Թերեւս ոչ մի երեւանցու չի հաջողվել անտարբեր անցնել «Մոսկվա» կինոթատրոնի դիմաց իրենց տեղը գտած սարդի ու ցլի երկաթե քանդակների կողքով: Դրանց հեղինակ՝ նկարիչ-քանդակագործ Արա Ալեքյանը, «Ժողովուրդ»-ի հետ զրույցում նշեց, որ հնարավոր է՝ քանդակները լքեն մեր քաղաքը, քանի որ արտերկրից կան մարդիկ, որոնք հետաքրքրված են դրանցով եւ ուզում են գնել:
-Ձեր քանդակներն առանց պատվանդանի դրված են քաղաքի տարբեր հատվածներում, մարդիկ երկաթե շնչավորների հետ շփվելու, էներգիա ստանալու հնարավորություն ունեն, այնինչ՝ մեր քաղաքի մի շարք արձանների դեպքում այդ հնարավորությունը չկա…
-Այո՛, այդպես էլ կա: Օրինակ՝ Կասկադում ամեն քանդակի մոտ մի միլիցիոներ կա, կարծես այդ մարդիկ պետք է գնան, ասենք, բրոնզից արձանը կուլ տան…Իսկ, ահա, ես հակառակն եմ մտածում. քանդակը հենց այն բանի համար է, որ մարդիկ շփվեն հետը, վերջին հաշվով, դրանք հենց մարդու համար են ստեղծվում:
-Այնպես է ստացվել, որ Ձեր աշխատանքների միայն 10 տոկոսն է Ձեզ մոտ, մնացածն արտերկրում է. դրանք դրսում ավելի՞ են գնահատվում:
-Երեւի (ծիծաղում է): Վերջերս, օրինակ, Թուրքիայում մի ցուցահանդես եղավ, ներկայացրածս վեց գործերից երեքը գնեցին… Իհարկե, հայրենիքում էլ են գնում աշխատանքներս, բայց, երեւի, գնորդների մեծ մասը դրսից են:
-Իսկ ինչպե՞ս է պատահել, որ, ասենք, Չելյաբինսկի, Բլագովեշենսկի քաղաքապետներն անձամբ հանդիպել են Ձեզ, իսկ Երեւանինը՝ ոչ:
-(Ծիծաղում է): Ճիշտն ասած՝ իրենք են ինձ զանգահարում: Օրինակ՝ Չելյաբինսկի քաղաքապետին անձամբ հանդիպեցի օդանավակայանում. այնքան էին հետաքրքրված իմ աշխատանքներով, որ հենց այնտեղ էլ գտան ինձ: Նույնն էլ՝ Բլագովեշենսկինը. փնտրել էին ինձ ու գտել էին:
-Պարո՛ն Ալեքյան, որքանով հիշում եմ՝ դիմել էիք քաղաքապետարանին՝ «Մոսկվա» կինոթատրոնի դիմացի քանդակներից մեկի՝ սարդի վրա երեք կողմից լուսավորություն անցկացնելու խնդրանքով: Ի վերջո, ինչ-որ բան արվե՞ց:
-Ես ինքս չեմ դիմել, չեմ սիրում դռներ ծեծել, մեկի միջոցով փոխանցել էի ասելիքս: Փորձեցին լուսավորել քանդակը, բայց ինձ էլի դուր չի գալիս արդյունքը: Եթե երեկոյան ուշադրություն դարձնեք, կզգաք, որ քանդակն էլի լույսի կարիք ունի: Ի դեպ, հնարավոր է, օրերից մի օր այդ քանդակները «Մոսկվա» կինոթատրոնի դիմաց էլ չլինեն…
-Այսինքն՝ հնարավոր է՝ սարդն ու ցուլը լքե՞ն մեր քաղաքը:
-Հա, բա ոնց:
-Ինչո՞ւ:
-Որովհետեւ կան մարդիկ, որոնք շահագրգռված են, հետաքրքրված են դրանցով, ուզում են գնել… Կարող է՝ արտերկրի հետ համաձայնության գամ, ի՞նչ իմանաս…
-Բայց այդ դեպքում «Մոսկվա» կինոթատրոնի դիմացի տարածքը կդատարկվի…
-Աստված տա՝ առողջություն ունենամ, «Կինոմոսկվայի» համար նոր գործեր կանեմ…
-Մեր մշակույթի նախարարությունից երբեւէ աջակցություն ստացե՞լ եք:
-Ոչ-ոչ, չեմ էլ ձգտում նման բանի. հույսս դնում եմ իմ ուժերի վրա: Առհասարակ, աշխատում եմ հեռու մնալ բյուրոկրատական ապարատներից:
-Ինչպե՞ս է ստացվել, որ Հայաստանի վաստակավոր նկարիչը ոչ մի տեղ չի դասավանդում:
-(Ծիծաղում է): Չգիտեմ, դե, դասավանդողներն արդեն դասավանդում են… Ես նման ձգտումներ չեմ ունեցել, սակայն, եթե որեւէ տեղից հրավիրեն, սիրով կհամաձայնեմ:
-Քչերը գիտեն, որ նաեւ Երկրապահ կամավորականների միության անդամ եք, ժամանակին զենք եք վերցրել ու մասնակցել Երասխի մարտերին: Կռված հայի սիրտը պետք է որ ավելի շատ ցավի հայրենիքի հանդեպ թույլ տրվող սխալների համար. այսօրվա մեր իրականությունում ո՞ր խնդիրներն են, որ շատ են Ձեզ անհանգստացնում:
-Արտաքին թշնամու դեմ կռվելն ամենահեշտ բանն է. դու գիտես, թե ով է թշնամիդ, իսկ երբ ամեն բան արվում է ներսից, դա ահավոր է, չգիտես՝ ում դեմ կռվես… Ամեն գիտակից հայ տիրող իրավիճակը տեսնելով՝ սարսափում է այն մտքից, որ ազգ է կորցնում. ես այդպես եմ զգում: Կարծես խաղաղ պայմաններում սպիտակ եղեռն են անում, ազգը ոչնչացնում են… Մենք ինքներս ենք ստեղծել այս պայմանները, կարծես ազգի գլխից յաթաղան ենք կախել…
-Որտե՞ղ փնտրել ելքը:
-Ելքն ամենասկզբում պետք է գտնվեր, անպատժելիության մթնոլորտը նոր հանցանքներ ծնեց… Հասել ենք այն բանին, որ հանցագործները գլուխ են գովում, իսկ առաջներում կարող էին ամաչել… Թալանը դարձել է ապրելակերպ. ամբողջ ազգին դարձրել են հանցագործ: Ամեն մարդ մտածում է՝ որտեղից ինչ գողանա, որ ապրի. ուրիշ ելք չի տեսնում: Իսկ մի ժամանակ գործում էին բարոյական նորմերը, հայրենիքի նկատմամբ հավատ կար:
-Գիտենք, որ հիմա մի քիչ վատառողջ եք, շո՛ւտ կազդուրվեք, որ նոր գործեր ստեղծեք: Ի դեպ, առաջիկայի համար ի՞նչ ծրագրեր ունեք:
-Մարսելում Հայոց ցեղասպանությանը նվիրված հայկական ցուցահանդեսին մասնակցելու հրավեր ունեմ, Աստված տա՝ շուտ ապաքինվեմ, որ մինչեւ ապրիլի 24-ը հասցնեմ ներկայանալ այնտեղ:
Աննա Բաբաջանյան