Երեւանի օպերայի եւ բալետի թատրոնի պատմությունը սկիզբ է առնում 1930-ականների սկզբին, երբ սկսվեց հայկական օպերային արվեստի զարգացումը, սակայն այն պաշտոնապես բացվել է 1933 թվականի մայիսի 20-ին՝ առաջին ներկայացում «Ալմաստ» օպերայի ցուցադրությամբ, որը գրել էր Ալեքսանդր Սպենդարյանը:
Թատրոնի ստեղծման նպատակը հայկական մշակույթի պահպանումն ու զարգացումն էր, ինչպես նաեւ ազգային օպերային արվեստի ստեղծումը: Թատրոնը շատ արագ դարձավ մշակութային կենտրոն, որտեղ ներկայացվում էին ոչ միայն հայկական, այլ նաեւ միջազգային բալետային ու օպերային բեմադրություններ:
Երեւանի օպերայի եւ բալետի թատրոնի հիմնասյուներից էին մի շարք նշանավոր արվեստագետներ, որոնք իրենց ներդրումն ունեն թատրոնի զարգացման գործում:
Արամ Խաչատրյանը՝ օպերայի կոմպոզիտոր, դիրիժոր, որի ստեղծագործությունները, ներառյալ՝ «Դավիթ բեկ» օպերան եւ «Գայանե» բալետը, դարձել են հայ օպերայի եւ բալետի առանցքային գործեր: Դանիել Աթաբեկյանը առաջին բալետմայստերն էր, ով մեծ ներդրում ունեցավ բալետի զարգացման գործում:
Երեւանի օպերայի եւ բալետի թատրոնը միշտ առանձնացել է արտիստների բարձր ստանդարտներով: Խոսելով արտիստների մասին՝ անհնար է չնշել, որ նրանք լավագույններից են հայ մշակույթի պատմության մեջ: Ամենահայտնի արտիստներից են անվանի տենոր Սերգեյ Ալեքսանյանը, բալետի նշանավոր պարուհի Գոհար Գաբրիելյանը:
Այս արվեստագետները մեծ դեր են ունեցել թատրոնի պատմության մեջ եւ իրենց բացառիկ տաղանդով անմոռանալի կերպարներ են կերտել հանդիսատեսի համար:
Երեւանի օպերայի եւ բալետի ակադեմիական թատրոնի ամենահայտնի ներկայացումներից են «Դավիթ բեկ» օպերան, որը հայկական օպերայի հիմնաքարերից մեկն է. պրեմիերան տեղի է ունեցել 1933 թվականին, լավագույն նմուշներն են «Գայանե» հայտնի բալետը, որն ընդգրկում է հայկական մշակույթի տարրեր եւ ունի տպավորիչ երաժշտություն, «Արշակ 2-րդ» օպերան: Այն մեծ ճանաչում է ձեռք բերել նաեւ արտահայաստանյան օպերային կյանքում:
Հայտնի ներկայացումներից է «Բալետը երեք մասում»-ը, որը կազմված է տարբեր բալետային ներկայացումներից, որոնք հիմնված են հայկական ազգային մշակույթի վրա, եւ բոլոր ժամանակների հայտնի «Կարմեն» օպերան (Ժորժ Բիզե)՝ միջազգային ճանաչում ունեցող օպերա, որը բեմադրվել է նաեւ Երեւանում:
Այս ներկայացումները ոչ միայն մեծ ակնածանքի են արժանացել, այլեւ նպաստել են թատրոնի միջազգային ճանաչմանը՝ հնարավորություն տալով ներկայացնելու հայկական արվեստը տարբեր երկրներում եւ փառատոներում: Թատրոնը դարձել է մշակութային մի կենտրոն, որտեղ այցելում է ինչպես տեղացի, այնպես էլ օտարերկրյա հանդիսատեսը:
Երեւանի օպերայի եւ բալետի թատրոնը ներկայումս առաջարկում է մի շարք հայտնի ներկայացումներ, որոնք ներառում են ինչպես դասական, այնպես էլ ժամանակակից բալետներ ու օպերաներ:
Թատրոնի այցելուների քանակը տարբեր է՝ կախված ներկայացումից, սեզոնից եւ արտիստների մասնակցությունից: Միջին հաշվով, տարին ավելի քան 100,000 այցելու կարող է գալ թատրոն:
Թատրոնը շարունակում է լինել մշակութային կարեւոր կենտրոն, որտեղ ներկայացվում են ինչպես ազգային, այնպես էլ միջազգային աստիճանի եւ ճանաչելիության ներկայացումներ:
Այսօր Երեւանի օպերայի եւ բալետի թատրոնը հանդիսանում է Հայաստանի մշակույթի կարեւորագույն հաստատություններից մեկը եւ խաղում է մեծ դեր հայկական արվեստի տարածման գործում:
ՀՈՒՐԻ ԲԱՂԴԱՍԱՐՅԱՆ