1993թ.-ից ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեայի որոշմամբ մայիսի 3-ը համարվում է Մամուլի ազատության համաշխարհային օր: Այս թեմայի շրջանակներում զրուցեցինք ԶԱՌԱ ԱՐԱՄՅԱՆԻ հետ, որը երկար տարիներ լրագրողական գործունեություն է ծավալել ե՛ւ տպագիր մամուլում, ե՛ւ ռադիոյում:
-Լրագրող սկսել եմ աշխատել, երբ դեռ սովորում էի ԵՊՀ-ի ռուսաց լեզվի եւ գրականության ֆակուլտետում, որտեղ Հակոբ Ռուբինյանի եւ լուսահոգի Տիգրան Նաղդալյանի հետ միասին խմբագրում էինք ԵՊՀ-ի թերթը, հետո էլ սկսեցի հոդվածներ գրել, որոնք տպագրվում էին «Կոմսոմոլ», ապա «Էպոխա», «Զերկալո» թերթերում: Ավելի փոքր տարիքում էլ «Պիոներ կանչ» թերթ կար, որտեղ կրկին իմ նյութերը տեղ էին գտնում:
Բուհն ավարտելուց հետո ստացա հրավեր այն ժամանակ «Գոստելեռադիո Արմենիա»-ից, որտեղ նոր-նոր բացվում էր արտասահմանի համար հեռարձակվող ռուսական բաժինը, եւ առաջին եթերը 1993թ. սեպտեմբերի 1-ին էր: Հաղորդումը կոչվում էր «ԼվՏՉպքՈվՌպ», 6 ամիս հետո նշանակվեցի բաժնի վարիչ եւ ռադիոյի պատմության մեջ առաջին օրիորդն էի, որ 23 տարեկանում եղավ մի ամբողջ խմբագրության բաժնի վարիչ: Այդ ցուրտ, բլոկադային եւ պատերազմական տարիներին ամեն օր դուրս էինք գալիս ուղիղ եթեր եւ ռուսալեզու Սփյուռքի համար պատմում՝ ինչով է ապրում այսօր Հայաստանը: Շատ մեծ արձագանք ստացավ մեր հաղորդումը, նամակների միջոցով նույնիսկ կարողացանք գտնել մի կնոջ որդու. այդ կինը Սումգայիթում կորցրել էր իր տղաներից մեկին:
Երբ ռադիոյիս հաղորդումներն ուղիղ եթեր էին հեռարձակվում, ստացա հրավեր Ժուռնալիստների միության նախագահ տիկին Աստղիկից եւ այդ տարիներից էլ Ժուռնալիստների միության անդամ եմ:
Կիրակի օրերն էլ «Թ չՏրՑÿւ ց իՈՐօ» հաղորդումն էր, որտեղ շատ ճանաչված մարդիկ ներկայացնում էին իրենց բնորոշ պատմություններ, խոսում իրենց կենցաղի ու նախասիրությունների մասին:
Մոտ 10 տարի ռադիոյում անում էի այդ հաղորդումները: Հետո Ռոբերտ Մավիսակալյանն առաջարկեց անել «Համով զրույց»-ը, որը 12 տարի գնաց եթեր որպես շոու ծրագիր: Առանց ավելորդ սեթեւեթանքի ասեմ, որ հարցազրույց վերցնելու մեծ մասնագետ եմ:
-Հետադարձ հայացք ձգելով անցյալին եւ համեմատելով այսօրվա մամուլի հետ՝ ի՞նչ եք կարծում, կա՞ր այն ժամանակ խոսքի ազատություն:
