«ԻՐԵՆՑ ԹԱՆԿ ԾԱԽԵԼՈՒ ԽՆԴԻՐ ԵՆ ԼՈՒԾՈՒՄ»

«Ժողովուրդ»-ի զրուցակիցն է «Միաբանություն» հայկական ազգային ակումբի նախագահ, կրեմլյան փորձագետ Սմբատ Կարախանյանը:
-Պարո՛ն Կարախանյան, Պարույր Հայրիկյանն իր վրա արձակված կրակոցներից հետո հայտարարեց, որ դա ռուսական իմպերիալիզմի ձեռքի գործն է: Ի՞նչ են մտածում այդ մասին ռուսական իմպերիալիստները:  
-Նախ՝ ե՛ւ ռուսական շրջանակների, ե՛ւ իմ կողմից անձամբ ցանկանում եմ Պ. Հայրիկյանին շուտափույթ ապաքինում: Ամեն դեպքում, մարդու վրա կարկել են, վիրավորվել է, արյուն է թափվել: Իհարկե, ռուսական քաղաքական շրջանակներում այդ հարցը մի քիչ զարմանք առաջացրեց: Նախ՝ զարմանալի էր այդ բառակապակցությունը՝ «ռուսական իմպերիալիզմ»: Լսել էինք ռուսական կայսերական, կայսերապաշտական, շովինիստական եւ ուրիշ նման արտահայտություններ, բայց «ռուսական իմպերիալիզմը» նույնիսկ Հայրիկյանի համար կարծես մի քիչ ավելի ներմուծված էր:
-Այդ հայտարարությունն ինչի՞ հետ է կապված:
-Ցավոք, այս ամենը տեղի է ունենում ՀՀ նախագահական ընտրապայքարի կոնտեքստում: Այն պահից, երբ հիմնական քաղաքական ուժերը հրաժարվեցին մասնակցել ընտրապայքարին՝ առաջ քաշելով իրենց հայտնի պայմանները՝ արդար, մրցակցային ընտրությունների ապահովում, ՀՀ իշխանությունները Հայաստանի ընտրությունների մասով կոնկրետ շահեր ունեցող գերտերություններին շռայլ խոստումներ տվեցին, թե ընտրությունները կլինեն ազատ, արդար, մրցակցային պայմաններում: Բայց այդ խոստումների փոխարեն պատմության մեջ առաջին անգամ մի զարմանալի իրավիճակ ձեւավորվեց. սպասվելիք միջոցառման մեջ բոլոր դերակատար-մասնակիցներն իրենց առջեւ խնդիր չեն դրել, որ հաղթեն եւ դառնան նախագահ: Այդ թվում՝ նաեւ Սերժ Սարգսյանը, որովհետեւ նա այդ հարցն իր համար վաղուց լուծել է:
-Հայրիկյանին ուղղված կրակոցներն ինչքանո՞վ փոխեցին իրավիճակը:
-Պատկերացնո՞ւմ եք. մինչ այդ արտաքին ուժերը՝ այդ թվում նաեւ ռուսական վերլուծաբանները, հետազոտությունների եւ ուսումնասիրությունների արդյունքում պարզ կարող էին հասկանալ, ՀՀ քաղաքացիների ամենաքիչը 80%-ը շատ անտարբեր է իրենց կազմակերպած միջոցառման նկատմամբ, այսինքն՝ ընտրությունների: Մարդիկ կա՛մ չեն ուզում գնալ, շատ դառնացած են խոսում, կա՛մ վատ են վերաբերում: Եվ ահա այդ տարօրինակ միջոցառման մեջ հետաքրքրություն ու ինտրիգ առաջացնելու համար անհրաժեշտ էր ստեղծել տարբեր քաղտեխնոլոգիական միջոցառումներ: Դրա համար էլ իմ տպավորությունն այնպիսին է, որ դա անհաջող թատերական բեմադրություն էր՝ սկզբից մինչեւ վերջ, որովհետեւ անհասկանալի քիլլերը՝ այլազգիի դիմագծերով, մոտենում է, կրակում երկու անգամ, հետո փախչում, նրան տեսնում են, ու հետո ոչ մեկ չի կարողանում գտնել այդ մարդուն: Սա նշանակում է, որ ՀՀ ԱԱԾ-ի, ոստիկանության ղեկավարությունը պետք է առնվազն գործից հեռացվի: Մամուլը գրում է, որ գաղտնալսումներ են անում ընդդիմախոս եւ ոչ ընդդիմախոս, իրենցից ինչ-որ բան ներկայացնող քաղաքական ուժերին, բայց քիլլերին չեն գտնում: Ու դեպքից հետո հիվանդանոց են գնում պետական գործիչներ՝ սկսելով ֆանտաստիկ վարկածներ տարածել: Դեռ հետաքննությունը նորմալ չի սկսվել, քննիչները դեռ տվյալներ են հավաքում, արդեն պետական այրերը համոզմունք ունեն: Սա ծիծաղելի է ու գալիս է ապացուցելու, որ բեմականացված ինչ-որ մի բան է՝ գործընթացում հետաքրքրություն մտցնելու համար: Իսկ դրանից հետո կիսաապաքինված, ակամայից դերակատար դարձած անձը սկսում է խոսել ռուսական իմպերիալիզմի հատուկ ծառայությունների մասին:
-Կարծում եք՝ իշխանությունները պլանավորված հակառուսական տրամադրություննե՞ր են ստեղծում:
-Տպավորությունն այն է, որ նախօրոք գծագրված բեմադրություն էր, թե ժամ առ ժամ, քայլ առ քայլ ինչ պետք է լիներ:
-Իսկ Ռուսաստանը չի՞ նեղացել Հայրիկյանի այդ հայտարարությունից եւ իշխանությունների պահվածքից, որը նկարագրեցիք:
-Նեղանալու բան չկա, Պ. Հայրիկյանի գաղափարական տեսակետները, համոզմունքները բոլորն էլ գիտեն: Ավելի լավ է՝ գաղափարական հիմքի վրա կանգնած մարդն իր տեսակետները հայտնի, քան այն մարդիկ, որոնք 15-20 անգամ տեսակետ են փոխում, վազում այստեղից այնտեղ:
-Իսկ Սերժ Սարգսյանը ՌԴ-ի համար ընկալելի՞, ընդունելի՞ թեկնածու է այս պահին:    
-Ս. Սարգսյանը ՌԴ-ի համար, այսպես ասած, ո՛չ տաք, ո՛չ սառը: Միջին սառնության թեկնածու է: Իրավիճակն այն է, որ ավելի շատ իր նկատմամբ կա սպասողական վիճակ:
-Այսինքն՝ Ս. Սարգսյանն ինչ-որ խոստումնե՞ր է տվել:
-Այո՛, խոստումները շատ-շատ են եղել, ահռելի: Ընդ որում դրանք եղել են ոչ միայն Մոսկվային, այլեւ Բրյուսելին, Լոնդոնին, ԱՄՆ-ին: Եվ խնդիրն այն է, որ խոստումները կատարելու ժամանակը մոտենում է: Տարածաշրջանում եղած խնդիրների լուծման ժամկետներն են մոտենում՝ Թուրքիայի սահմաններ, Լեռնային Ղարաբաղի խնդիր:
-Ձեզ հայտնի՞ է, թե կոնկրետ ինչ է խոստացել Ս. Սարգսյանը:
-Դժբախտությունն այն է, որ Հայաստանը ոչ մի կոնցեպտուալ դիրքորոշում չունի: ՀՀ ղեկավարությունը, որտեղ գնում է, ասում է՝ այո՛, դուք ճիշտ եք կամ ճիշտ չեք, բայց մենք պետք է ձեզ հետ լավ լինենք: Լուրջ մարդիկ խնդրում, պահանջում են տեսնել ինչ-որ կոնցեպտուալ ծրագիր, բայց չկա:
-Ավելի հստակեցնեմ հարցս. ԵվրԱզԷՍ-ի մասով Ս. Սարգսյանն ի՞նչ խոստումներ է տվել ռուսական իշխանություններին: Նախօրեին ՀՀ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանն ասաց, որ ՀՀ-ին ձեռնտու չէ միանալ անգամ Մաքսային միությանը:  
-Տ. Սարգսյանն ասում է, թե գիտեք, իրենց մոտ մաքսային հարկերը շատ բարձր են, քան Հայաստանում: Այդպես ասելուց առաջ պարոն Տ. Սարգսյանը պետք է հասկանար, որ ՀՀ-ում գոյություն ունի ահռելի ստվերային տնտեսություն, եւ մեր հաշվարկներով ու կարծիքով՝ ահռելի քանակի ապրանքաշրջանառություն եւ ֆինանսական շրջանառություն, որոնք ընդհանրապես կողքից են գնում՝ զուգահեռ մաքսային հարկումներին: Այդ գումարները դուրս են գալիս, հասնում արտասահման, շրջանառվում եւ հետ գալիս Հայաստան՝ ապրանքների տեսքով, հետո նորից դառնում գումար ու դուրս գալիս արեւմտյան բանկեր, օֆշորային գոտիներ: Շատ լավ հասկանում ենք, որ Եվրամիության կամ արեւմտյան կենտրոնների հետ խաղերի մեջ գտնվող չինովնիկների անձնական գումարները հիմնականում գտնվում են արեւմտյան երկրներում: Ու բնական է, որ ասում են, թե մենք չենք կարողանում Ռուսաստանի հետ սուր կոնֆլիկտ ունենալ, բայց միջպետական հարցերում կամաց-կամաց հրաժարվում են ինչ-որ բաներից:
