ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ, կինոյի և թատրոնի դերասան, բեմադրիչ Երվանդ Մանարյանը Armlur.am-ի հետ զրույցում կիսվեց իր մտքերով ՀՀ-ում ներկայիս քաղաքական իրավիճակից, թատրոնի կյանքից և այլն:
Հիշեցնենք, որ վաստակաշատ դերասանը ՀԱԿ համակիր է և մշտապես իր մասնակցությունն է ունեցել մի շարք հավաքների և երթերի ժամանակ:
–Պարոն Մանարյան, վերջերս որոշում ընդունվեց, որ պետք է Գյումրիի Վարդան Աճեմյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնն ու Երևանի Կոմիտասի անվան պետական Կոնսերվատորիայի Գյումրիի մասնաճյուղը միավորվեն: Ինչպե՞ս եք գնահատում այս իրավիճակը: Ձեր կարծիքով` ի՞նչ ընթացք և ազդեցություն կարող է ունենալ այս որոշումը:
-Դրանք փորձեր են, որոնք ենթադրում են դրական հետևանք: Իհարկե լավ է, որ մարդիկ մտածում են այդ ասպարեզում ինչ որ բան անելու ուղղությամբ: Ճիշտն ու սխալը հետո կերևա: Նայած` ինչպես կղեկավարեն, բայց երևույթն ինքը նշանակում է, որ մարդիկ այդ ասպարեզով հետաքրքրված են, մտահոգված են: Մի տեսակ հավատում եմ, որ մարդիկ ուզում են ավելի լավ բան արած լինեն, քան կա:
-Իսկ հնարավո՞ր է միացումը առանձին գործելու հնարավորության պակասն է:
-Գիտեք` չեմ կարծում: Այդ ասպարեզում լավ անցյալ ունեցող երկրներում էտ հարցերը շատ հանգիստ լուծվում են հենց միացման ձևով: Մենք այդքան շատ մասնագետներ չունենք: Արվեստի ասպարեզի գիտակներ ու դրան նվիրված մարդկանցով այնքան էլ հարուստ չենք:
-Իսկ հայաստանյան թատրոնը, Ձեր գնահատմամբ, ի՞նչ վիճակում է գտնվում:
-Օ, մեր թատրոնը….. այն ընդհանուր մեր կայացման հետ սերտորեն կապված է: Մենք թատրոնի ժողովուրդ ենք, մենք պետք է տեսնենք ու լսենք, որ կարողանանք համահունչ լինենք հասարակության ընթացքին: Իսկ մենք հիմա ավելի շատ ընդօրինակում ենք, քան մերն ենք հանում:
-Փաստորեն` Ձեր դիտարկմամբ` այսօր ազգայի՞նն է պակասում:
-Այո, իհարկե: Բայց այդ պակասը կլրացվի, եթե մենք դադարենք ուրիշներին ընդօրինակել: Իմ համոզմամբ`պրոֆեսիոնալ առումով բավականին լավ մակարդակում է, մեր թատրոնն իրավունք ունի եվրոպական ասպարեզ դուրս գալ: Բայց թատրոնը պետք է նաև ազգային ու հասարակական հարցերը լուծող դերն իրականացնի: Այդտեղ են ինչ որ խմորումներ առաջանում, հարցեր լուծվում և այլն: Այդ մեկը մեզ մոտ ցավոք սրտի անցել է բավականին հետին պլան:
-Թատրոնում ավելի քի՞չ են ներկայացվում ազգային խնդիրները:
-Թատրոնում ավելի քիչ են զբաղված մեր հասարակությանը հուզող հարցերի ներկայացմամբ: Հասարակությունը միշտ ցավոտ խնդիրներ ունի և ճարը փնտրում է ամենատարբեր ձևերով: Ազգային հարցեր, որ էսօրվա դժվար իրավիճակում պետք է ներդրվի, գնանք թատրոն ու տեսնենք, թե արվեստագետներն ինչպես են անդրադառնում մեր էսօրվա խնդիրներին, այ դա բացակայում է:
-Իսկ Ձեր կարծիքով` հասարակությանը հուզող խնդիրներից ո՞րն է առավել ուշագրավ, որին պետք է անդրադառնա թատրոնը:
-Թատրոնն ընդհանրապես էտ հարցերին չի անդրադառնում: Շատ անցողիկ ձևով, ուրիշ հարթակի վրա է կանգնած: Այ, օրինակ, «Դեմ եմ» շարժումը: Հո մի՞ օրում չէր, որ շարժումը դուրս եկավ հրապարակ: Դա մի օրվա բան չէր: Էտ «Դեմ եմ» շարժումը բավականին երկար, նույնիսկ Սովետական հասարակարգի կոնկրետ փլուզումից էլ մի քանի տարի առաջ էր սկսվել: Ու հետո վեր է ածվել «Դեմ եմ» շարժման: Սերունդ է եկել ու փոխարինել նախորդներին, որ հիմա դուրս են գալիս ու էսպիսի հարցեր են դնում: Թատրոնի ո՞ր ներկայացումը կարելի է տեսնել ու ասել` այ սա էսպես սկսվեց: Ոչ մի: Թատրոնն իր բուն գործընթացով չի զբաղվել: Զբաղվել է էսթետիկայի բարձր խնդիրները լուծելով:
