Այսօր Րաֆֆու մահվան 116-րդ տարելիցն է

«Նա քարոզիչ է ամեն տողի, ամեն նախադասության մեջ»:

Այսպես է արտահայտվել Լեոն հայ արձակի խոշորագույն դեմքերից մեկի` Րաֆֆու մասին, գրող, ում ստեղծագործությամբ հայկական ռոմանտիզմը հասել է իր բարձրակետին:

Այսօր` ապրիլի 25-ին, հայ գրականությունը համաշխարհային գրականության չափանիշներին մերձեցնողի` Րաֆֆու (Հակոբ Մելիք-Հակոբյան), մահվան 116-րդ տարելիցն է:

Րաֆֆու գերեզմանը Թիֆլիսում

Րաֆֆին ծնվել է հարուստ ազնվականի ընտանիքում, նախնական կրթություն ստացել է տեղի ծխական ուսումնարանում: Հայրը` Մելիք Միրզան, 13 զավակների հայր էր:

1860-ականներին քայքայվել էր Մելիք-Հակոբյանների տնտեսությունը, և գերդաստանը հայտնվել էր սնանկության եզրին: 70-ականների սկզբին Րաֆֆին հաճախ էր լինում Թիֆլիսում, որտեղ կապ էր հաստատում մտավորականության հետ` ձգտելով մտնել գրական-հասարակակն գործունեության ասպարեզ:

Այս ժամանակ արդեն Րաֆֆին գալիս է այն համոզման, որ հասարակության զարգացումը ենթարկվում է որոշակի օրենքների, և դրանք պարտադիր են բոլոր ազգերի և ժողովուրդների համար:

Հատված` «Խաչագողի հիշատակարան»-ից

Հետագայում հայ ազգային-ազատագրական շարժման վերելքը, կապված 1877-78 թվականների ռուս-թուրքական պատերազմի իրադարձությունների հետ, ամբողջությամբ բացահայտեց Րաֆֆու ստեղծագործական տաղանդի հնարավորությունները:

Ընդհանրացնելով անցյալի փորձը` նա ազատագրական շարժումներից այն հետևությունն է անում, թե ազգային դժբախտության պատճառը անմիաբանությունն է, որը հայոց պատմության վրա դրոշմել է դավաճանության դատակնիքը:

Րաֆֆին մահացել է 1888 թվականի ապրիլի 25-ին Թիֆլիսում:

Տաթև Հարությունյան