Օրերս հողին հավասարեցվեց Արամի 30 հասցեում գտնվող Երեւանի պատմական շենքերից մեկը: Կառույցի պահպանման համար պայքարը սկսվել էր ավելի քան 5 տարի առաջ: Քաղաքի պատմության համար մտահոգ մարդկանց ջանքերը, սակայն, նպաստեցին միայն, որ շենքը քանդելու գործընթացը հետաձգվի, իսկ փրկել այն չհաջողվեց: Վերջերս Երեւանի քաղաքապետարանից պարզաբանեցին, որ շենքը քանդվել է Արամի եւ Աբովյան փողոցների քննարկվող հատվածների մայթերը ընդլայնելու նպատակով եւ հավաստիացրեցին, որ Արամի 30 շենքի տեղում շինություն չի նախատեսվում կառուցել: Այս վստահեցումները, սակայն, հավատ չեն ներշնչում քաղաքացիներին: «Ժողովուրդ»-ը թեմայի շուրջ զրուցել է «Մեր քաղաքը» նախաձեռնության անդամ Վարդան Գերավետյանի հետ, ով դեռեւս 5 տարի առաջ եղել է շենքի ճակատագրի համար պայքարողների թվում:
-Պարո՛ն Գերավետյան, ոչնչացվեց Հին Երեւանը խորհրդանշող հերթական պատմական շենքը: Երեւանցիները, թերեւս, հետեւողական չեղան պայքարի հարցում եւ շենքը կորցրին:
-Դե, տեսեք, օրինակ՝ Աֆրիկյանների շենքը պահպանելու համար բազմաքանակ մարդիկ հավաքվեցին, ռադիկալ մեթոդների դիմեցին, առկա էր լուրջ դիմադրություն, բայց, փաստորեն, չկարողացան պահել նման արժեքավոր շինությունը: Դրանից հետո բոլորիս աչքերը պետք է բացվեին: Իշխանությունը հասկանում է, որ հանցանք է գործում, այդ պատճառով էլ շենքը քանդեց գիշերը, գաղտագողի կերպով: Իսկ նրանք, ովքեր դա իրականացնում են, մնում են անպատիժ:
-Ավելի վաղ շրջանառվող լուրերի համաձայն՝ սիրիահայ Ավետիս Կարագուլյանին պատկանող ընկերությունը մտադիր էր այդտեղ բազմահարկ հյուրանոց կառուցել, եւ շենքը քանդել՝ փողոցը լայնացնելու նպատակով:
-Ինձ համար ակնհայտ է, որ այս ամենը արվում է միտումնավոր կերպով: Խնդիրը միայն այն չէ, որ այս կամ այն անձը մտադիր է այդտեղ, օրինակ, հյուրանոց կառուցել, գումար աշխատել եւ այլն: Ես, միանշանակ, պատմամշակութային շերտը քաղաքից վերացնելու մտադրություն եմ տեսնում. եթե ոչնչացնում ես պատմությունը, դու վերացնում ես մարդկային տեսակը: Այսինքն` պատմական շենքերը քանդելով` վերացնում են հին երեւանցու, բնիկ երեւանցու տեսակը: Վաղը մենք մեր քաղաքի պատմությունը մեր երեխաներին, թոռներին կպատմենք միայն լուսանկարների միջոցով: Մետրոյի կանգառներից մեկում փակցված են մեր հին, պատմական շենքերի նկարները. սա զավեշտ է: Շենքը քանդում են, հետո նկարով հիանում: Ճիշտ նույն կերպ հանրապետականներից շատերը Նժդեհի նկարը կուռք են սարքել, բայց իրենք նրա գաղափարախոսությունից շատ հեռու են:
-Ավելի վաղ քաղաքային իշխանությունները խոստացել էին, որ Արամի 30 հասցեի պատմական շենքի առնվազն ճակատային մասը չի քանդվելու, բայց դա տեղի չունեցավ:
-Բայց ի՞նչ է նշանակում` շենքի ֆասադը պահել… Եթե ֆասադը պահում են, ուրեմն համարում են, որ շենքը, դրա պատմությունն էլ են պահպանե՞լ, դեռ մի բան էլ գլուխ են գովում… Կամ, երբ Հայաստանում, առհասարակ, որեւէ արժեքավոր շինություն է քանդվում, ես միշտ հարցնում եմ` արդյո՞ք այն ապամոնտաժող բանվորներն ունեն համապատասխան որակավորում, բնականաբար, ոչ: Երբ, օրինակ, խոսվում է, թե այս կամ այն շենքը պետք է վերականգնվի, ապա շատ կարեւոր է, որ դա արվի պրոֆեսիոնալ մոտեցմամբ:
-Ի վերջո, ըստ Ձեզ, ի՞նչ է անհրաժեշտ ձեռնարկել, որպեսզի ստեղծված իրավիճակը փոխվի, պատմական արժեքների ոչնչացման գործընթացը կանխվի:
-Մինչեւ մեզ մոտ համակարգային փոփոխություններ չլինեն, իշխանության չգան մարդիկ, որոնք այլ վերաբերմունք ունեն մեր պետականության, մշակույթի հանդեպ, ոչինչ էլ չի փոխվելու: Երեւանում վթարային շենքերի բնակիչները խնդրում են, ասում են` եկեք, քանդեք այս կառույցները, մի բան արեք, ոչինչ չի ձեռնարկվում, եւ այդ ֆոնին ընթանում են «էլիտար շինարարություններ»: Այն շենքը, որտեղ բնակվել է պետական, հասարակական գործիչ, Հայոց նորագույն պետականության հիմնադիր Արամ Մանուկյանը, այժմ վտանգի տակ է: Դրա տանիքը չկա, ձյան, անձրեւի գալուն զուգահեռ շենքը կարող է վնասվել, հետո դա կքանդեն, եւ կառույցը կարժանանա Աֆրիկյանների տան ճակատագրին: Տեսնում ենք, որ իշխանությունները թքած ունեն ժողովրդի վրա: Նրանց շրջանում կան այնպիսիք, որ դա անում են միտումնավոր, մի հոծ զանգված էլ անգիտակցաբար հրահանգ է կատարում… Հարեւան Թուրքիան, Ադրբեջանը իրենց համար նոր պատմություն են հորինում, որ ժողովուրդը զգա իր արմատները, իսկ մենք մեր արմատները ոչնչացնում ենք: Եթե այսպես շարունակվի, ամեն բան կորցնելու ենք…
Աննա Բաբաջանյան
.gif)
