Մենք չունենք ազգային հասարակություն. Սամվել Կարապետյան

Հայկական ճարտարապետությունն ուսումնասիրող հիմնադրամը, Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցին ընդառաջ, որոշել է հրատարակել 36 հատորանոց գրքաշար: Այդ մասին «Armlur.am»-ին հայտնեց հիմնադրամի ղեկավար, հուշարձանագետ Սամվել Կարապետյանը` նշելով, որ հատորներից յուրաքանչյուրը նվիրված է լինելու Պատմական Հայաստանի մեկ գավառին: Այս կարևորագույն նախագիծը, սակայն, ոչ մի կուսակցություն չի ֆինանսավորել:

-Պրն Կարապետյան, ինչպես եւ ինչ ռեսուրսներով է հիմնադրամն իրականացնելու այդ նախագիծը, ֆինանսական միջոցները, ինչպես նաեւ գիտական նյութերը որտեղից եք հայթայթելու:

-Նրանք, ովքեր ծանոթ են մեր կազմակերպության գործունեությանը, գիտեն, որ մենք ունենք հարուստ շտեմարան, որի շնորհիվ կյանքի ենք կոչելու մեր նախագիծը:

Դեռ 1960-ականների վերջերից մեր կազմակերպության հիմնադիր նախագահ Արմեն Հախնազարյանն է ձեռնարկել այս աշխատանքը: Իր մահից հետո մենք ենք շարունակում նրա աշխատանքը:

Ուսումնասիրում ենք Արեւմտյան Հայաստանում եղած բոլոր տեսակի հուշարձանները: Նախատեսում ենք գավառ առ գավառ հրատարակել մեր գրքաշարը: Առաջին հատորը լույս կտեսնի նոյեմբերին, որը նվիրված կլինի Հայոց Ձոր գավառին, քանի որ Հայկ Նահապետը հաղթական ճակատամարտից հետո այդտեղ հիմնեց իր տունը:

-Բացի այն, որ գրքաշարը լույս է տեսնելու Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցին ընդառաջ, ինչո՞վ է այն բացառիկ ու նշանակալից, կարո՞ղ է որպես մշակութային հզոր կռվան օգտագործվել` եւս մեկ անգամ աշխարհին պատմելով եղելությունը:

-Առաքելությունը բազմաշերտ է: Ես կարեւորում եմ մեր հասարակության մեջ հայրենաճանաչությունը խորացնելը: Մենք պետք է մեր հայրենիքն ավելի լավ ճանաչենք: Մեղմ ասած, քիչ գիտելիքներ ունենք մեր հայրենիքի մասին, որը հանդուրժելի չէ: Երկրորդ` հայ մշակույթը համաշխարհային քաղաքակրթության մաս է կազմում, եւ եթե կարողանանք մեր ամբողջ մշակութային արժեքներն այս մատենաշարով ներկայացնել, այն հետաքրքրական պետք է լինի համայն արվեստասեր հասարակությանը: Մենք խոսում ենք Հայ Դատի ու պահանջատիրության մասին, ու եթե մի օր լուրջ քայլեր ձեռնարկենք, ապա այս աշխատությունը լուրջ ու կարեւոր տվյալներ է պարունակում:

-Նախատեսվո՞ւմ է մատենաշարը թարգմանել նաեւ օտար լեզուներով:

-Նախ ասեմ, որ այս նախագիծը կյանքի է կոչվելու ոչ թե մեկ, այլ 9-10 տարիների ընթացքում, այսինքն` միջինը տարեկան երեք հատոր հրատարակելով: Ես հույս ունեմ, որ զուգահետ կկարողանանք աշխատությունը թարգմանել գոնե անգլերեն ու ռուսերեն: Բայց ինչու չէ՝ նաեւ թուրքերեն, արաբերեն ու իսպաներեն:

-Ո՞վ է ֆինանսավորում գրքաշարի լույսընծայման աշխատանքները:

-Սկզբից լավատես էի, որ այս մատենաշարն այնքան կարեւոր է, որ վստահ, հովանավորության իմաստով, իր գլխի ճարը կտեսներ, բայց ժամանակն անցավ, ու հանուն գործի տարբեր դռներ, անգամ կուսակցական դռներ ծեծեցի (որ էդքան էլ իմ սրտով չէր), բայց որեւէ դուռ չբացվեց նախագծի համար: Բայց այնպես էր, որ չէինք կարող չանել այս նախագիծը, քանի որ այն իմ ամբողջ գործունեության հաշվետվությունն է: Գտանք մի ճանապարհ, որով փորձում ենք լուծել ֆինանսական մեր խնդիրները:

Խոսքը բաժանորդագրության մասին է, որի միջոցով էլ կկարողանանք հրատարակել աշխատությունը: Տեղեկացնեմ նաեւ, որ Մշակույթի նախարարության հետ մեր պայմանագիրը վերաբերում են գրասենյակի, 24 հոգու ու գիտարշավների ծախսերին: Այս մատենաշարի համար առանձին բյուջե էր հարկավոր:

-Ըստ Ձեզ` ինչով է պայմանավորված այդ համատարած անտարբերությունը այսքան կարեւոր ու ազգային նշանակություն ունեցող ծրագրի հանդեպ:

-Կառույցների անտարբերությունն ինձ համար նորություն չէ: Գոնե վերջին 25-30 տարիների ընթացքում առնչվել եմ դրան: Մենք չունենք ազգային հասարակություն, դրա համար էլ ազգի ու հայրենիքի համար կարեւոր նախագծերը որպես կանոն օդից կախված են մնում:

Սոնա Դավթյան