-Պարոն Մանարյան, խոսեցինք երկրի ընդհանուր հասարակական վիճակից, և կցանկանայի լսել Ձեր կարծիքը վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի հրաժարականի վերաբերյալ:
-(խմբ. Ծիծաղում է) Վայ, վարչապետն անգամ ինքը չգիտեր հրաժարականի մասին: Էն ինչ որ մամուլն ու հեռուստատեսությունն են հրապարակում, մենք չենք հասկանում` վարչապետը տեղյա՞կ է եղել, որ ինքը պիտի հրաժարական տա: Եթե ինքը տեղյակ չի եղել, անակնկալի է եկել, մենք ի՞նչ կարող ենք ասել:
-Եվ այնուամենայնիվ` արդյոք պահը հասունացե՞լ էր այդ քայլին գնալու համար:
-Դե նայած` որ տեսակետով ես նայում: Մի տեսակետով, որ նայես, ասում ես ոչ միայն հասունացել էր, այլև հըլը մի բան էլ անցել էր: Մեկ այլ մոտեցումով էլ որ նայես, ասում ես` ոչ հըլը շուտ էր, սխալ բան էր, վարչապետը լավ էլ աշխատում էր, լավ ընթացքի մեջ էր…. Ցավոք, մեր մեջ դեռ մնացել է խորհրդային տարիների միանշանակ մոտեցումը հարցերին: Հիմա հասարակական ամեն մի խավ իր մոտեցումն ունի: Մեկի համար վարչապետը շատ ցանկալի մարդ էր, մյուսի համար` շատ անցանկալի:
-Պարոն Մանարյան, Դուք կես կատակ-կես լուրջ ասացիք, որ Տիգրան Սարգսյանն անգամ տեղյակ չի եղել իր հրաժարականի մասին: Ձեր խոսքից կարո՞ղ ենք ենթադրել, որ այդ որոշումը կայացվել է ինչ որ անհայտ օղակներում կամ ուրիշի կողմից:
-Շատ հավանական է, իսկ ի՞նչ կա որ: Մենք փոքր երկիր ենք, և անհավանական չի, որ մեր խնդիրներն ուրիշ տեղերում են լուծվում:
–Իսկ ու՞մ եք տեսնում նոր վարաչպետի պաշտոնում: Այս պահին մի քանի անուններ են շրջանառվում. նրանցից որևէ մեկը կարո՞ղ է, Ձեր կարծիքով, երկրի կառավարումն իր ձեռքը վերցնել:
-Այ դա շատ դժվար խնդիր է: Կապրենք կտեսնենք: Կարծում եմ, որ շնորհալի մարդիկ մեզանում չեն պակասում, բայց նայած` ով ինչ շնորհք է փնտրում: Այ դա արդեն չգիտենք: Միայն տնտեսությունը ոտքի կանգնեցնելով չէ: Մենք փոքր երկիր ենք, և մեր տնտեսությունը ոտքի կանգնեցնելը միայն մեզանից չի կախված: Մենք պետք է տեսնենք` ո՞վ է մեզ օգնում և հանուն ինչի՞ է օգնում: Քանի որ ոչ ոք հենց այնպես բարեհոգություն չի անում ինչ որ մեկի համար: Ամեն մեկն իր հաշիվն ունի, նայած` ում հաշիվը որքանո՞վ է համահունչ մեր հաշիվների հետ:
-Պարոն Մանարյան, ապրիլի 28-ին չորս ուժերը ցանկանում են միավորվել և հանրահավաք անցկացնել: Դուք կմասնակցե՞ք հանրահավաքին:
-Ոչ, ես էտ կարգի խնդիրների արդեն որոշակի ժամանակ է` չեմ կարողանում մասնակցել: Ինձ համար արդեն հանրահավաքների դուրս գալը շատ բարդ խնդիր է` առողջական առումով: Իմ տարիքն էլ այլևս չի ներում:
-Իսկ սպասվող հանրահավաքն ինչպե՞ս եք գնահատում:
-Դե մարդիկ ասում են` մի բան էլ մենք ասած լինենք, էլի… Այդ սկզբունքով ես դեմ եմ աշխատելուն: Իհարկե, շատ հաճելի է, որ էտ չորս ուժերը ի վերջո ինչ որ մի բան ցանկանում են անել: Հիմա թե ճիշտ է, սխալ է, դա էլ կտեսնենք: Եթե լավ բան դուրս չեկավ, մեկ ուրիշ չորս ուժ դուրս կգա հրապարակ: Դա նորմալ ընթացք է: Դե հիմա մի բան էլ թող իրենք ասեն:
Տաթև Հարությունյան