-Ուզում եք ասել՝ Մոսկվայում կարծում են, թե Հայաստանն իր աշխարհաքաղաքական ուղղվածությունը փոխո՞ւմ է:
-Դեկլարացիա ենք անում, որ մենք ռազմավարական գործընկեր ենք ու պետք է իրար հետ զարգացնենք եւ այլն, բայց հիմնականում իրենք նույն մոդելի են մնում: Ռուսաստանում շատ լավ հասկանում են, որ իրենք ուզում եմ խորացնել կապերն արեւմտյան երկրների հետ, որպեսզի խառը իրավիճակներում չսկսեն իրենց անձնական գումարների ակունքների մասին տեղեկանքներ ու տվյալներ պահանջել: Հասկանալի է, որ իրենք չեն կարողանա իրենց աշխատավարձերից այդքան գումարներ կուտակել:
-Դուք տիրապետո՞ւմ եք տեղեկության. վարչապետ Տ. Սարգսյանը, օրինակ, Վլադիմիր Պուտինի հետ վերջին հանդիպման ժամանակ ի՞նչ է խոստացել կոնկրետ ԵվրԱզԷՍ-ի մասով:      
-Ես ասեմ, որ ԵվրԱզԷՍ մտնելու առաջարկն ի սկզբանե եղել է ոչ թե Ռուսաստանի կողմից, այլ հենց Հայաստանի: ՀՀ ներկայացուցիչներն են ասել՝ մենք գանք, մենք մասնակցենք: Իսկ Տ. Սարգսյանը գալիս Հայաստանում ասում է, թե մենք կնայենք, կքննարկենք: Բայց Ռուսաստանի նախագահի, վարչապետի, ղեկավարության հետ տարբեր մակարդակների  հանդիպումների ժամանակ նրանք բոլորն ասում են, թե խոստանում են անել:
Վստա՛հ եղեք, որ Ռուսաստանը ոչ մի վատ բան չէր ասի, եթե ՀՀ-ից գային ու ասեին, որ մենք ընտրված լեգիտիմ իշխանություն ենք, մեր ժողովրդի կողմից ընտրված Ազգային ժողովը քննարկել ու ծրագիր է ներկայացրել, ըստ դրա՝ մենք գնում ենք Եվրամիության հետ սերտ հարաբերությունների: Բայց իրենք որեւէ տեղ վերջնական պատասխան չեն տալիս, ձգում են ամեն ինչ: Դրա համար էլ ո՛չ այնտեղ են հավատում իրենց, ո՛չ էլ այստեղ:
-Կոնկրետ ո՞վ է ՀՀ-ի անունից առաջինն ասել, թե պատրաստակամ ենք մտնել ԵվրԱզԷՍ-ի կազմի մեջ:
-Այդ առաջարկն արել է ՀՀ պատվիրակության ղեկավար Սերժ Սարգսյանը: Երբ որ այդ խորհուրդը չէր ստեղծվել, այլ միայն գաղափար էր, քննարկումների ժամանակ Հայաստանն ինքն առաջին հերթին ասաց՝ հա՛, բա մե՞նք, անպայման մասնակցենք եւ այլն: Դե Ռուսաստանը, բնական է, որ այդքան մեծ մասնակցություն ունի տնտեսական, էներգետիկայի, անվտանգության ոլորտներում եւ այլն, բնական է, առաջին հերթին այդ երկրների հետ քննարկեց, որոնք ավելի մոտ են: Հո չէի՞ն գնալու, ասենք, Թուրքմենիային կամ Հոլանդիային առաջարկեն ԵվրԱզԷՍ-ի անդամ դառնալ: Բայց հիմա ՀՀ-ից արեւմտյան կենտրոններում ասում են, թե վա՜յ-վա՜յ, մեզ ծեծելով տանում են ԵվրԱզԷՍ եւ Մաքսային միություն, իսկ մենք էլ ինչքան լավն ենք, ինչքան նվիրված ենք, չենք գնում: Այսինքն՝ իրենք իրենց թանկ ծախելու խնդիր են լուծում:
-Ձեր բոլոր հրապարակային ելույթներում ասել եք, որ շուտով Հայաստանում իշխանափոխություն կլինի, բայց չի եղել: Ձեր կարծիքով՝ ինչո՞ւ:
-Եթե տվյալ օլիգարխիկ համակարգը՝ քրեական էլեմենտներով, իր էությամբ փոխվի, եւ ՀՀ-ում ընտրությունների միջոցով ստեղծված համակարգ ձեւավորվի, որտեղ երիտասարդ բանիմաց կադրեր աշխատեն, ամեն ինչ լավ կլինի: Ու այդ օրը կգա: