ՀՀ մի շարք մարզերում գյուղացիներն այս տարի չեն կարողանում իրացնել ոչ միայն ավանդաբար վատ իրացվող խաղողն ու բանջարեղենը, այլեւ խնձորը, որի իրացման հարցում մինչ այս լուրջ խնդիրներ չէին լինում: Ընդ որում, խնձորի բերքի իրացման խնդիրը ծառացած է ոչ միայն Արարատյան դաշտավայրի այգեգործների, այլեւ բարձր լեռնային բնակավայրերի գյուղացիների առջեւ: ՀՀ որոշ գյուղերում էլ մարդիկ ստիպված են խնձորը որպես անասնակեր օգտագործել, քանի որ գյուղ տանող ճանապարհները քանդված են, եւ մթերող ընկերությունները չեն կարող մուտք գործել:
Ըստ ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարության՝ հոկտեմբերի 26-ի դրությամբ ՀՀ-ից արտահանվել է 690 տոննա խնձոր՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի 14 տոննայի դիմաց: Այն հիմնականում արտահանվել է ՌԴ, Վրաստան, Ղազախստան, Բելառուս, Լեհաստան, ԱՄԷ, Քուվեյթ եւ Չեխիա: Թեեւ ԳՆ-ն վստահեցնում է, որ խնձորի արտահանման ծավալները նախորդ տարվա համեմատ ավելացել են, այնուամենայնիվ, ՀՀ որոշ մարզերի գյուղապետեր «Ժողովուրդ»-ին տեղեկացրին, որ գյուղացիները չեն կարողանում իրացնել իրենց խնձորը:
Օրինակ՝ Վայոց Ձորի մարզի Ազատեկ գյուղում միջին չափսի խնձորը, որը սուպերմարկետներում 200-300 դրամից պակաս գնով չի վաճառվում, գյուղացիները ստիպված են լինում 30 դրամով հանձնել Եղեգնաձորի պահածոների գործարան: Իսկ խնձորը բեռնելու, տեղափոխելու եւ այն Երեւանում իրացնելու համար ավելի քան 30 հազար դրամի ճանապարհածախս կպահանջվի: Էլ չասած, որ մայրաքաղաքի շուկաներում կամ շենքերի բակերում ժամերով, ինչու չէ` նաեւ օրերով կանգնելն ու կիլոգրամով խնձոր վաճառելը գյուղացիների համար ձեռնտու չէ: «Այս այգին ստեղծելու համար այնքան գումար եմ ծախսել, որ պարզապես չեմ կարող ճանապարհածախս անել, տանել Երեւան կամ մեկ այլ քաղաք եւ ժամերով կանգնել, տեսնել, թե որքան եւ ինչ գնով կվաճառվի»,- «Ժողովուրդ»-ի հետ զրույցում ասաց Վայոց Ձորի Ազատեկ գյուղի բնակիչներից մեկը:
Ազատեկի գյուղապետ Սիրակ Հովսեփյանի խոսքերով՝ խնձորի իրացման բարդությունը, սորտերի բազմազանությունն է. դրանք տարբեր գներ ունեն, ինչի պատճառով իրենք չեն կարողանում մթերող կազմակերպության հետ մեկ պայմանագիր կնքել ու հանձնել: Գյուղապետից տեղեկացանք նաեւ, որ խնձորի որոշակի քանակություն մեկ կիլոգրամը 30 դրամով դեռ մթերվում է Եղեգնաձորի պահածոների գործարանում, սակայն դա ստացված բերքի շատ քիչ տոկոսն է կազմում: «Գյուղացին միշտ էլ իրացման հետ կապված խնդիր ունի: Հիմա Եղեգնաձորի պահածոների գործարանն է մթերում, բայց սորտերի հետ կապված խնդիր կա. խնձորի մի տեսակ ունենք, որն ընդհանրապես չեն մթերում: «Զիմնիյ զոլոտ» ենք կոչում այդ խնձորի տեսակը, այն պինդ է: Հակառակի պես այդ խնձորից բնակիչները մեծ քանակություն ունեն հավաքած»,- նշեց գյուղապետը՝ ընդգծելով, որ գյուղում դեռ մնացել է մթերման ենթակա մեծ քանակության խնձոր:
