ՀԱԿՈԲ ՊԱՐՈՆՅԱՆ. ԱՆԶՈՒԳԱԿԱՆԸ՝ ԵՐԳԻԾԱԳԻՐՆԵՐԻ ՄԵՋ

19-րդ դարի կարեւորագույն ներկայացուցիչներից մեկը՝ Հակոբ Պարոնյանը, հայ գրականության ամենից հետաքրքիր եւ տաղանդավոր դեմքերից մեկն է։

Նոյեմբերի 19-ը գրողի ծննդյան օրն է։ Պարոնյանի ստեղծագործությունները  ներառված են նաեւ դպրոցական ծրագրային թեմաներում: Դրանք այնպիսի արժեքներ են փոխանցում, որոնց շնորհիվ  օգնում են սովորողներին ձեւավորել ճշմարտացի ու ազնիվ  արժեհամակարգ, դեռ փոքր տարիքից դաստիարակում են պետականության եւ հասարակության համար պիտանի անձնավորություններ։

«Ժողովուրդ» օրաթերթը ներկայացնում է գրողի կյանքից հետաքրքիր դեպքեր։

Հակոբ Պարոնյանը հայ նշանավոր գրողներից մտերիմ է եղել Հովհաննես Թումանյանի, Ալեքսանդր Շիրվանզադեի, Վահան Տերյանի եւ այլոց հետ։

Պարոնյանը եւ Ալեքսանդր Շիրվանզադեն շատ մտերիմ էին, եւ երկուսն էլ գրեթե նույն գաղափարների եւ տեսակետների կրողն էին՝ հասարակության մեջ հանդիպող անարդարությունների եւ մշակույթի զարգացման տեսլականների վերաբերյալ։ Նրանք համատեղ աշխատել են նաեւ «Բանգյան» խմբակի շրջանակում, որտեղ կիսվել են իրենց գրական եւ հասարակական հայացքներով։ Շիրվանզադեն, ով մեծ ազդեցություն ունեցավ հայ արձակի զարգացման գործում, հաճախ էր աջակցում Պարոնյանին, եւ նրանց միջեւ հարաբերությունները ստեղծագործական բարեկամության դրական օրինակ էին։

Շիրվանզադեն ու Պարոնյանը միասին հաճախ էին մասնակցում համաժողովների ու գրական ակումբների քննարկումներին։ Մի անգամ, երբ նրանք նստած էին մի բարերարի տանը եւ քննարկում էին գրական մի նորություն, որոշ կտրուկ հայացքներ էին հայտնվում։ Շիրվանզադեն, ով սովորաբար հարգանքով էր մոտենում գրականության նրբություններին, Պարոնյանի դիտողությունները նկատելով՝ մի փոքր հուզվեց։ Նա փորձում էր մխիթարել Պարոնյանին՝ ասելով, որ թեեւ ծաղրն ու կատակերգությունը գրական ասպարեզում կարեւոր են, բայց միաժամանակ պետք է պահպանել նաեւ պատմական ու սոցիալական խոր ակնարկները։

Այդ քննարկման ընթացքում Պարոնյանը, ինչպես սովորություն ուներ, սրել էր իրավիճակը, երբ խոսել էր հասարակական մոլորությունների ու անարդարությունների մասին։

«Հիմա, Ալեքսանդր, ես էլ քեզ եմ դիմում. գուցե այս ամենը մի քիչ խոշոր չափով անդրադառնա, իսկապես, կարծես, թե մենք բոլորս մեր ժամանակի շահագործվող ու խաբված մարդիկ ենք։ Ի վերջո, ո՞վ է մնում առանց սխալների», – ասում էր Պարոնյանը։

Շիրվանզադեն պատասխանեց մի համեստ ժպիտով՝ ըմբռնելով, որ Պարոնյանի սարկազմը եւ հակասական մոտեցումը հենց այդ նույն շեղումների ու «իրավունքների» վերանայման փորձ էր։

Ինչ վերաբերում է Պարոնյանի եւ Թումանյանի մտերմությանը, ապա Հակոբ Պարոնյանն ու Հովհաննես Թումանյանը, չնայած որ ունեցել են տարբերություններ իրենց գրական մոտեցումներում, սերտ ու մտերիմ են եղել։ Թումանյանը, ով ճանաչում էր Պարոնյանի սուր լեզուն ու սարկազմը, հավանություն էր տալիս նրա աշխատություններին։ Նրանք միասին բազմաթիվ գրական քննարկումների ու հանդիպումների են մասնակցել, եւ Թումանյանը մշտապես գնահատել է Պարոնյանի բառախաղային վարպետությունը, հումորն ու տաղանդը։

