Ալժիրը ֆրանսիական գաղութացումը ճանաչեց հանցագործություն․ պահանջում է փոխհատուցում

Ալժիրի խորհրդարանը 2025թ. դեկտեմբերի 24-ին օրենք ընդունեց, որով Ֆրանսիայի կողմից Ալժիրի 130-ամյա գաղութացումը ճանաչվում է հանցագործություն։ Օրենքը պահանջում է վերադարձնել գաղութային շրջանում Ֆրանսիա տեղափոխված ալժիրական արխիվներն ու ունեցվածքը, փոխանցել միջուկային փորձարկումների քարտեզները և հայրենադարձել որոշ դիմադրական մարտիկների աճյունները։

Օրենքը վերաբերում է 1830–1962 թվականների շրջանին և նախատեսում է պատիժներ ֆրանսիական գաղութատիրությունը գովաբանող կամ ալժիրական դիմադրությունը նվաստացնող գործողությունների համար։ Այն նաև հայտարարում է, որ գաղութային հանցագործությունների համար վաղեմության ժամկետ չկա։

Ֆրանսիան քննադատել է օրենքը՝ այն անվանելով «թշնամական քայլ», թեև հայտարարել է երկխոսությունը շարունակելու պատրաստակամության մասին։ Մակրոնը նախկինում գաղութային որոշ գործողություններ որակել էր որպես մարդկության դեմ հանցագործություն, բայց պաշտոնապես ներողություն չէր խնդրել։

Օրենքի ընդունումը տեղի ունեցավ խորհրդանշական արարողությամբ՝ լայն աջակցությամբ խորհրդարանում։ Ալժիրի ղեկավարությունը հայտարարեց, որ այս քայլը պատմական արդարության վերականգնման և ազգային արժանապատվության կարևոր հանգրվան է։