«ԿԱՐԵՎՈՐ Է, ՈՐ ԶՈՐՔԵՐԸ ՎԵՐԱԴԱՌՆԱՆ ԻՐԵՆՑ ՆԱԽՆԱԿԱՆ ԴԻՐՔԵՐ»

Արցախի սահմանին առկա լարված իրավիճակի մասին «Ժողովուրդ»-ը զրուցել է Եվրախորհրդարանի բյուրոյի, արտաքին գործերի հանձնաժողովի, մարդու իրավունքների ենթահանձնաժողովի, ինչպես նաեւ ԱՄՆ հետ համագործակցության պատվիրակության անդամ, բուլղարացի քաղաքական գործիչ Անդրեյ Կովաչեւի հետ:

-Պրն. Կովաչեւ, ի՞նչ տեղեկություններ ունեք Լեռնային Ղարաբաղ-Ադրբեջան սահմանին ստեղծված իրավիճակի վերաբերյալ:
-Ես շատ տխրեցի, երբ իմացա շփման գծում կոնֆլիկտի սրացման մասին: Նախ եւ առաջ այն, իրոք, շատ մտահոգիչ է ոչ միայն ինձ համար, այլեւ իմ գործընկերների: Մեր կուսակցությունը օրերս խորհրդարանում քննարկում է ունեցել այս ստեղծված ճգնաժամի վերաբերյալ, մշակել եւ ընդունել ենք մի բանաձեւ, որի հիմնական նպատակը հարցին խաղաղ ճանապարհով լուծում տալն է:
Սա, միանշանակ, ռազմական գործողությունների անընդունելի սրացում է, այն դեմ է միջազգային հանձնառությանը, որն իրենից ենթադրում է կոնֆլիկտների քաղաքական լուծում բացառապես խաղաղության հաստատմանը միտված հիմքերով, հատկապես, երբ ռազմական գործողությունների զոհերը անմեղ բնակիչներ են, երեխաներ: Սա, իրոք, անընդունելի է:
-Ըստ Ձեզ, այնուամենայնիվ, ո՞ր կողմը սկսեց սրել իրավիճակը՝ հրահրելով պատերազմական գործողություններ:
-Ես չեմ ուզում հիմա կոնկրետ որեւէ կողմ նշել. ինձ համար ակնհայտ է մի բան, որ Հայաստանը եւ Լեռնային Ղարաբաղը հետաքրքրված չեն իրավիճակի սրացման հարցում: Մենք չենք ուզում մեղադրել որեւէ մի կողմի: Բայց իմ անձնական կարծիքն է, որ ռազմական գործողությունները Հայաստանը եւ Լեռնային Ղարաբաղը չեն նախաձեռնել: Ես չգիտեմ՝ դա արդյոք Ադրբեջանի պաշտոնական դիրքորոշումն է, վերջին տարիներին անընդմեջ լսում ենք շփման գծում նման դեպքերի մասին, սակայն այս մեկը, իրոք, լուրջ է, կան շատ զոհեր:
-Անդրադառնալով միջազգային հանրության արձագանքին՝ այս դեպքում ԵԱՀԿ Մինսկի գործունեությունն ինչպե՞ս կգնահատեք:
-Ես ամեն դեպքում իմ գործընկերներին ասել եմ, որ անհրաժեշտ է ձեռնարկել միջոցներ ռազմական գործողությունները անմիջապես դադարեցնելու ուղղությամբ, եւ զորքերը իրենց նախնական՝ մինչեւ ապրիլի 1-ը եղած դիրքերին վերադարձնելու ուղղությամբ: Ես, միանշանակ, խրախուսում եմ ԵԱՀԿ Մինսկի համանախագահների բանակցություններ վարելու գաղափարը: Բոլորը գիտեն, որ այժմ շատ տեղերում են նման դժվար իրավիճակներ ստեղծվել, եւ սա կարծես նոր բացված ճակատ է, որտեղ պետք է հասկանանք, թե ում է շահավետ տարածաշրջանի ապակայունացումը, եւս մեկ սառեցված կոնֆլիկտ իրական կոնֆլիկտի վերածելը: Սա, իրոք, շատ վտանգավոր իրավիճակ է, եւ Մինսկի խմբի համանախագահները, կարծում եմ, պետք է կոչ անեն ոչ միայն Ադրբեջանին եւ Հայաստանին, այլեւ պրն. Պուտինին եւ Էրդողանին, ջանան թույլ չտալ երկրորդ նման դեպք:
-Պրն. Կովաչեւ, այս իրավիճակին ինչպիսի՞ ավարտ եք տեսնում:
-Շատ դժվար հարց է, քանի որ մի կողմում քաղաքական պնդում անելն է այս երկարատեւ կոնֆլիկտի խաղաղ հանգուցալուծման ելքով, մյուսում՝ գործնական արդյունավետությունը: Մենք գիտենք, որ արդեն երկար տարիներ է՝ Ադրբեջանը զենք է գնում եւ հզորացնում ադրբեջանական բանակի ռազմական կարողությունները, սակայն գիտենք նաեւ, որ, ցավոք, Ռուսաստանը զենք վաճառում է ոչ միայն Ադրբեջանին, այլեւ Հայաստանին, այսինքն՝ Ռուսաստանի ռազմատեխնիկան երկու կողմերում է: Պուտինը եւ Էրդողանն էլ հակամարտում են մեկ այլ տարածքում՝ Սիրիայում, հասունանում է այժմ մեկ այլ պատերազմ: Կարծում ենք, որ այս պարագայում Մինսկի խմբի կոչերը պետք է միանշանակ ուղղված լինեն այս երկու անձնավորությանը: Հուսամ՝ շատ շուտով խաղաղություն կհաստատվի, կավարտվեն ռազմական գործողությունները, սակայն դա իմ անձնական ցանկությունն է, ես չգիտեմ, թե իրականում ինչ մտադրություն ունեն Բաքուն եւ պրն. Ալիեւը Թուրքիայի հետ, չգիտեմ՝ ինչ կա նրանց մտքում: Անկեղծորեն ցանկանում եմ, որ ավարտվի, սակայն ոչ մի երաշխիք տալ չենք կարող:
Մեր՝ Եվրախորհրդարանի անդամների կողմից կարող եմ ասել, որ մեզ համար կարեւոր է, որ նախ եւ առաջ զորքերը վերադառնան իրենց նախնական դիրքեր. այնտեղ, որտեղ եղել են նախքան ռազմական գործողությունների սկիզբը՝ ապրիլի 1-ը:

Զրուցեց ՍՅՈՒԶԻ ՄՈՒՐԱԴՅԱՆԸ

 
ՄԵՆՔ ՄԱՐՏԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ՉԵՆՔ ՇԱՐՈՒՆԱԿԻ

Հարցազրույց ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Վաղարշակ Հարությունյանի հետ:

-Պարո՛ն Հարությունյան, Արցախ-Ադրբեջան հնարավոր հրադադարի մասին է խոսվում: Ըստ Ձեզ՝ ի՞նչ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել, հրադադարի ինչպիսի՞ պայմանագիր է մեզ ձեռնտու:
-Մեր բանակի գործողությունները ջախջախեցին իրենց ծրագիրը եւ ստիպեցին իրենց գնալ զինադադարի: Երկկողմ է եղել, որ Ադրբեջանը գնացել է զինադադարի: Կային նաեւ այլ գործոններ. առաջինը՝ Ռուսաստանի նախագահի կտրուկ հայտարարությունը մի քանի ժամ անց: Կոնկրետ քայլեր, խոսակություն եղավ Ռուսաստանի պաշտպանության, արտաքին գործերի նախարարների՝ իրենց գործընկերների հետ Ադրբեջանում: Բնական է՝ իրենք դրել են նույն պահանջը՝ անհապաղ դադարեցնել ռազմական գործողությունները: Համանախագահների արձագանքը եւս նույնն էր, նույն պահանջը դրեցին Ադրբեջանի առջեւ: Այդ ամենը ստիպեց իրենց գնալ զինադադարի: Նորից եմ ուզում շեշտել՝ հիմքում մեր բանակի հստակ եւ կտրուկ գործողություններն էին, որոնք կանխեցին իրենց սադրանքը: Հիմա խոսքը գնում է համաձայնության մասին: Կարող է լինել զինադադարի որեւէ փաստաթուղթ, որը, իմ կարծիքով, չպետք է լինի նոր, այլ եթե անհրաժեշտություն կա, պետք է լրացվի 1994թ. ստորագրված զինադադարի պայմանագիրը:
-Պարո՛ն Հարությունյան, անընդհատ անօդաչու սարքերով են ադրբեջանցիները աշխատում Հայաստանի ու Արցախի տարածքում: Արդյո՞ք համապատասխան մեխանիզմ չկա անօդաչու սարքերի դեմ պայքարելու համար:
-Անօդաչու սարքերը շատ էֆֆեկտիվ զինատեսակներ են, որոնք պատրաստված են Իսրայելում եւ Ադրբեջանն ունի համագործակցության պայմանագիր այդ երկրի հետ: Ադրբեջանը համագործակցում է Իսրայելի հետ եւ մի քանի միլիարդի զենք է վերցրել, որպեսզի կիրառի: Անօդաչու սարքերը լինում են երկու տեսակի՝ մարտական, որոնք կրում են զենք, եւ սարքեր, որտեղ իրականացվում է հետախուզություն: Դրանց բացահայտելը շատ դժվար է, որովհետեւ դրանք շատ փոքր են, եւ ռադիոավիացիոն կայանները դժվար են դրանց կարողանում ֆիքսել: Բայց միաժամանակ կան այդպիսի միջոցներ, եւ մեր բանակը մոտ 12 անօդաչու սարք խփել է, որը բարձր չափանիշ է:
-ՀՀ-ում գիտնականներ եւ ֆիզիկոսներ ստեղծել են սենսորային համակարգեր, որոնք հնարավոր է սահմաններոմ տեղադրել եւ 300 մետր հեռավորության վրա զգալ թշնամու տեղաշարժը: Ըստ Ձեզ՝ արժի՞ նման համակարգեր ձեռք բերելու ուղղությամբ մտածել:
-Նման հարցով նույնիսկ ինձ են դիմել 1991թ., երբ էստեղ պատերազմ էր: Ամերիկան չի կարողանում լիարժեք մարտական միջոցներ իրականացնել: Գուցե դա տեսականորեն հնարավոր է, բայց իրականության մեջ հնարավոր չէ:
-Ցավոք, որոշ դիրքեր դեռ գտնվում են Ադրբեջանի տարածքում: Արդյո՞ք այս հրադադարից հետո ճիշտ կլինի թողնել նրանց այդ տարածքները:
-Շփման գիծը, ինչ-որ եղել է, դա վերականգնվել է, իսկ դիրքերի մասին հասարակությունը պետք է հստակ պատկերացնի՝ ինչ է դա: Մեր բանակը վերականգնել է գիծը, եւ ոչ մի նպատակահարմարություն չկա՝ շարունակելու մարտական գործողությունները:

Զրուցեց ԱՐՓԻՆԵ ԹՈՎՄԱՍՅԱՆԸ

 
ՊԱՐԳԵՎ ՍՐԲԱԶԱՆԻ ՀՈՐԴՈՐԸ
«Ժողովուրդ»-ի հետ զրույցում Հայ Առաքելական եկեղեցու Արցախի թեմի առաջնորդ Պարգեւ արքեպիսկոպոս Մարտիրոսյանը, անդրադառնալով ղարաբաղա-ադրբեջանական սահմանում լարված իրավիճակին, ասաց. «Իմ հորդորը արցախցուն եղել է այն, որ լինենք միաբան, կազմակերպված, սառնասիրտ հայացքով եւ զորեղ ոգով շարունակենք մեր սրբազան առաքելությունը` հայրենիք պաշտպանելը, մեր անկախությունը պաշտպանելը, մեր կյանքը, ազատությունը, մեր պատիվը»: Ըստ Պարգեւ Սրբազանի՝ անկախ ստեղծված իրավիճակի արցախցու տրամադրությունը բարձր է. «Շատ բարձր է ու լավ»: Պարգեւ արքեպիսկոպոս Մարտիրոսյանը չցանկացավ խոսել Ադրբեջանի գործողությունների մասին` նշելով, թե ասելու բան չունի:

ՀԱՅՐ ԵՎ ՈՐԴԻ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆՆԵՐԻ ՈՒՆԵՑՎԱԾՔԸ
Ռոբերտ Հարությունյանն այս տարվա մարտի 4-ին նշանակվեց ՀՀ արտաքին գործերի նախարարի տեղակալ: Ինչպես հայտնի է՝ նա ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության անդամ Խոսրով Հարությունյանի որդին է: Ռ. Հարությունյանի հայտարարագրից տեղեկացանք, որ վերջինիս դրամական միջոցները պաշտոնը ստանձնելիս կազմել են 25 մլն դրամ եւ 30 հազար դոլար: Բացի այդ՝ նա երեք ընկերություններում բաժնեմաս ունի՝ ավելի քան 5.5 մլն դրամ արժողությամբ: Նա հայտարարագրել է նաեւ երկու ավտոմեքենաներ՝ «Volkswagen Touareg 3.2» եւ «Nissan X-Trail 2.51» մակնիշի, 2-ական բնակարան, հողամաս եւ շինություն: Փոխնախարարի պատգամավոր հոր դրամական միջոցները անցած տարվա վերջում կազմել են 55 հազար դոլար: Նրա տարեկան եկամուտը կազմել է մոտ 8 մլն դրամ, որը գոյացել է կենսաթոշակից եւ աշխատավարձից: Ի դեպ, Հարությունյան ավագը երեք ընկերություններում բաժնեմասեր ունի՝ 2 մլն 75 հազար դրամ արժողությամբ:

ԹԱԼԻՇԻՑ ՎԱՐԴԵՆԻՍ, ՀԵՏՈ ԵՐԵՎԱՆ
Վերջին օրերին ղարաբաղա-ադրբեջանական սահմանին իրականացվող ռազմական ակտիվ գործողությունների ընթացքում հատկապես տուժել էր Արցախի Թալիշ գյուղը: Գեղարքունիքի մարզի Վարդենիսի տարածաշրջանի Շատվան գյուղի գյուղապետ Լյովա Աբրահամյանը «Ժողովուրդ»-ի հետ զրույցում տեղեկացրեց, որ Թալիշում ակտիվ ռմբակոծությունների ժամանակ 32 թալիշեցի իրենց երեխաների հետ հայրենի գյուղից հեռացել են եւ արագ հասել Շատվան: «Մեր գյուղում 1991-ից բնակվում է մի թալիշեցի, երեւի նրա կոորդինատներով էին եկել այստեղ: Մենք նրանց առաջին օգնություն, սնունդ տրամադրեցինք, կանանցից մեկի դեմքն էր այրվել: Ես, ուժայինների ղեկավարները, մարզպետը նրանց առաջարկեցինք մնալ, ամեն ինչով կապահովեինք, բայց նրանք ցանկացան Երեւան գնալ՝ բարեկամների մոտ, միառժամանակ մնացին մեր գյուղում, հետո նրանց ճանապարհեցինք»: Գյուղապետը տեղեկացրեց, որ թալիշեցիներից եւ ոչ ոք չի մնացել Շատվանում: