Եթե նոր պատերազմ սկսվի, ոչ միայն Հայաստանը, այլ նաեւ շատ այլ երկրներ կճանաչեն Արցախը որպես անկախ պետություն:
Այս մասին հունական Ef.Syn-ին տված հարցազրույցում նշել է ԼՂՀ ԱԳ նախարար Կարեն Միրզոյանը:
Ստորեւ ներկայացնում ենք հարցազրույցն ամբողջությամբ.
Ինչպե՞ս սկսվեց վերջին պատերազմը:
Արդեն 22 տարի է, որ գոյություն ունի հրադադարի համաձայնագիրը, բայց այդ 22 տարիների ընթացքում միշտ ադրբեջանցիների կողմից եղել են հարձակումներ ոչ միայն հայկական դիրքերի, հայ զինծառայողների, այլեւ հայկական գյուղերում եւ հասարակ բնակիչների դեմ: Մենք տեսնում ենք Ադրբեջանի կողմից աճող ագրեսիայի նշաններ եւ զորքերի կուտակումներ մեր սահմանների մոտ: Մենք շարունակաբար ընդգծել ենք Մինսկի խմբի համանախագահող երկրներին՝ Ռուսաստանին, Ֆրանսիային եւ Միացյալ Նահանգներին, որ ադրբեջանցիները զենք ու զորք են կուտակում եւ ավելացնում են իրենց ագրեսիվությունը, բայց եւ դիվանագետները, եւմիջազգային լրատվամիջոցները անտեսեցին դրանք: Ադրբեջանը տարիներ շարունակ պատերազմը վերսկսելու պայմաններ է ստեղծել:
Ես չեմ խոսում միայն Ադրբեջանի սպառազինությունների աճի եւ հակահայկական քարոզչության, այլեւ Բաքվի կողմից Մինսկի խմբի առաջարկներից շարունակաբար հրաժարվելու մասին: Եվ ապրիլի 2-ին Ադրբեջանի հարձակումն Արցախի դեմ ոչ միայն հարձակում էր մեր երկրի, այլեւ Մինսկի խմբի խաղաղության ջանքերի դեմ: Ադրբեջանի գործողությունները սպառնալիք են համաշխարհային խաղաղության ու տարածաշրջանային կայունությանը:
Ինչու պատերազմը հենց հիմա սկսեցին:
Կան բազմաթիվ պատճառներ: Ադրբեջանն իր երկրի ներսում գտնվում է շատ բարդ իրավիճակում, նա բազմաթիվ խնդիրների է բախվում թե ներսում, թե միջազգային ասպարեզում: Սա նրանց համար միակողմանի երթեւեկությամբ փողոց էր:
Արդյոք այդտեղ դեր են խաղացել նավթի եւ գազի գների անկումը, ինչը Բաքվին մեծ տնտեսական ճգնաժամի առջեւ է կանգնեցրել, նաեւ դաշնակից Թուրքիայի եւ Ռուսաստանի միջեւ հակամարտությունը:
Ես չեմ խորանա պատճառների վերլուծության մեջ, միայն մի կարեւոր դիտարկում կանեմ: Ադրբեջանի ղեկավարությունն ու նախագահը չեն ուզում տեսնել խնդրի դիվանագիտական ու բանակցությունների ճանապարհով լուծում: Եթե նա չի ստանում այն, ինչ ուզում է, նա կարող է վերսկսել պատերազմը: Այնպես որ, նրանք պատասխանատվություն են կրում սանձազերծված պատերազմի համար, եւ ոչ թե պատճառներով նրանք. Մենք վստահ ենք, որ Բաքուն շարունակելու է պատերազմի ուղին:
Այդուհանդերձ, Թուրքիան խրախուսում է Բաքվին, մասնավորապես, պատերազմից մի քանի օր առաջ Էրդողանը հայտարարել էր, որ Անկարան «մինչեւ վերջ» կաջակցի Բաքվին եւ որ Ղարաբաղը «մի օր կվերադառնա օրինական սեփականատիրոջը՝ Ադրբեջանին»:
Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի միջեւ բարեկամությունն ու համագործակցությունը երեկ չի սկսվել: Արդեն 1988-ից, նախքան ԽՍՀՄ փլուզումը, Անկարան Բաքվի կողմից էր: Տարիներ շարունակ Թուրքիան զինում եւ վարժեցնում է ադրբեջանական բանակը, որի նպատակը պատերազմն է:
Նախկինում Ռուսաստանի համակրանքը կարծես Հայաստանի կողմն էր, սակայն վերջին պատերազմում Մոսկվայի հետ կային որոշակի տարաձայնություններ եւ նրանք նաեւ զենք են վաճառել Բաքվին:
Ռուսաստանը դարեր շարունակ հեգեմոն դեր ունի Կովկասում՝ կապված իր դիրքի ու մեծության հետ ու դա նորմալ է: Իհարկե, մենք անհանգստացած ենք, որ Ռուսաստանը զենք է վաճառում Ադրբեջանին, բայց նա զենք է վաճառում նաեւ Հայաստանին: Այս խնդիրը մենք բազմաթիվ անգամ բարձրացրել են ռուսական կողմի առջեւ: Բայց քանի դեռ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը չի կարգավորվել դիվանագիտական եւ խաղաղ միջոցներով, տարբեր երկրների կողմից զենք է վաճառվելու: Ադրբեջանը զենք է գնել ոչ միայն Ռուսաստանից, այլեւ Իսրայելից եւ որոշ եվրոպական երկրներից:
Ի՞նչ լուծում կարող է ունենալ Լեռնային Ղարաբաղի խնդիրը:
Լուծումն ավելի հեշտ կլինի, եթե տարածաշրջանի ժողովուրդներն առաջ ընթանան ժողովրդավարության ճանապարհով եւ երկրների կառավարություններն ունենան ժողովրդական մանդատը:
Մենք հավատում ենք ժողովրդավարությանն ու ժողովուրդների ինքնիշխանությանը, նաեւ Արցախի ժողովրդի ինքնիշխանությանը, որն ինքնորոշման իրավունք ունի, որին հասել է ժողովրդավարական ճանապարհով:
Հայաստանի խորհրդարանի երկու պատգամավորները բարձրացրել են Ղարաբաղի անկախության ճանաչման հարցը: Արդյոք սա ճնշման ձեւ է՝ խուսափելու համար Ադրբեջանի ագրեսիվ քայլերի կրկնությունից ԼՂ-ում:
Ես ցանկանում եմ, որպեսզի պարզ լինի, որ եթե կա Ադրբեջանը նորից հարձակում գործի, դա վերջ կդնի Մինսկի խմբի շրջանակներում խաղաղ գործընթացին եւ դիվանագիտական լուծմանն այս հարցում: Այս կարծիքին են նաեւ Մինսկի եռանախագահներն ու այլ եվրոպական երկրներ: Ավելորդ է ասել, որ եթե նոր պատերազմ սկսվի, ոչ միայն Հայաստանը, այլ նաեւ շատ այլ երկրներ կճանաչեն Արցախը որպես անկախ պետություն:
Սակայն, աշխարհում փոքր երկրների թվի աճելու միտումն անհանգստացնում է շատ եվրոպական երկրների, էլ չենք խոսում Կոսովոյի եւ օկուպացված Կիպրոսի խնդիրների մասին:
Սխալ է զուգահեռներ տանել Ղարաբաղի եւ Կոսովոյի կամ Կիպրոսի միջեւ: Դրանք դարբեր դեպքեր են՝ իրենց առանձնահատվություններով ու բնութագրիչներով: Նրանք, որոնք պնդում են, որ կան նմանություններ, նրանք չեն ցանկանում լուծել խնդիրը: Խնդիրները լուծվում են ոչ թե զենքի եւ տիրապետման, այլ ժողովուրդների ժողովրդավարական, ազատ կամարտահայտման միջոցով:
Մենք ուզում ենք, ժողովուրդներ եւ երկրներ, որտեղ գերակշռում են զենքով հարցեր լուծելու ցանկությո՞ւնը, թե՞ երկրներ, որտեղ խնդիրները լուծվում են ժողովուրդների ժողովրդավարական արտահայտման, ազատության եւ ինքնորոշման իրավունքի հիման վրա:
Ձեզ չի՞ մտահգում, որ Ադրբեջանը վերջին տարիներին թարմացնում է իր սպառազինությունը՝ օգտագործելով Եվրոպա նավթի ու գազի արտահանումից ստացվող միջոցները: Արդյոք սա կարող է ազդել որոշ երկրների, այդ թվում Հունաստանի հետ Ձեր հարաբերությունների վրա, որոնք առեւտրային եւ էներգետիկ շահերը Բաքվում:
Մեր թանգարանները համագործակցության եւ մեր ժողովուրդների եղբայրության օրինակներ են, որոնք հազարամյակների պատմություն ունեն: Նավթն, ի վերջո, վաղ թե ուշ, կվերջանա, իսկ հայ եւ հույն ժողովուրդների բարեկամական հարաբերությունները դարերի պատմություն ունեն եւ ոչ մի կապ չունեն, այնպիսի ժամանակավոր բաների հետ, ինչպիսին նավթն է: Սա է իմ պատասխանը ձեր հարցին:
.gif)