Տերյան եւ Պարոնյան հարաբերությունները եւս հետաքրքիր են։

Վահան Տերյանն ու Հակոբ Պարոնյանը մի քանի անգամ միասին այցելել են Երեւան՝ մասնակցելու հասարակական ու գրական միջոցառումներին։ Նրանք բավականին լավ ընկերներ էին եւ, ըստ որոշ պատմությունների, երբ Տերյանը ժամանել է Երեւան, Պարոնյանը նրան ցուցադրել է քաղաքի «լավագույն հատվածները»՝ ծաղրելով տեղական իշխանությունների ու «բարձր կարգի» հասարակական դեմքերի կենցաղը։

Մի անգամ, երբ նրանք անցնում էին Երեւանի ամենահին փողոցներից մեկով, Պարոնյանը ասաց՝ «Երեւանը այսքան գեղեցիկ ու նույնքան էլ՝ անբարեխիղճ, խորամանկ ու պոռնիկ քաղաք է»: Տերյանը՝ իր բնույթով ավելի զգայական եւ ռոմանտիկ, այնքան էլ համաձայն չէր այդ կարծիքին, բայց չկարողացավ չժպտալ Պարոնյանի սուր ձեւակերպումից։

ԱՆՆԱ ՍՐԱՊԻՈՆՅԱՆ

«ՆՄԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐՄՈՒՆՔԸ ՑԱՎԱԼԻ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԻ»

Ինչպես «Ժողովուրդ» օրաթերթը գրել էր՝ նոյեմբերի 18-23-ը Կարեն Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրում տեղի է ունենալու բանակայինների ըմբշամարտի աշխարհի առաջնությունը, որին մասնակցության հայտ է ներկայացրել 40 երկիր, այդ թվում եւ Թուրքիան։

Հայաստանը եւս ներկայացված է լինելու առաջնությունում։ Սակայն, եթե ի սկզբանե ՀՀ-ից մասնակցության հայտ ներկայացրած մարզիկները գործող չեմպիոններն էին, ապա այժմ, պարզվում է, որ նրանց թույլ չեն տվել մասնակցել առաջնությանը՝ առանց որեւէ պատճառաբանության:

Ըստ «Ժողովուրդ» օրաթերթի տեղեկությունների՝ թույլ չեն տվել առաջնությանը մասնակցել՝ ներկա պահին ժամկետային զինծառայողներ աշխարհի եւ Եվրոպայի չեմպիոն, Օլիմպիական խաղերի բրոնզե մեդալակիր Մալխաս Ամոյանին, Եվրոպայի բազմակի չեմպիոն, աշխարհի բրոնզե մեդալակիր Արսեն Հարությունյանին, Եվրոպայի չեմպիոններ Արման Անդրեասյանին եւ Վազգեն Թեւանյանին, աշխարհի երիտասարդների չեմպիոն Վիգեն Նազարյանին, բանակայինների աշխարհի չեմպիոն Գեւորգ Թադեւոսյանին, Եվրոպայի բրոնզե մեդալակիր Մանվել Խնձրցյանին, Եվրոպայի երիտասարդների մրցանակակիր Կնյազ Իբոյանին։ Արդյունքում՝ Հայաստանը տվյալ առաջնությունում ներկայացնելու են յուրաքանչյուր քաշի «երրորդ համարները», այլ ոչ չեմպիոնները։ Մինչդեռ Թուրքիան առաջննությանը մասնակցելու է բավականին տպավորիչ կազմով, իր, այսպես կոչված, «առաջին համարներով»՝ հավաքականում ունենալով աշխարհի ու Եվրոպայի չեմպիոններ, ինչը վերոնշյալ հայ ըմբշամարտիկների բացակայության պայմաններում, երաշխավորելու է նրանց հաղթանակը։

«Ժողովուրդ» օրաթերթը կապ հաստատեց մարզիչ Արմեն Բաբալյանի հետ՝ հասկանալու, թե ինչն է նման քայլի պատճառը։ Վերջինս ասաց, որ չի կարող «Ժողովուրդ» օրաթերթի հարցին պատասխանել:

«Ժողովուրդ» օրաթերթը փորձեց կապ հաստատել նաեւ մարզիչ Արայիկ Բախդադյանի հետ, սակայն զանգերը մնացին անպատասխան:

Աշխարհի եւ Եվրոպայի չեմպիոն, Օլիմպիական խաղերի բրոնզե մեդալակիր Մալխաս Ամոյանը անդրադարձել է թեմային՝ նշելով. «Մեր թիմը պատրաստ էր մասնակցելու Երեւանում կայանալիք Բանակայինների ընբշամարտի աշխարհի առաջնությանը, սակայն մեզ համար անհայտ եւ անհասկանալի պատճառներով ԲԿՄԱ-ի մեր թիմի որոշ մարզիկներ զրկվել են այդ հնարավորությունից։ Նման վերաբերմունքը ցավալի ազդեցություն ունի մեր թիմի վրա», – գրել է Ամոյանը։

ՍՈՆԱ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