-Աշխատել եմ այն տարիներին, երբ մեր երկիրը պատերազմում էր, շրջափակման մեջ էինք: Երբ Լաչինի գրոհն էր, մենք ստանում էինք տեղեկատվություն, որ զորքերը հետ են գնում, ունենք զոհեր, սակայն իրավունք չունեինք այդ ամենը եթեր տալու: Ոչ թե պետք է խաբեինք, այլ հաշվի առնելով մարդկանց հոգեվիճակը՝ ուղղակի չէինք կարող այդ տեսակ բաներ հաղորդել: Մենք փորձում էինք ոչ թե աղավաղել, այլ կոծկել: Այսօրվա մամուլի ազատության մասին ոչինչ ասել չեմ կարող: Բայց մի դիտարկում կանեմ. քանի որ ես «Ժողովուրդ» թերթի շատ մեծ երկրպագուն եմ, ու իմ շրջապատում էլ շատերը գիտեն այդ մասին, կասեմ, որ ձեր թերթի հոդվածներն իրոք շատ դիպուկ են ու ազատ: Նույնիսկ մեկ-մեկ ներքուստ ասում եմ՝ ա՛յ մոլոդեց, ինչ համարձակ են գրել: Երբեմն էլ այնքան դիպուկ վերնագրեր եք գտնում, օրինակ՝ «Րաֆֆու Սամվելը»:
-Ի՞նչ հետաքրքիր դեպքեր են տեղի ունեցել Ձեր լրագրողական գործունեության տարիներին:
-Իմ լրագրողական կարիերայի մեջ մեծ հուզմունք եմ ապրել, երբ մի պահ պատերազմը շատ վտանգավոր էր դարձել Հայաստանի համար, մենք դուրս եկանք ռադիոյով եթեր ու ռուսերեն, հայերեն, անգլերեն, արաբերեն ստիպված եղանք հայտարարել «ՍՈՍ»:
Երկար տարիներ է՝ չեմ աշխատում ռադիոյում, բայց երբ գալիս է ժամը 4-ը, կարծես հիշում եմ՝ եթերի ժամն է: Հիշում եմ՝ ինչպես էինք այդ սառը պատերի մեջ տաք մուշտակ հագած մտնում ստուդիա ու մոմի լույսի տակ դուրս էինք գալիս եթեր: Այդ պայմաններն ինձ մոտ առողջական շատ խնդիրներ առաջացրին: Այն ժամանակ դեռ հովհարային անջատումներ էին, դվիժոկով էին տաքացնում, տեխնիկան էլ հին էր ու դժվարությամբ էր տաքանում:
Անգամ մի զվարճալի դեպք տեղի ունեցավ: Մայքլ Ջեքսոնի մասին մի հաղորդում էի պատրաստել ու նրա երգերից մի հատված էի դրել, բայց «մեխլաբոր» սարքն այնքան սառած էր, որ հազիվ մի կերպ երկարացնելով՝ վերարտադրեց այդ կատարումը, ու հետո էլ մեկը զանգել, ասում էր. «Շնորհակալություն, վաղուց Բարի Ուայթ չէինք լսել»:
-Այսօր գործո՞ւմ եք որպես լրագրող:
-Ավա՜ղ, ո՛չ, հիմա ավելի շատ աշխատում եմ որպես հաղորդավարուհի, դերասանուհի, շոուներ եմ վարում, բայց լրագրողն իրականում մեջս է: Ցանկացած հոդված, երբ կարդում եմ, մոտս քննադատելու եւ սխալներն ուղղելու ցանկություն է առաջանում:
-Ձեր գնահատմամբ՝ այսօր ի՞նչ դեր է խաղում մամուլը հասարակության, սոցիումի կյանքում:
-Այն մարդիկ, որոնք չեն կարդում ամենօրյա մամուլը, ոտաբոբիկ են: Ինչպե՞ս կարող ես համարել քեզ քաղաքացի, եթե չգիտես, թե ինչ է կատարվում քո երկրում: Պետք է կարդաս ե՛ւ իշխանամետ, ե՛ւ օպոզիցիոն, ե՛ւ այլ տեսակի թերթեր, որպեսզի քո կարծիքը կազմավորվի: Ձեռքդ պետք է լինի զարկերակի վրա: Ես կարդում եմ ե՛ւ էլեկտրոնային մամուլ, ե՛ւ թերթեր: Իսկ եթե ամուսինս ինձանից շուտ է կարդում որեւէ հոդված, նշում է ու հետո ասում՝ Զա՛ռ, դո՛ւ էլ կարդա, կքննարկենք:
.gif)
