Ամենուրեք անկում է, բայց աճ են արձանագրում

Հայաստանի արդունաբերական արտադրանքի ծավալները, նույնիսկ պաշտոնական վիճակագրությամբ, շարունակում են նվազել, բայց միեւնույն է՝ պաշտոնական վիճակագիրները պնդում են, թե իբր մեր տնտեսական ակտիվության ցուցանիշն աճել է:
Այս տարվա հունվար-փետրվար ամիսներին Հայաստանի արդյունաբերական արտադրանքի ծավալը, նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ, նվազել է 1,8 տոկոսով կամ նույն է թե՝ մոտ 3,5 միլիարդ դրամով: Փոխարենը տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը անցած տարվա համեմատ աճել է 2,5 տոկոսով:

Այլ կերպ ասած՝ պաշտոնական վիճակագրերի պնդմամբ անցած տարվա համեմատ Հայաստանի տնտեսությունն աճել է: Այդ դեպքում անհասկանալի է մնում, թե նույն պաշտոնական թվերով առեւտրի շրջանառությունն ինչու է 6,9 տոկոսվ կամ նույն է՝ մոտ 20 միլիարդ դրամով նվազել անցած տարվա համեմատ: Բերված թվերը վերցված են ՀՀ ազգային վիճակագրության ծառայության` նախօրեին հրապարակած «ՀՀ սոցիալ-տնտեսական վիճակը բնութագրող ընթացիկ-օպերատից ամփոփմամբ ստացված նախնական հիմնական մակրոտնտեսական ցուցանիշները» տեղեկագրից: Ըստ այդմ, տեղեկանում ենք նաեւ, որ էլեկտրաէներգիայի արտադրությունն այս տարվա առաջին երկու ամիսներին, անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ, նվազել է 16,6 տոկոսով:

Էլեկտրաէներգիան, ինչպես հայտնի է, արտադրվում է այնքան, որքան երկրի տնտեսությունում դրա պահանջարկը կա, այսինքն՝ եթե արձանագրվում է էլէներգիայի արտադրության անկում, նշանակում է պետությունը, որպես մեկ ամբողջական տնտեսություն, սկսել է պակաս էլէներգիա սպառել: Հայաստանի արտաքին առեւտրաշրջանառությունը նվազել է 27,7 տոկոսով: Ի դեպ, արտահանումն էլ, ներմուծումն էլ նվազել են: Մասնավորապես, արտահանումը նվազել է 25,2 տոկոսով, իսկ ներմուծումը՝ 28,6 տոկոսով: Իհարկե, ըստ ԱՎԾ-ի՝ այս թվերը վերջնական չեն, քանի որ Եվրասիական տնտեսական միության երկրների հետ առեւտրաշրջանառության թվերը ամբողջական չեն եղել եւ դեռ ճշգրտման կարիք ունեն: Սակայն անկումը տվյալ դեպքում շատ մեծ է, եւ մեկ կամ երկու տոկոսի ճշգրտումն այս դեպքում իրավիճակը չի կարող փրկել:

Բայց մեկ ոլորտում` գյուղատնտեսությունում, պարզվում է՝ աճ է արձանագրվել: Գյուղատնտեսության համախառն արտադրանքի ծավալները, ըստ պաշտոնական վիճակագրերի, պարզվում է՝ աճել են 3,6 տոկոսով: Պաշտոնական վիճակագրությունը` գյուղատնտեսության մասով, կարել է ասել, որ լիարժեք ազատ ստեղծագործում են եւ երբ ինչ ցուցանիշ ուզում, ստանում են: Այսպես՝ երեկ ԱՎԾ-ն հրապարակեց «Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի ցանքային տարածությունները եւ համախառը բերքը 2014 թվականին» տեղեկագիրը, որում ԱՎԾ մանրամասնել է, թե ինչպես է չեղած տեղից անցած տարի գյուղատնտեսության աճ արձանագրել: Ինչպես հայտնի է՝ նախորդ ձմռան՝ ավելի քան մեկ ամիս տեւած խիստ ցրտերը, ինչպես նաեւ 2014-ի գարնանը արձանագրված ցրտահարությունները լուրջ վնասներ պատճառեցին գյուղատնտեսությանը:

Եթե բանջարաբոստանային կուլտուրաների եւ ցանքատարածքների վնասները հնարավոր է, թեկուզ ուշացումով, վերականգնել, ապա պտղի դեպքում բնության պատճառած վնասն այդ տարում այլեւս հնարավոր չէ վերականգնել: ԱՎԾ-ի թվանկարչությունը առավել տեսանելի է դառնում, երբ ուսումնասիրում են անցած տարվա պտղի բերքի պաշտոնական թվերը:

Անցած տարի պտղի ընդհանուր բերքը կազմել է 291 հազար 37,9 տոննա: 2013-ի ցուցանիշը եղել է 338 հազար122,9 տոննա: 2014-ին անկումը կազմել է 47 հազար 85 տոննա: Ինչպես հայտնի է՝ անցած տարի պտղի տեսակներից առատ էր միայն դեղձի եւ խնձորի բերքը: Բայց արդյոք միայն խնձորի առատ բերքի հաշվին հնարավոր էր հնդավոր պտուղների ընդհանուր աճ արձանագրել, պարզվում է՝ ԱՎԾ-ն հենց այդպես էլ վարվել է. 2014-ին հնդավորների` խնձորի, տանձի եւ սերկեւիլի բերքը Հայաստանում նախորդ տարվա համեմատ աճել է շուրջ 22 հազար տոննայով: Կարող է անհավանական թվալ, թե ինչպես կարող էր ԱՎԾ-ն նման թիվ գրել, բայց փաստ է, որ գրել են: Կորիզավորների, ընկուզապտուղների, մերձարեւադարձայինների եւ հատապտուղների դեպքում ԱՎԾ-ն համեստ է գտնվել եւ աճ չի արձանագրել:

Ասենք, կարող էին, չէ, դեղձի առատ բերքի հաշվին կորիզավորների աճ արձանագրել, ինչպես խնձորով հնդավորների աճ են արձանագրել, բայց չեն արել: Փոխարենը խաղողի բերքի հարցում ԱՎԾ-ն, կարելի է ասել, բոլոր հնարավոր եւ անհնար ռեկորդները գերազանցել է: Ըստ ԱՎԾ-ի՝ 2014-ին Հայաստանում խաղողի բերքը կազմել է 261 հազար 324,9 տոննա, նախորդ՝ 2013 թվականի համեմատ այդ ցուցանիշն աճել է 20 հազար 509,1 տոննայով: Ցուրտը այգիներին վնասում է, գյուղացին չի իմանում, թե նման քիչ բերքով ինչպես պետք է իր ընտանիքի հացի խնդիրը հոգա, իսկ ԱՎԾ-ն աճ է արձանագրում:

Բոլորի աչքի առաջ բնական աղետ է տեղի ունենում, դրա արդյունքում մարդիկ ողջ տարվա ընթացքում գյուղատնտեսական մի շարք մշակաբույսերից գրեթե համտես չեն անում կամ ստիպված են լինում շատ բարձր գնով այն գնել: Թվում է, թե իրավիճակն ակնհայտ է, եւ այստեղ թաքցնելու բան չկա, ինչու պետք է պաշտոնական վիճակագրությունը կեղծիքի դիմի, ի վերջո գյուղատնտեսության նախարարությունը կամ մեկ այլ պետական կառույց մեղավոր չէ ցրտահարության համար: Ինչ կարիք կա սուտ, ուռճացրած թվեր գրել: Բանն այն է, որ տարեցտարի Հայաստանի տնտեսությունը դադարում է որպես այդպիսին գոյություն ունենալ, եւ ընդհանուր տնտեսական աճ նկարելու հարցում գյուղատնտեսության ցուցանիշները դառնում են ամենակարեւորը: Այլ կերպ ասած՝ գյուղատնտեսությունը պաշտոնական վիճակագրության անկյունաքարն է, հատկապես վերջին տարիների տնտեսական աճերը հենց այս գործիքով են նկարվում:

ՎԱՀԱԳՆ ՀՈՎԱԿԻՄՅԱՆ