«ՄԻ ՔԱՆԻ ՄԵՇՈԿ ՓՈՂ ՈՒՂԱՐԿԵՑԻՆՔ ՀԱՅԱՍՏԱՆ»

«Ժողովուրդ»-ն օրերս հյուրընկալվել էր Համաշխարհային հայկական կոնգրեսի պատվավոր անդամ, Ռուսաստանի հայերի միության անդամ, Լիպեցկի հայկական համայնքի հիմնադիր 80-ամյա ՍԵՐԳԵՅ ԿԱԶԱՐՈՎԻ տանը:

-Սերգե՛յ Ազատիչ, ներկայացե՛ք մեր ընթերցողին, խնդրում եմ:
-Ծնվել, մեծացել եմ Թիֆլիսում, ծնողներս ու պապերս՝ նույնպես: Մանկությունս անցել է հայկական Հավլաբարի փողոցներում, խաղընկերս էլ եղել է Դեդ Հասանը, որի հետ ընկերությունը շարունակվել է մինչեւ նրա մահը: Ակունքներս գալիս են պատմական Մուշ գավառից: Մշեցիք էլ, որ ասածը շուռ գա` չոր, կոպիտ, համառ մարդիկ են: Դա իմ իսկական բնութագիրն է: Ծնողներս շարքային մարդիկ էին: Հայրս «կոշկակարների ակադեմիկ» էր (ծիծաղում է-Ս. Մ.): Իր ողջ կյանքում մեկ ռուբլի գողացած չունի ու նույնիսկ մեկ ռուբլի աշխատավարձ չի ստացել: Ինքն իր հացն իր արհեստով է վաստակել: Հաճախ դատապարտել են, քանի որ կաշեգործական ընդհատակյա արհեստանոց ուներ: Թիֆլիսի թերթերը, BBC-ին, «ճպսՏՉպՍ Ռ ջՈՍՏվ», «ԿչՏվպՍ» հանդեսները հաճախ էին գրում մեր մասին, քանի որ իմ ընտանիքը, մասնավորապես հայրս, ես ու եղբայրս, ընդհանուր առմամբ, 82 տարի անց են կացրել բանտերում:
-Տեղաբնակ հայերի մեջ Դուք ամենահայտնի մարդկանցից եք, եթե ոչ` ամենահայտնին: Ինչո՞վ է դա պայմանավորված:
-Չեմ գիդա, որ ասեմ՝ շատ սիրուն եմ ու տեսքովս եմ գրավում, էդպես էլ չի (ծիծաղում է-Ս. Մ.): Հավանաբար նրանից է, որ ազնիվ ու արդարադատ մարդ եմ: Թե պատժելու էլ լինում եմ, գայիչնիկի նման չեմ տուգանում, մի անգամ ասում եմ ու ընկալվում: Ես տանել չեմ կարողանում ստորությունը, նախանձը, ոտի տակ քանդելը: Տանել չեմ կարողանում, գուցե դրա համար էլ հարգանք եմ վայելում: Ես պարծենում եմ, որ հայ եմ ծնվել ու մշեցի, բայց ինձ համար կարեւորը ՄԱՐԴՆ է, ինչ ազգ ու դավանանքի էլ նա լինի: Մարդը պիտի ՄԱՐԴ լինի, ոչ թե ստից գոյություն: Ու թե մարդն իր պատկերացմամբ ՄԱՐԴ է, պիտի սիրի ու հարգի մարդուն: Ես պարծենում եմ, որ հայ եմ, սակայն ոչ մի ազգից իմ ազգը բարձր չեմ դասում, ոչ էլ հակառակը:
-Ձեր կարծիքով՝ այսօր ինչո՞ւ են լռում մշակույթի եւ արվեստի սփյուռքահայ ներկայացուցիչները, երբ Հայաստանը գտնվում է այսպիսի ողբերգական վիճակում:
-Դա անիմաստ գործ կլիներ: Փորձը ցույց է տալիս, որ հայրենիքում չեն գնահատում սփյուռքի հավատարմությունը: Ղարաբաղյան շարժման հենց սկզբից մի խումբ հայերով հավաքվեցինք ու մի քանի մեշոկ փող ուղարկեցինք Հայաստան: Անգամ շնորհակալական մի խոսք չհնչեցրին, դա էլ մի կողմ` պարզվեց, որ այդ գումարները գնացել են որոշակի գրպաններ: Հիմա էլ նույնն է: Ես Հրանուշին (Հրանուշ Հակոբյան, ՀՀ սփյուռքի նախարար-Ս. Մ.) ճանաչում եմ արդեն 10 տարի, նրա գործունեությունը չեմ հավանում: Սփյուռքի նախարարությունը ստեղծված է նրա համար, որ դրսից մարդիկ կանչեն, խաբեն, ձեռից եղածը խլեն, հետ ուղարկեն: Իսկ Դուք ասում եք…