Նշենք, որ նույն խնդրի առաջ են կանգնել ոչ միայն Վայոց Ձորի, այլեւ Արարատի, Արագածոտնի, Արմավիրի եւ Սյունիքի մարզի բնակիչները: Օրինակ՝ Սյունիքի մարզի Քաշունի գյուղի բնակիչները ստիպված են իրենց հավաքած խնձորը դարձնել անասնակեր: «Եկող չկա գյուղ, ճանապարհները լավ վիճակում չեն. քարուքանդ եղած, ցեխոտ: Անհնար է: Կկտրատենք ու անասուններին կտանք: Եկամտի այս աղբյուրից արդեն վաղուց հրաժարվել ենք, ապրում ենք միայն կենսաթոշակով: Այդտեղ ասեք, թող պարոնայք մի քիչ ավելացնեն»,- «Ժողովուրդ»-ի միջոցով կառավարությանը դիմեց Քաշունիի գյուղապետ Գառնիկ Հակոբյանը:
Գյուղմթերքի իրացման խնդրից դժգոհում են նաեւ Արագածոտնի մարզի Կարբի գյուղում: Կարբին այն գյուղերից է, որտեղ բացի խնձորի բերքից` գյուղացիներն այլ ակնկալիք չունեն գյուղատնտեսությունից: Այստեղ մարդիկ հիմնականում խնձոր են աճեցնում, որը, սակայն, չի արտահանվում եւ մնում է գյուղում: Կարբիի գյուղապետ Կարո Բաղդասարյանը «Ժողովուրդ»-ի հետ զրույցում նկատեց. «Այս տարի խնձորի բերքատվությունը շատ է, պետք է արտահանվի: «Սպայկա» ընկերությունը մեր գյուղի բնակիչներից մոտ 2 մեքենա է մթերել: Մենք մի փորձ ենք արել եւ որպես նմուշ մի մեքենա խնձոր ուղարկել ենք ՌԴ, դեռ պատասխան չունենք»: Ի դեպ, Արագածոտնի մարզի մի շարք գյուղերում էլ գյուղացիները հիմնականում նախընտրում են սեփական բերքը պահել սառնարանում՝ ձմռանը թանկ գնով վաճառելու նպատակով:
Նշենք, որ Արարատի մարզում գործող «Արտֆուդ» ընկերությունը արդեն մի քանի օր է, ինչ հրաժարվում է գյուղացիներից խնձոր մթերել՝ հայտարարելով, որ արդեն դադարեցրել է խնձորի մթերման գործընթացը: Այս առիթով «Ժողովուրդ»-ը զրուցեց «Արտֆուդ» ընկերության մթերման հարցերով պատասխանատու Դավիթ Ավետիսյանի հետ, ով ասաց. «Շատ քիչ քանակության խնձոր է մնացել հանրապետությունում: Մեր ընկերության հոսքագիծը մինիմում տասնյակ տոննաներ է պահանջում, որպեսզի անխափան աշխատի, 1-2 տոննայով չի կարող աշխատել: Իսկ մթերողները մինիմում քանակը չկարողացան ապահովել, այս պատճառով դադարեցվեց»: «Ժողովուրդ»-ը «Արտֆուդ»-ի ներկայացուցչին փոխանցեց գյուղապետերից ստացված տեղեկություններն առ այն, որ գյուղերում այնքան մեծ քանակության խնձոր ունեն, որ գյուղացիները ձեռքը կրակն են ընկել: «Ես նման ինֆորմացիայի չեմ տիրապետում, մեզ առաջարկներ չեն եղել: Օրինակ՝ մեզ դիմել են եւ խնդրել են մթերել 500 կգ խնձոր, բայց մեր հոսքագիծը տասնյակ տոննաներ է պահանջում»,- պարզաբանեց ընկերության պատասխանատուն:
ՍՅՈՒՆԷ ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄՅԱՆ
.gif)
