«Արզնի» հանքային ջրերի գործարանի, «AG» էլեկտրոնիկայի խանութների ցանցի, «AG պրինտ» տպագրատների ցանցի, Էջմիածնի պահածոների գործարանի սեփականատեր, գործարար Գեւորգ Աֆանդյանը, չնայած իր բիզնեսներին, քաղաքական եւ հասարակական դաշտում չի երեւում: Նա գտնվում է ստվերում՝ չխառնվելով քաղաքականությանը: Գործարարի հետ զրուցեցինք հենց այդ թեմայով:
-Պարո՛ն Աֆանդյան, ինչո՞ւ եք ստվերում:
-Ստվերում չլինելը գործարարից կպահանջի ժամանակի լուրջ ռեսուրսի ծախս եւ կողմնակի ծանոթությունների, կապերի անհարմարություն: Երբ ազատ ժամանակ ես ունենում, ավելի ճիշտ է՝ ժամանակդ ներդնես բիզնեսի մեջ՝ այն զարգացնելու համար: Չէ՞ որ այն տարիների ընթացքում է ստեղծվել, շատ դժվար, բայց հաստատուն, համառ աշխատանքի արդյունքում: «Արզնի» հանքային ջրի գործարանից երկու սալիկ կմնար, եթե մեկ ժամ ուշ մոտենայինք. քանդում ու տանում էին: Կայացման պրոցեսը տեւեց մոտավորապես մեկուկես տարի, իսկ այսօր մենք հնարավորություն ունենք այն արտահանել Եվրոպա, գործարանը համալրված է ժամանակակից սարքավորումներով: Ունեմ մանկության, ուսանողության տարիների ընկերներ, որոնց հետ միշտ կա շփումը: Այնպես չէ, որ մեկուսացված եմ: Թագավորները դերվիշի շոր էին հագնում ու շրջում մարդկանց մեջ, բայց ես դերվիշի շոր հագնելու կարիք էլ չունեմ:
-Դուք մի տեսակ անհայտ կերպար եք մեր քաղաքական դաշտում: Բացի այդ, գրեթե բոլոր գործարարները ձգտում են պատգամավոր դառնալ, իսկ Դուք չեք ցանկանում, որ Ձեր մասին մարդիկ իմանան:
-Ինձ երբեք քաղաքականությունը չի ձգել: Չեմ ձգտել դրան: Միշտ հեռու եմ եղել եւ կարծում եմ, որ յուրաքանչյուր մարդ պետք է իր գործն անի: Եթե մեկը կարող է զբաղվել աշխատատեղեր ստեղծելով, քան գնա այն դաշտ, որն իրեն հոգեհարազատ չէ, ճիշտ չեմ համարում: Եւ արդյունքում կստանանք ոչ որակյալ պատգամավոր: Մարդ պետք է անի այն, ինչն իր մոտ լավ է ստացվում, ու նաեւ այն, ինչից որ ինքը հաճույք է ստանում:
-Բայց, պարո՛ն Աֆանդյան, մեր պատգամավորներից շատերը գործարարներ են, բիզնեսով են զբաղվում:
-Միգուցե իրենք պահանջ ունեն օրենսդրության նախաձեռնություններին մասնակցելու: Իրենց էլ պետք է հասկանալ, որովհետեւ գործարարի շահը պաշտպանելու եւ ներկայացնելու խնդիր կա: Պարտադիր եմ համարում այն, որ օրենսդիրը պետք է որոշակի գիտելիքներ ունենա նաեւ գործարարի դաշտից: Մեր ոչ ստանդարտ երկրում ամեն խնդրի համար լուծում կա: Միգուցե լոբբինգի խնդիր են լուծում: Դա իրենց խնդիրն է, ինձ հետաքրքիր էլ չէ:
-Մեր երկրում գրեթե բոլոր գործարարները հիմնականում տանիքներ ունեն: Ձեր տանիքն ո՞վ է:
-Զրույցներ կան, որ ինձ հետ մարդիկ կան: Իմ մասին ավելի ինֆորմացված մարդիկ կամ մարմինները տեղյակ են, որ ես ունեմ լուրջ վարկային փաթեթ: Այսինքն՝ այն, ինչ ստեղծվել է այսքան տարիների ընթացքում, եղել է բացառապես վարկային միջոցներով: Տանիք ունենալու պայմաններում, բնականաբար, այդ վարկային փաթեթը չի էլ լինի: Իմ տանիքը բանկերն են, որոնց հետ ես աշխատում եմ: Չեմ կարծում, որ տանիք ունենալն իմաստ ունի, որովհետեւ տվյալ դեպքում արդեն պետք է մտածել, թե այդ տանիքի հետ այս կամ այն գործը ինչպես համաձայնեցնել: Քանի որ այդ դեպքում հնարավոր է, որ գործարարը գտնի, որ սա այսպես պետք է արվի, բայց տանիքը, որը, ենթադրենք, պրոֆեսիոնալ չէ, չհամաձայնի ու դրանով վնասի գործին: Լուրջ չեն այն ասեկոսեները, որ պարտադիր կա տանիք:
-Իսկ փայատեր ունե՞ք:
-Փայատեր ունենալու կարիք չկա՝ չնայած ես կոմպլեքսավորված չեմ որեւէ փայատեր ունենալու: Իմ կյանքում եղել է, այլ բիզնեսներում ունեցել եմ 5, 45 տոկոսանոց փայատերեր, որոնց կառավարումն ու հսկողությունը շատ ավելի ինտելեկտուալ հարթության վրա է եղել: Ես հարմարավետ եմ ինձ զգացել, հետո բիզնեսը բերել ենք ու հասցրել մի հարթության եւ համատեղ վաճառել այն: Ստացել ենք յուրաքանչյուրս մեր բաժինն ու առանձնացել: Այսինքն՝ փայատերերը չեն եղել խնդիր լուծող: Իրականում բիզնեսի մեջ ուժդ չի հերիքում, այդ պատճառով ընդգրկում ես մի մարդու, որը կարող է իր ինտելեկտը կամ ֆինանսը ներդնել: Ներկա բիզնեսների մեջ փայատեր չունեմ, եւ այնպես չէ, որ չեմ կարող ունենալ: Հաճույքով (ժպտում է-Ս. Հ.): Իսկ ով էլ որ պատրաստ է այս բեռը կիսել, իմ դռները բաց են յուրաքանչյուր քննարկման համար:
-Հայաստանում հե՞շտ է բիզնես ունենալը: Այս տարիների ընթացքում ի՞նչ խնդիրների եք հանդիպել:
-Կարծում եմ, որ այս պահին պրոֆեսիոնալ կառավարման մեխանիզմների, կադրերի լուրջ խնդիր կա: Նաեւ` բիզնեսի կառավարման կուլտուրա: Մեզ մոտ սովոր չեն նորմալ մարքետինգային քաղաքականություն վարելու: Մարքետինգին փող տալու կուլտուրան շատ ցածր է: Մեծ գործերի համար բանկերի շնչառությունը եւ լիմիտները բավական չեն, ու այստեղ գործարարը, եթե մեծ ծրագիր է ցանկանում իրականացնել, ապա չի կարող ֆինանսավորվել այստեղի բանկերի կողմից:
-Նախագահական ընտրություններ են լինելու, ո՞ւմ եք պաշտպանելու, որպես ՀՀ քաղաքացի՝ ո՞ւմ եք Ձեր ձայնը տալու:
-Որպես ՀՀ քաղաքացի՝ այդ օրը կգնամ ու իմ ընտրությունը կանեմ:
.gif)