-Դուք հաճախ բարձր մակարդակում հանդիպումներ եք ունենում ՀՀ ղեկավարության հետ: Փորձե՞լ եք նրանց հետ խոսել Հայաստանի ներկայիս վիճակի մասին:
-Չեմ ասել ու չեմ ասի: Բա որ ասեն` դու ո՞վ ես (ծիծաղում է-Ս. Մ.):
-Որտե՞ղ եք տեսնում Հայաստանի ապագան` ԵՄ-ի՞, թե՞ ՄՄ-ի կազմում: Ռուսաստանի նախաձեռնած ինտեգրացիոն գործընթացներում Հայաստանը կգտնվի շահեկա՞ն, թե՞ ստրկական վիճակում:
-Կարծում եմ՝ Հայաստանը շատ ճիշտ քայլ կատարեց՝ համաձայնելով դառնալ ՄՄ անդամ: Այսօր ամբողջ աշխարհում իրականացվում են գլոբալիզացիոն գործընթացներ: Փոքր պետությունները միաձուլվում են խոշորներին: Ու այսպես պիտի շարունակվի այնքան ժամանակ, մինչեւ մնա մի գերտերություն: Բնության օրենք է, երկու առյուծ մի բարձի վրա տեղ գտնել չեն կարող:
-Որո՞նք են, Ձեր կարծիքով, ՀՀ հիմնական ակնկալիքները ՄՄ անդամակցությունից` բարձր կենսամակարդակ, քաղաքական ազդեցության մեծացում, անվտանգության խնդիրների լուծում, ժողովրդավարություն եւ մարդու իրավունքների պատշաճ պաշտպանություն եւ այլն:
-Թվարկածներից ոչ մեկն էլ իրատեսական չէ: Այստեղ լուծվում է միայն Հայաստանի անվտանգության խնդիրը:
-Դիվանագիտական բոլոր հարթակներում այսօր բարձրաձայնվում են ԼՂ հակամարտության կարգավորման եւ տարածաշրջանային անվտանգության հարցերը: Ձեր կարծիքով՝ ի՞նչը կարող է հանգուցալուծել Ղարաբաղի հարցը՝ բանակցային գործընթա՞ցը, թե՞ ռազմական գործողությունները:
-Ամենափոքր խաղաղությունն անգամ արժեքավոր է ամենահզոր պատերազմից: Գաղտնիք չէ, որ պատերազմում հաղթող կողմեր չեն լինում: Սա իշխանությունների կռիվն է, հասարակ ժողովուրդը դեմ է դրան: Ադրբեջանցու մայրն էլ մայր է ու նույն կերպ է ողբում իր զավակի մահը, ինչպես հայը: Ասեմ, որ մենք Ռուսաստանում շատ սերտ բարեկամություն ենք անում ադրբեջանցիների հետ: Նույնիսկ կար ժամանակ, երբ փորձեցինք ստեղծել միասնական համայնք, սակայն Բաքուն մերժեց: Սրանով հանդերձ, ես այստեղ հիմնել եմ եղբայրական գերեզման, որտեղ իրենց վերջին հանգրվանն են գտնում հայրենիքից հեռու մարդիկ՝ անկախ ազգությունից, դավանանքից ու հասարակությունում գրաված դիրքից: Կրկնում եմ՝ մարդը պիտի մարդ մնա՝ անկախ զբաղեցրած պաշտոնից ու փողի քանակից:

Զրուցեց ՍՈՒՍԱՆՆԱ ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆԸ
ՌԴ-ից հատուկ «Ժողովուրդ»-ի համար