ՀԱՅ ԱՐՎԵՍՏԻ ՏԱՐԱԾՈՒՄ` ԱՌԱՆՑ ՀՈՎԱՆԱՎՈՐԻ

Երաժիշտ ՍԵՎԱԴԱ ՇՀՈՅԱՆԸ Հայաստանում միակ կլառնետահարների քառյակի հիմնադիրն է: Ծնվել է Վարդենիս քաղաքում երաժիշտ-մանկավարժի ընտանիքում, ավարտել է Ռոմանոս Մելիքյանի անվան երաժշտական ուսումնարանը, Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիան, ծառայել ՀՀ պաշտպանության նախարարության հատուկ զինվորական ցուցադրական նվագախմբում, այնուհետեւ ուսումը շարունակել Կոնսերվատորիայի ասպիրանտուրայում: Սովորել է վաստակավոր արտիստ, պրոֆեսոր Աբգար Մուրադյանի դասարանում: Տիրապետում է երկու գործիքի` կլառնետ եւ սաքսոֆոն: Կլառնետ է նվագում Ալեքսանդր Սպենդիարյանի անվան օպերայի եւ բալետի ակադեմիական թատրոնի սիմֆոնիկ նվագախմբում, իսկ սաքսոֆոն` հեռուստատեսության եւ ռադիոյի սիմֆոջազ նվագախմբում:  Դասավանդում է Երեւանի պետական կոնսերվատորիայում եւ Խաչատուր Աբովյանի անվան պետական մանկավարժական համալսարանում, դոցենտ է: Ունի բազմաթիվ աշակերտներ, որոնք մասնակցել են տարբեր միջազգային մրցույթների ու փառատոների:

-Միայն բեմում ոչ: Այսօր մենք բեմում միայն ներկայանում ենք եւ հաճախ բեմի  վարձակալության հարցերը մեր գրպանից վճարում: Եթե հովանավորություն չլինի, շատ դժվար է:

-Շատ ունեմ ու միշտ ունեցել եմ: Մի մասը սովորում է, մյուս մասը դիմորդներ են: Հետո մի բան ասեմ, երաժշտությամբ զբաղվելը չի կարող ստիպողաբար լինել: Դեմ եմ, երբ ծնողները պարտադրողաբար են տանում երեխաներին դասերի: Նվագելու համար պետք է ձգտում եւ շնորհք ունենալ: 

-Մեր ընտանիքում բոլորս երաժիշտներ ենք, ճիշտ է, եղբայրս` Սեւակ Շհոյանը, փոխեց մասնագիտությունը, բարձրակարգ իրավաբան է, բայց եւ այնպես տիրապետում է մի քանի գործիքների, մասնակցել է նաեւ տարբեր միջազգային մրցույթների: Հիմա Գեղարքունիքի մարզում դատախազ է, փայլուն տիրապետում է դաշնամուրին եւ ակուստիկ կիթառին: Ինքը նույնիսկ որպես դաշնակահար նվագակցել է ինձ: Քույրս եւ մայրս նույնպես երաժիշտ են, խմբավար, դաշնակահար: Մայրս բազմաթիվ երգերի հեղինակ է` նվիրված մեր հերոսներին, Վարդենիս քաղաքի հիմնի հեղինակն է, այն շուտով կներկայացվի փողային նվագախմբով: 

Ես երաժշտությամբ զբաղվել եմ 4 տարեկանից, 6 տարեկանում Թիֆլիսում մասնակցել եմ մրցույթի: Զբաղվել եմ նաեւ սպորտով՝ հունահռոմեական ըմբշամարտով, մասնակցել եմ հանրապետական մրցույթների, ունեմ մրցանակներ տարբեր քաշային կարգերում: Մեր ընտանիքից միայն հայրս մասնագիտությամբ երաժիշտ չէ, անասնաբույժ-կենսաբան է, Երեւանի տնտեսաիրավագիտական համալսարանի դոցենտ, բայց նվագում էր կլառնետ, ես էլ սիրահարվեցի այդ գործիքին ու որոշեցի շարունակել: 

-Գերմանական գործիք է, 300 տարի առաջ է ստեղծվել: Կլառնետն օգտագործում են աշխարհի համարյա թե բոլոր երկրներում: Դրանով նույնիսկ ջազ են նվագում: Գեղեցիկ գործիք է, մեջը շատ գույներ է ընդգրկում… 

-Կլառնետն ու սաքսոֆոնն այսօր պոպուլյար ու օգտագործվող գործիքներ են, ինչը չես ասի ֆագոտի, տրոմբոնի կամ ֆլեյտայի մասին, որոնք միայն նվագախմբերում են օգտագործվում: Իսկ սաքսոֆոնը հաճախ օգտագործվում է սրճարաններում, ակումբներում, կլառնետը` նաեւ ռեստորաններում, էլ ինչ հայկական հարսանիք առանց կլառնետի: 

-Իհարկե, եթե հրավերներ չլինեին, չէի կարող իմ գործունեությունը ծավալել:

-Կլառնետահարների քառյակը հիմնադրվել է մեր լուսահոգի Աբգար Մուրադյանի դասարանի սաներով, արդեն 3-րդ տարին է: Մտադրությունը վաղուց կար, ու մեր ուսուցչի մահվան տարելիցին որոշեցինք հանդես գալ ե՛ւ անհատ կատարումներով, ե՛ւ քառյակով: Մեր առաջին համերգը եղավ մեր վարպետի հիշատակին: Այնուհետեւ մենք ունեցանք բարեգործական համերգներ գյուղերի դպրոցներում: Մենք ընդգրկել ենք մեր ծրագրում հայ կոմպոզիտորների, նաեւ Կոմիտաս, եւ զարմանալին այն է, որ մեր կատարումների ժամանակ գյուղի ուսուցիչները, աշակերտները մեզ ձայնակցում են: Ճիշտ է, մեր ծախսերով ենք գնում, բայց եւ այնպես ուրախանում ենք, երբ նման ընդունելություն ենք տեսնում:

–Քառյակն արտերկրում մասնակցե՞լ է համերգների:

-Հրավերներ ունենք, բայց ինքներս այդքան ծախս անել չենք կարող: Հանդես ենք եկել բազմաթիվ միջոցառումների: Անվանում դեռ չունենք, բայց մեր մասին գիտեն ՀՀ մշակույթի նախարարությունում, հաճախ ենք նախարարի ներկայությամբ ելույթ ունեցել:

-Առայժմ ոչ մեկից ոչինչ չենք խնդրել, գուցե երբ գա ժամանակը, երբ լուրջ փառատոնի գնալու հրավեր լինի, դիմենք:

-Դեռ կարողանում ենք մեր միջոցներով ու ծանոթներով հարց լուծել, օրինակ՝ համերգասրահի վարձակալության հարցը, մեզ շատ անգամ նաեւ անվճար են տրամադրում: Մեր հիմնական ծրագիրը Կոմիտասն է, ուր էլ մեզ հրավիրում են, մենք մի նոր գործ ենք ներկայացնում, պրոպագանդում ենք հայ արվեստը: