ՌԴ-Ն ՀՀ-ԻՆ ՈՐԵՎԷ ԲԱՆ ՊԱՐՏԱԴՐԵԼՈՒ ԿԱՐԻՔ ՉՈՒՆԻ

ՀՀ պաշտպանության նախկին փոխնախարար Վահան Շիրխանյանը համոզված է, որ Հայաստանի եվրասիական կողմնորոշումը ստեղծված իրավիճակում միակ ճիշտ ուղին է, որը բացի անվտանգության խնդիրների լուծումից, կհանգեցնի նաեւ զգալի տնտեսական առաջընթացի:

-Կարծես թե վերջին շրջանում Հայաստանը դարձյալ հայտնվել է Արեւմուտք-Արեւելք ընտրության առջեւ, որը կարող է ճակատագրական հետեւանքներ ունենալ: Ըստ Ձեզ, որքանո՞վ է այդ ընտրությունը պարտադրված Հայաստանին:
-Դա հայոց պատմության դարավոր ուղեկիցն է եւ գոյապահպանման գլխավոր հարցը: Պարտադրողները պետք է լինեին Ռուսաստանը կամ Արեւմուտքը: Ռուսաստանին դա պետք չէ, որովհետեւ նա համոզված է, որ հայ ժողովրդի բացարձակ մեծամասնությունն ունի ռուսական կողմնորոշում: Արեւմուտքին առավելեւս պետք չէ Հայաստանին դնել նման ընտրության առջեւ, որովհետեւ բացասական արդյունքն ակնհայտ է:
-Իսկ ի՞նչ կասեք Վրաստանի եւ Ուկրաինայի մասին, փաստորեն նրանք ինքնուրո՞ւյն ընտրեցին Արեւմուտքը:
-Իհարկե ոչ: Համոզված եմ, որ եթե Արեւմուտք-Ռուսաստան կողմնորոշման ընտրությունը կատարվեր հանրաքվեով, երկու ժողովուրդներն էլ կընտրեին ռուսական կողմնորոշումը:
-Բայց չէ՞ որ Վրաստանը լուրջ առաջընթաց է գրանցել շնորհիվ այդ ընտրության եւ Ուկրաինայի հույսերն էլ շատ մեծ են:
-Նախ` դա անվանենք որոշում, ոչ թե ընտրություն: Դա տվյալ պահի իշխանության որոշումն էր, ոչ թե ժողովրդի ընտրությունը: Ասում եք` առաջընթաց է: Եթե տարածքի զգալի մասի կորուստը, միլիոնավոր գաղթականները, ամայացած գյուղերն ու հողերը, հազարավոր թուրք սեփականատեր-կալվածատերերը, երիտասարդության խորը բարոյազրկումը, քարուքանդ գործարաններն առաջընթաց են, ապա ես համոզված եմ, որ վրաց ժողովրդի շահերին ծառայող իշխանությունը այդ «առաջընթաց»-ի հեղինակներին կկանչի քրեական պատասխանատվության: Ինչ վերաբերում է Ուկրաինային, ապա այն տանում են հարավսլավական սխեմայով: Համբերենք մի քանի ամիս, արդյունքը տեսնենք ու գնահատենք:
-Այնուամենայնիվ, պարոն Շիրխանյան, Արեւմուտքը բազմաթիվ առավելություններ ունի, որոնք երկրի զարգացման հեռանկարի առումով չափազանց կարեւոր են: Բացի այդ` Արեւմուտքը մարդու իրավունքների ազատության եւ ժողովրդավարական արժեհամակարգի իրական կրողն է:
-Ո՞ւմ համար: Հարավսլավիայի՞, Իրաքի՞, Լիվիայի՞, Եգիպտոսի՞, Աֆղանստանի՞, Ուկրաինայի՞… Միլիոնավոր զոհեր, գաղթականներ, մուրացկաններ, դժբախտացած եւ անտուն ընտանիքներ: Սա է Արեւմուտքի իրական դեմքը: Քարոզներին հավատալ պետք չէ:
-Ուրեմն, կարծում եք, որ Հայաստանը ճի՞շտ ընտրություն է կատարել:
-Միանշանակ:
-Եվ վստահ եք, որ Եվրասիական միության օգնությամբ կլուծվեն մեր ժողովրդի գերծանր խնդիրնե՞րը:
-Ոչ: Ցանկացած գործիք, տվյալ դեպքում միջազգային համագործակցության, կարելի է ծառայեցնել ժողովրդի շահերին, կարելի է ծառայեցնել անձնական շահերին:
-Միգուցե անցումը խորհրդարանական համակարգին բարելավի՞ վիճակը` սահմանափակելով այդ ամենն անձնական շահերին ծառայեցնելու` իշխանությունների հնարավորությունները:
-Ոչ: Ցանկացած կառավարման համակարգ նույնպես կարող է անմնացորդ ծառայել ժողովրդին, կամ նույնքան անմնացորդ՝ սեփական շահերին:
-Իսկ ո՞ւմ է ծառայում այսօրվա համակարգը:
-Պատասխանը ստանալու համար պետք չէ լինել իշխանությանն ատող ընդդիմադիր կամ իշխանամետ: Պարզապես պետք է բաց աչքերով ու սրտով նայել իրողությանը եւ տեսածով դատել: Չդադարող արտագաղթը, աճող աղքատությունը, շարունակաբար ամայացող գյուղերը, շրջկենտրոնները, լքված հողերը, վճարունակության անկումը ցույց են տալիս մի բան՝ համակարգը այդ երեւույթները կանխել անկարող է: Հակառակ դեպքում, շատ խնդիրներ արդեն լուծված կլինեին:
-Ուրեմն, ինչների՞ս է պետք մտնել Եվրասիական միություն եւ փոխել կառավարման համակարգը, եթե խնդիրները չեն լուծվելու:
-Պետք է, անպայման պետք է: Իհարկե մարդու դերը շատ մեծ է, բայց ամենը չէ: Տեսեք՝ անցած 24 տարիներին ժողովուրդը հույս է կապել մի քանի տասնյակ անձերի, կուսակցությունների հետ, սակայն ունեցել ենք անդադար անկում եւ քայքայում բոլոր ուղղություններում: Այսօր տնտեսության կառավարման հարցերում մենք ունենք նպաստողի, աջակցողի, ավելի շուտ դիտորդի Սահմանադրություն: Այդ Սահմանադրությունը, 95թ.-ից սկսած, սպասարկում է Հայաստանում ներդրված հակազարգացման համակարգը: Այն անպայման պետք է փոխել: Սահմանադրությունը պետք է փոխի համակարգը: Եվ հետո, նախագահական համակարգի համեմատ խորհրդարանական համակարգն ամբողջ աշխարհում ցուց է տվել ավելի բարձր արդյունքներ` ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների պաշտպանության, սոցիալական արդարության ապահովման, կոռուպցիայի դեմ պայքարի եւ այլ ուղղություններում: Ինչ վերաբերում է եվրասիական ընտրությանը, ապա համոզված եմ, որ տնտեսության նկատելի աշխուժացում լինելու է: Դրանով հստակեցվելու է նաեւ Միության անդամ երկրներում 4 միլիոնից ավելի մեր հայրենակիցների կարգավիճակը: Սա նույնպես դրականորեն է անդրադառնալու Հայաստանի վրա: Չմոռանանք, որ Հայաստանի գերխնդիրը եղել եւ մնում է ազգային անվտանգության ապահովումը: Եվրոպական ընտրությունն ուղղակի հարցականի տակ էր դնելու Հայաստանի եւ Արցախի գոյությունը:
-Բայց արդյո՞ք նշված արմատական փոփոխությունները նույնքան արմատական առաջնթացի կբերեն:
-Ինչո՞ւ չէ, կբերեն եւ կարճ ժամանակահատվածում կլուծվեն ժողովրդի ուսերին ծանրացած խնդիրները, եթե ղեկավար պաշտոնյաները տարբերվեն մյուսներից ազգային արժանապատվության, ազգային ինքնագիտակցության բարձր մակարդակով: Մի փոքրիկ օրինակ: Քաղաքի կենտրոնը լցված է մուրացկան հայերով: Մի՞թե քաղաքապետին դա չի վիրավորում, ամոթի զգացում չի առաջացնում: Դժվա՞ր է մի փոքր կացարան ստեղծել նրանց համար: Փոփոխությունները կստեղծեն արդյունավետ աշխատելու պայմաններ, իսկ արդյունք կլինի, եթե պարտականություն կրող մարդիկ լինեն սրտացավ, գործին տիրապետող եւ հայրենասեր:
-Դուք դրան հավատո՞ւմ եք:
-Այսօր՝ ոչ: Բայց ես հավատում եմ մարդկային բանականությանը, հայի իմաստությանը եւ հայության հավաքական ուժին: Միայն դա կարող է կանխել կրիտիկական պահի հասունացումը:
-Առաջնահերթ ի՞նչ քաղաքական խնդիրներ եք տեսնում:
-Քաղաքական խնդիրներն են հասցրել Հայաստանն այս վիճակին: Մեր վզին փաթաթած կուսակցական, միջկուսակցական, ներկուսակցական, ընդդիմություն-իշխանություն խաղերի արդյունքում կորցրել ենք բնակչության կեսին: Այսօր ես տեսնում եմ միայն ազգային խնդիրներ: Այստեղ առաջնահերթ է Ազգային զարգացման 20-ամյա ծրագրի ստեղծումը եւ համաժողովրդական քննարկումով հաստատումը, Համահայկական միասնության կերտումը, Հայաստանի եւ Արցախի տնտեսական եւ հոգեւոր հզորացումը միասնական ջանքերով, Հայրենազրկման եւ ցեղասպանության վնասների փոխհատուցմանը հասնելը, համահայկական վստահության դաշտի ստեղծումը: Եթե մենք ձեռնամուխ լինենք այս խնդիրների լուծմանը, ապա արդյունքը ցույց կտա, որ մենք անիմաստ քաղաքական «թատրոնով» զբաղված` կորցրել ենք 20 տարի, 2 միլիոն հայ եւ էլի շատ բաներ, զվարճացնելով մեր թշնամիներին: Շարունակել կորուստների եւ հակազարգացման ճանապա՞րհը, թե՞ ընտրել Հայրենիքը պահպանելու միակ ճիշտ ճանապարհը: Սա է ամեն մի հայի համար գլխավոր հարցն այսօր:

ԱՆԻ ՍՏԵՓԱՆՅԱՆ