազմել է 2 տրիլիոն 389,1 մլրդ դրամ։

Օգոստոսին ներկայացված ներքին պարտքը հուլիս ամսվա նկատմամբ աճել է գրեթե 30 մլրդ դրամով։

Հարկ է նշել, որ պետական պարտքը 2023 թվականի դեկտեմբերի 31-ից մինչեւ 2024 թվականի օգոստոսի 31-ը աճել է գրեթե 81 միլիարդ դրամով։

Կանխատեսվում է, որ մինչեւ տարեվերջ այս թիվը կրկին կաճի։

Ավելացնենք նաեւ, որ նշված տվյալները ԱՄՆ դոլարով կունենան հետեւյալ պատկերը՝ ՀՀ պետական պարտքը՝ 12 միլիարդ 464 միլիոն դոլար, ՀՀ արտաքին պարտքը՝ 6 միլիարդ 299 միլիոն դոլար, ՀՀ ներքին պարտքը՝ 6 միլիարդ 164 միլիոն դոլար։

ԷՄՄԱ ՄԻՔԱՅԵԼՅԱՆ