Կարող է լինել զինադադարի որևէ փաստաթուղթ, որը չպետք է լինի նոր. Վաղարշակ Հարությունյան

Հարցազրույց ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Վաղարշակ Հարությունյանի հետ:

-Պարո՛ն Հարությունյան, սահմանային վերջին իրադարձությունների հետ կապված կցանկանայի ձեր տեսակետն իմանալ: Ըստ Ձեզ, ինչի՞ց սկսվեց, ինչո՞վ կավարտվի եւ ընդհանուր առմամբ ինչպե՞ս եք գնահատում սահմանային լարվածությունը:

-Դա փորձ էր հասնել հաջողության, թողնելով շփման գիծը: Ամբողջ օպերացիայի նպատակը դա է եղել: Իսկ ինչու այս պահին. Այստեղ Իլհամ Ալիեւին իր շահերից ելնելով ուղղորդել է Թուրքիան, որովհետեւ ստեղծված իրավիճակը Սիրիայում, ռուս-թուրքական հարաբերություններում իրեն ձեռք էր տալիս, որպեսզի այստեղ լինի հակամատրություն, ինչի արդյունքում իր դերակատարությունը կմեծանա: Իրենք այսօր բացահայտ ասում են, որ մենք պետք է Ռուսաստանի հետ միասին լուծենք տարածաշրջանային հարցերը:

Դա է եղել դրդապատճառը: Ալիեւը հավատալով, որ մեծ եղբայրը իրեն կաջակցի, իսկ դա հայտարարվում էր, եթե հիշում եք Ռուսական ինքնաթիռի միջադեպից հետո, էդտեղ ասեցին, որ մենք ամեն ինչ կանենք, որպեսզի աջակցենք, որ Ղարաբաղը վերադառնա իր տիրոջը: Երբ սկսեցին գործողությունները, ապա Թուրքայի նախագայն ասեց, որ մենք Ադրբեջանի կողքին ենք, ցանկանում ենք ադրբեջանցի եղբայրներին հաղթանակ, եւ մենք ամեն ինչ կանենք որպեսզի հասնենք հաղթանակի: Դա է եղել դրդապատճառը: Եվ միքանի օր անց երբ այդ ծրագիրը տապալվեց Թուրքան միանգամից դավաճանեց իր դաշնակցին, եւ ասեց, որ Ղարաբաղի հարցը պետք է լուծվի խաղաղ ճանապարհով: Սա է տեղի ունեցել:

Մեր բանակի գործողությունները ջախջախեցին իրենց ծրագիրը եւ ստիպեցին իրենց գնալ զինադադարի: Երկկողմ է եղել, որ Ադրբեջանը գնացել է զինադադարի: Կային նաեւ այլ գործոններ. առաջինը՝ Ռուսաստանի նախագահի կտրուկ հայտարարությունը մի քանի ժամ անց: Կոնկրետ քայլեր, խոսակություն եղավ Ռուսաստանի պաշտպանության, արտաքին գործերի նախարարների՝ իրենց գործընկերների հետ Ադրբեջանում: Բնական է՝ իրենք դրել են նույն պահանջը՝ անհապաղ դադարեցնել ռազմական գործողությունները: Համանախագահների արձագանքը եւս նույնն էր, նույն պահանջը դրեցին Ադրբեջանի առջեւ: Այդ ամենը ստիպեց իրենց գնալ զինադադարի: Նորից եմ ուզում շեշտել՝ հիմքում մեր բանակի հստակ եւ կտրուկ գործողություններն էին, որոնք կանխեցին իրենց սադրանքը: Հիմա խոսքը գնում է համաձայնության մասին: Կարող է լինել զինադադարի որեւէ փաստաթուղթ, որը, իմ կարծիքով, չպետք է լինի նոր, այլ եթե անհրաժեշտություն կա, պետք է լրացվի 1994թ. ստորագրված զինադադարի պայմանագիրը:

-Պարո՛ն Հարությունյան, անընդհատ անօդաչու սարքերով են ադրբեջանցիները աշխատում Հայաստանի ու Արցախի տարածքում: Արդյո՞ք համապատասխան մեխանիզմ չկա անօդաչու սարքերի դեմ պայքարելու համար:

-Անօդաչու սարքերը շատ էֆֆեկտիվ զինատեսակներ են, որոնք պատրաստված են Իսրայելում եւ Ադրբեջանն ունի համագործակցության պայմանագիր այդ երկրի հետ: Ադրբեջանը համագործակցում է Իսրայելի հետ եւ մի քանի միլիարդի զենք է վերցրել, որպեսզի կիրառի: Անօդաչու սարքերը լինում են երկու տեսակի՝ մարտական, որոնք կրում են զենք, եւ սարքեր, որտեղ իրականացվում է հետախուզություն: Դրանց բացահայտելը շատ դժվար է, որովհետեւ դրանք շատ փոքր են, եւ ռադիոավիացիոն կայանները դժվար են դրանց կարողանում ֆիքսել: Բայց միաժամանակ կան այդպիսի միջոցներ, եւ մեր բանակը մոտ 12 անօդաչու սարք խփել է, որը բարձր չափանիշ է:

-ՀՀ-ում գիտնականներ եւ ֆիզիկոսներ ստեղծել են սենսորային համակարգեր, որոնք հնարավոր է սահմաններոմ տեղադրել եւ 300 մետր հեռավորության վրա զգալ թշնամու տեղաշարժը: Ըստ Ձեզ՝ արժի՞ նման համակարգեր ձեռք բերելու ուղղությամբ մտածել:

-Նման հարցով նույնիսկ ինձ են դիմել 1991թ., երբ էստեղ պատերազմ էր: Ամերիկան չի կարողանում լիարժեք մարտական միջոցներ իրականացնել: Գուցե դա տեսականորեն հնարավոր է, բայց իրականության մեջ հնարավոր չէ:

-Ցավոք, որոշ դիրքեր դեռ գտնվում են Ադրբեջանի տարածքում: Արդյո՞ք այս հրադադարից հետո ճիշտ կլինի թողնել նրանց այդ տարածքները:

-Շփման գիծը, ինչ-որ եղել է, դա վերականգնվել է, իսկ դիրքերի մասին հասարակությունը պետք է հստակ պատկերացնի՝ ինչ է դա: Մեր բանակը վերականգնել է գիծը, եւ ոչ մի նպատակահարմարություն չկա՝ շարունակելու մարտական գործողությունները:

Արփինե Թովմասյան