Վերջին մի քանի ամիսներին «Երեւան գարեջուր» ՓԲԸ-ն ռուսական շուկայում ստեղծված անկայունության հետեւանքով մեծ վնասներ է կրում, նվազել են ընկերության արտահանման ծավալներն ու եկամուտները: «Ժողովուրդ»-ը զրուցել է «Երեւանի գարեջուր» ՓԲԸ գլխավոր տնօրենի տեղակալ Արմեն Հայրյանի հետ:
-Պարո՛ն Հայրյան, Ձեր ընկերությունն այս պահին կոնկրետ ո՞ր երկրներ է արտադրանք արտահանում:
-Ռուսաստանի Դաշնություն, Ուկրաինա, Վրաստան, Լեհաստան, Ֆրանսիա, Իսպանիա, ԱՄՆ, Կանադա: Եվրոպական երկրներ ավելի շատ այլ արտադրանք ենք արտահանում՝ հյութեր, մուրաբաներ, պահածոներ:
-Դեպի Ռուսաստանի Դաշնություն արտահանելիս ի՞նչ խոչընդոտների եք հանդիպում: Ռուսական շուկայում ի՞նչ խնդիրներ ունի ընկերությունը:
-Առանձնակի խոչընդոտներ չունենք, որովհետեւ մենք արտադրանքը միջնորդ գործընկերոջ միջոցով ենք իրացնում: Իսկ վերջինս մեզանից գնում է, եւ ինքն էլ այնտեղ իրացնում է:
-Իսկ ինչպես են Ձեր եկամուտների վրա անդրադառնում ռուբլու փոխարժեքի վայրիվերումները:
-Արտարժույթի փոփոխությունների հետ կապված խնդիր առաջացել է: Դժվարություններ կան: Արդեն այս պահին մեր ընկերությունը եկամուտ չի գրանցում: Կարելի է ասել՝ վնասով ենք հիմա աշխատում, քանի որ արտարժույթի փոխարժեքը փոխվել է: Եւ նախկինում ինչ գնով որ վաճառում էինք, հիմա այդ գնորդները պետք է վերանայեն գները, բայց իրենք դրան շատ բացասական են նայում, ինչի արդյունքում խնդիրներ են առաջանում: Սակայն քանի որ մենք ռուսական շուկայում որոշակի դիրք ունենք զբաղեցրած, այս պատճառով նման զիջումների չգնալը կարող է ավելի ռիսկային լինել, եւ արդյունքում շուկայից դուրս կմնանք:
-Իսկ դոլարի եւ եվրոյի փոխարժեքի տատանումներն ի՞նչ խնդիրներ են առաջացնում դեպի եվրոպական երկրներ արտահանելիս:
-Որոշակի խնդիրներ առաջացնում են: Դոլարի փոխարժեքը հիմա քիչ թե շատ կայուն է, իսկ եվրոն խիստ տատանումներ է ունենում, հետեւաբար, ում հետ որ եվրոյով ենք աշխատում, խնդիրներ է առաջանում: Բայց նույնիսկ այս դեպքում էլ եվրոյով աշխատելիս եկամտաբեր է: Ամեն դեպքում, մենք դրամով ենք ձեւավորում արտադրանքի գինը, եւ եթե եվրոյի փոխարժեքը ցածր է լինում, բնականաբար, մենք այստեղ չենք տուժում:
-Պարո՛ն Հայրյան, նախորդ տարվա համեմատ՝ այս տարի արտահանման ծավալները նվազե՞լ են, թե՞ ավելացել: Ձեր ընկերության մասով ի՞նչ պատկեր է արձանագրվել:
-2013 թվականի համեմատ՝ 2014 թվականին մեր ընկերության արտադրանքի արտահանման ծավալները մոտ 25 տոկոսով նվազել են:
-Այս խնդրի շուրջ էկոնոմիկայի նախարարություն դիմե՞լ եք: Ի՞նչ են ձեռնարկում իրավիճակի բարելավման ուղղությամբ:
-Նույնիսկ եթե մտահոգված են, ապա իրենք ինչ կարող են անել: Իրենք չեն կարող Ռուսաստանում արտարժույթի փոխարժեքը փոխել: Այնտեղ խիստ տատանումներ են տեղի ունենում: Այնպես որ, մեր Կառավարությունը չէր կարող դեր խաղալ:
-Իսկ տեղական շուկայում կարողանո՞ւմ եք արտադրանք իրացնել: Այստեղ իրացման հետ կապված խնդիրներ կա՞ն:
-Տեղական շուկայում ինչ-որ չափով հաջողվում է պահպանել մեր դիրքերը, բայց այստեղ էլ կապված է ազգաբնակչության սոցիալական վիճակի հետ, մասնավորապես, մարդկանց գնողունակությունն ընկել է: Սա եւս ազդում է արտադրանքի վաճառքի ծավալների վրա:
-Ռուսաստանաբնակ հայերը պարբերաբար դժգոհում են, որ հայկական գարեջուրը, այս դեպքում՝ Ձեր ընկերության արտադրանքը, ռուսական շուկայում թանկ է: Այս մասին ի՞նչ կասեք:
-Այնտեղ գնագոյացման ձեւավորման հարցում որեւէ դեր մենք չենք կարող խաղալ, որովհետեւ մեր ամբողջ արտադրանքը մեզանից գնում է միջնորդ գործընկերը, ում հետ որ աշխատում ենք: Հենց նրանք էլ ձեւավորում են վաճառքի գինը: Իհարկե, շատ էժան չի կարող լինել, որովհետեւ տրանսպորտի ծախսերը շատ զգալի տոկոս են կազմում արտադրանքի գնի մեջ: Չէ որ Հայաստանից դեպի ՌԴ մեկ մեքենայի համար 2.5 հազար դոլար է ծախսվում: Բայց ռուսական շուկայում մեր ընկերության արտադրանքը բավականին մրցունակ է:
-Արդեն չորրորդ ամիսն է լրանում, ինչ ՀՀ-ն անդամակցում է ԵՏՄ-ին, ի՞նչ ակնկալիքներ ունեք դրա հետ կապված:
-Դեռեւս այդ գործառույթները չեն գործում: Այս պահին չենք զգում փոփոխություն, որպեսզի որոշակի բան ասենք: Եթե ԵՏՄ-ին ՀՀ-ի անդամակցության արդյունքում հայ գործարարները որոշակի առավելություններ ձեռք բերեն ռուսական շուկայում, կարծում եմ՝ կկարողանանք ԵՏՄ շուկայում ներկայանալի լինել եւ բավականին մեծ ծավալներ իրացնել: Պետք է սպասենք, տեսնենք, թե ինչ է ստացվում:
Զրուցեց ՍՅՈՒՆԷ ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄՅԱՆԸ
ՈՉԽԱՐԱԲՈՒՅԾՆԵՐԸ ԴԺԳՈՀ ԵՆ
Շիրակի մարզում հաշվվում է 110 հազար գլուխ խոշոր եղջերավոր անասուն, 130 հազար՝ մանր եղջերավոր անասուն եւ մոտավոր՝ նույնքան էլ խոզ ու ընտանի թռչուններ: Սա դրական ցուցանիշ է, քանի որ նախանցյալ տարվա համեմատությամբ արձանագրվել է որոշակի աճ: Բոլորին էլ հայտնի է, որ մարզի տարածքը եւ բնակլիմայական պայմանները բարենպաստ են անասնապահության զարգացման համար: Սակայն այսօր մարզի շատ անասնապահներ կանգնած են լուրջ երկընտրանքի առաջ` շարունակել իրենց գործը, թե դադարեցնել:
Վիճակը հատկապես բարդ է ոչխարաբուծության ոլորտում: Արդեն քանի տարի է՝ անկախ պաշտոնական վիճակագրությունից, պարզ նկատվում է, որ պակասել են մարզի ոչխարաբույծները: Պատճառները թեեւ տարբեր են, սակայն որոշակի ընդհանրացումներ կարելի է կատարել. տնտեսական աննպատակահարմարությունը, վաճառքի շուկայի սահմանափակությունը, միջնորդ առեւտրականների չափազանց ընդգծված առկայությունը: Ոչխարաբույծները նշում են, որ այսօր մեկ գառան գինն արժի քսանից քսանհինգ հազար դրամ: Մարզի գրեթե բոլոր ոչխարները Արմավիրի մարզից մեկ գնորդ է գալիս, գնում ու տանում վերավաճառում պարսիկներին կամ ինքն արտահանում հարեւան ԻԻՀ:
Ու քանի որ նա միակ գնորդն է, ինքն էլ թելադրում է գինը, մինչդեռ մի քանի տարի առաջ, երբ անասնապահներն իրենք էին կարողանում ուղղակի ձեւով իրենց ոչխարը վաճառել պարսիկներին, մեկ գառան արժեքը քառասունից հիսուն հազար դրամ էր, ու իրենք օգուտ էին ստանում իրենց տանջանքի դիմաց: Այս դժգոհությունը բավականաչափ բարձրաձայնվել է նաեւ գյուղնախարարությունում, ոչխարաբույծները հանդես են եկել առաջարկություններով՝ խնդրելով, որ պետությունը որոշակի պետական քաղաքականություն մշակի այս հարցում, թեկուզ կազմակերպի պետական գնում կամ պետական հաստատագրված գին: Սակայն գյուղնախարարությունից խորհուրդ են տվել փորձել բանակցությունների միջոցով գնորդի հետ կոմպրոմիսի գալ ու վերջ, իսկ պետական քաղաքականության կամ մսամթերման ու պետական հաստատգրված գնի մասով էլ պատասխանը եղել է հստակ՝ ՀՀ տարածքում նման համակարգ չի գործում:
Վիճակը սրվում է հատկապես այս սեզոնին, երբ դաշտերում ու արոտներում խոտ չկա, ամբարած ձմեռվա խոտի պաշարներն էլ արդեն սպառվել են. մեկ խուրձ խոտն արժի 1500 դրամ: Սրան գումարած, այս սեզոնին, թեկուզ էժան գնով, ոչխար գնողն էլ չի գալիս, ու գյուղացին մնում է կրկնակի խնդրի առաջ՝ մի կողմից՝ կեր չկա, մյուս կողմից՝ գնորդ, իսկ եթե անասունը մորթի էլ, մանրածախ մսի շուկայում իրացումն է դառնում խնդիր. բնակչությունը հիմնականում անվճարունակ է: Մինչդեռ եթե մթերման որոշակի ծրագիր լիներ, ապա գոնե այս սեզոնին իրավիճակը մի փոքր կմեղմանար:
Իսկ հիմա սեփական խնդրի հետ մեն-մենակ մնացած գյուղացին, ով նաեւ լավ է հասկանում, որ մեծ հաշվով խաբվում է միջնորդ առեւտրականների ձեռքին, պատրաստ է նույնիսկ սեփական անասունը մորթել ու նետել շների առաջ, միայն թե իրեն խաբված չզգա:
ԱՐՄԱՆ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ
Գյումրի
ԳԵՏԱԿՆ ԱՂԲԱՆՈՑ Է
Աղբ, մկներ, առնետներ ու գարշահոտություն: Սրանք այն բնորոշիչներն են, որոնք ներկայացնում են Գյումրիի գետակը: Բանն այն է, որ գետակը շատերի համար ծառայում է որպես աղբանոց, եւ այստեղ կարելի է տեսնել շինարարականից մինչեւ կենցաղային աղբ: Ու այդպես եղել է տարիներ շարունակ, ինչի արդյունքում կուտակվել է ահռելի քանակությամբ աղբ, եւ վտանգվել է սելավատարի գոյությունը: Հարցի առնչությամբ բազմիցս է խոսվել ամենատարբեր ատյաններում, խնդիրը բարձրաձայնվել է հատկապես տեսախցիկների առաջ, սակայն չնայած այս ցուցադրական մտահոգությանը` շատ քիչ բան է արվել՝ պատկերը փոխելու համար: Ի դեպ, նկատենք, որ այս հարցում մեղավոր են ե՛ւ պատասխանատուները, ե՛ւ տարրական բնապահպանական էթիկայից զուրկ այն բնակիչներն ու կազմակերպությունները, որոնք գետակը վերածել են աղբանոցի: Այսօր ավելի արդիական ու հրատապ է մաքրման աշխատանքների իրականացումը, քանի որ հատկապես անձրեւային սեզոնին գետակը վարարում է ու սելավատարի խցանվածության պատճառով լցվում շրջակայքի բնակիչների տները: Ճիշտ է, որոշակի մաքրման աշխատանքներ տարվում են, սակայն ինչպես պատասխանատուներն են նշում, անհրաժեշտ են մեծամասշտաբ աշխատանքներ, նաեւ գետակի հունի ստորգետնյա մաքրում, իսկ դրա համար քաղաքի բյուջեն միջոցներ չունի: Նշենք, որ վերջին անգամ հունի ստորգետնյա մաքրումն իրականացվել է 1982 թվականին:
Ա. ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ
Գյումրի
.gif)
