Որակյալ հեռուստաարտադրանքի մասին խոսելիս մի շարք չափանիշների կողքին իր կարեւոր տեղն ունի լեզվի ճիշտ եւ գրագետ կիրառման գործոնը: Երբ կիրթ հեռուստադիտողը եթերից լսում է աղարտված հայերեն եւ սկսում է դժգոհել, նրան հաճախ փորձում են բացատրել, որ էկրանին մեր իրական կյանքն է պատկերված` իր բոլոր, այդ թվում` լեզվական դրսեւորումներով: Սակայն պատճառահետեւանքային այդ կապի մասին դատողությունները կարող են վիճելի լինել: Գուցե էկրանին պատկերված կյա՞նքն է արտացոլվում մեր կենսակերպում, եւ ոչ հակառակը:
Այսօր հայերենը մի շարք «փորձությունների է ենթարկվում» հեռուստասերիալների շրջանակում: Լեզվի պետական տեսչության մասնագետ, մանկագիր, թարգմանիչ Երազիկ Գրիգորյանն առանձնացրել է «լեզվական պատառիկներ»` «Արմենիա» հեռուստաընկերությամբ հեռարձակվող «Առաջնորդները» սերիալից: Ահա, թե ինչպիսի «հայերեն» է հրամցվում եթերից. «Զաթո, զաթի, վեժլիվի, պո լյուբոմու, սավսեմ, վոբշմ, գուլյատ, թասիբ, վախտ, ես իրան հիշա, ի՞նչ ես խառնվե, համով ա ստացվե, էդ աղջկա վրով ի՞նչ կա, մի ձեւ արի, պիտի վիճվենք, չեմ ջոգում, վերցրա, քթա, լպիրճ, ստուց, աղջկանդ մասին մի անհանգստացի…»: Իհարկե, վերոնշյալ հեռուստաընկերությունը հայերենի աղարտման «մրցավազքում» միայնակ չէ:
«Ժողովուրդ»-ը թեմայի շուրջ զրուցեց «Առաջնորդները» եւ մի շարք այլ սերիալների սցենարիստ Դիանա Գրիգորյանի հետ:
-Դիանա՛, Ձեր սցենարներով ստեղծված սերիալներում հերոսները հաճախ գռեհիկ, ոչ ճիշտ հայերենով են խոսում: Դուք սա ճի՞շտ եք համարում:
-Իսկ ի՞նչ եք կարծում` սերիալները պետք է կրթե՞ն մարդկանց: Սերիա՞լն է, որ պետք է կրթի ժողովրդին: Սերիալը ներկայացնում է կյանքի իրավիճակներ, Դուք Ձեր առօրյայում ինչպե՞ս եք խոսում (զայրանում է):
-Խոսակցական հայերենով:
-Ապրեք, Ձեր հարեւանը, որը հարուստի տղա է, ու չգիտեմ` ինչ դաստիարակություն ունի, ինչպե՞ս է խոսում. կարող է եւ ժարգոնով խոսի: Դուք կխոսեք առօրյա խոսակցականով, բայց ոչ ժարգոնով, դիմացինը, որը շրջանից է, բարբառով, մյուսը` շատ ճիշտ հայերենով: Եթե դու ներկայացնես տարբեր իրավիճակներ եւ կերպարներ, չես կարող այնպես անել, որ բոլորը նույն լեզվով խոսեն:
-Խոսքը ոչ թե գործառական ոճերի, այլ ոչ գրագետ հայերենի, օտար բառերի կիրառման մասին է: Էլ ո՞ւր մնաց հայերենը, չէ՞ որ եթերից հրամցվող մի շարք բառեր ու արտահայտություններ հայերեն չեն:
-Ներողություն, բայց մենք ժարգոնային, տգեղ խոսքեր եթեր չենք տալիս, սխալ համարով եք զանգահարել: Զանգահարեք այլ հեռուստաընկերությունների ֆիլմերի ու սերիալների սցենարիստներին:
Մի քանի նկատառում Դիանա Գրիգորյանի մեկնաբանությունների վերաբերյալ: Նախ` մտահոգիչ հանգամանքն այն է, որ այսօր մեր սերիալների սցենարիստները իրենց համար որպես հերոսներ ընտրում են հանցագործների, անգրագետ գողականների, մաֆիոզների, քաղքենիների, որոնք, բնական է, գրագետ չեն խոսելու: Իսկ ինչ վերաբերում է կերպարային համակարգի ապահովմանը, խորհուրդ կտայի շատ այս ու այն կողմ չնայել եւ հիշել մեր հին հայկական ֆիլմերից մի քանիսը, օրինակ` «Մենք ենք, մեր սարերը»: Սցենարի հեղինակ Հրանտ Մաթեւոսյանն առանց գռեհիկ, ժարգոնային լեզվի չի՞ կարողացել ամենատարբեր կերպարների տեսակները ներկայացնել: Գյուղացի, անկիրթ մարդիկ ֆիլմում, բնականաբար, գիտական կամ հրապարակախոսական լեզվով չեն խոսում, այլ պարզ, հասարակ, բայց ոչ տգեղ ու տգետ հայերենով: Եվ մի բան էլ. ո՞վ ասաց, որ մեր սերիալների հերոսները, որոնք, իբր, ներկայացնում են կիրթ մարդու տեսակը, իսկապես գրագետ հայերենով են խոսում: Գուցե վերջիններս, ի տարբերություն մյուս հերոսների, ժարգոնային բառեր չեն կիրառում, բայց նրանց խոսքում եւս հաճախ կարելի է նկատել անճշտություններ, անգրագետ ձեւակերպումներ:
Դիանա Գրիգորյանի մեկնաբանություններին «Ժողովուրդ»-ի հետ զրույցում արձագանքեց նաեւ Երազիկ Գրիգորյանը. «Հեռուստատեսության աշխատանքը պետք է հանրությանն առաջ մղելու միտում ունենա, այլապես այն կարող է շատ վտանգավոր լինել: Եթերում ամենակարեւոր ազդեցության գործիքը խոսքն է: Այս իմաստով ամենից բացասական ազդեցությունն ունեն հայկական սերիալները: Մերժելի կերպարի կործանումը ֆիլմի վերջում այնքան չի տպավորվում, որքան ամիսներ, տարիներ շարունակ այդ կերպարի հնչեցրած գռեհիկ խոսքը: Մի բան է այդ խոսքը փողոցում լսելը, այլ բան՝ եթերից: Եթերում հնչած ամեն բառ ու արտահայտություն ընկալվում է որպես հանձնարարելի: Սա՝ գռեհիկ խոսքի մասին: Առանձին թեմա են լեզվական սխալները: Դրանցով ողողված է անգամ սերիալների բարեկիրթ, նախնական տպավորությամբ գրագետ խոսող կերպարների խոսքը: Եվ ահա իր մայրենիի նկատմամբ բարեխիղճ վերաբերմունք ունեցող հեռուստադիտողն անմիջապես հասկանում է, որ ֆիլմը նկարելիս իրեն նկատի չեն ունեցել: Մեր սերիալներիում խոսքի հիգիենան չի պահպանվում: Դա ոչ միայն բարկացնող է, այլեւ խիստ մտահոգիչ, քանի որ լեզվական բացիլները շատ արագ են տարածվում»:
ՏԻԿՆԻԿՆԵՐ` «ՔԱՐԵ ԴԱՐԴ»-Ի ՀԵՐՈՍՆԵՐԻ ՏԵՍՔՈՎ
«ATV» հեռուստաընկերությամբ հեռարձակվող «Քարե դարդ» հումորային նախագծի պրոդյուսեր եւ դերասան Վաչե Թովմասյանը սիթքոմի հետ կապված մի քանի նոր պլաններ ունի, որոնց մասին պատմել է «Ժողովուրդ»-ին:
Նրա խոսքով` «Քարե դարդ»-ը շուտով հանդիսատեսին կմատուցվի նաեւ համերգային ծրագրի տեսքով. սիթքոմի անձնակազմը հանդես կգա հումորային նախագծի մոտիվներով նոր շոու-ծրագրով. «Ծրագրի սցենարն արդեն գրեթե պատրաստ է, շուտով կմեկնարկեն փորձերը: Մտադիր ենք այն հագեցնել ֆանտաստիկայի տարրերով, շոուին բնորոշ էլեմենտներով, որպեսզի մեր աշխատանքը տարբերվող լինի: Շոու-ծրագիրը հանդիսատեսի դատին կհանձնվի Ամանորից հետո»,-մանրամասնեց Վաչեն:
Նա պատմեց նաեւ սիթքոմին առնչվող մեկ այլ նախագծի մասին, որը վերաբերում է «Քարե դարդ»-ի հերոսների տեսքով տիկնիկների արտադրությանը: Վաչեի խոսքով` սա ոչ միայն բիզնես-նախագիծ է, այլեւ սիթքոմի վրա հանրության ուշադրությունը բեւեռելու կրեատիվ միջոց. «Խաղալիքները շուտով կլինեն շուկայում: Մեզ ծավալուն աշխատանք է սպասվում, հիմա դիզայնին առնչվող աշխատանքներ ենք իրականացնում: Փորձում ենք հասցնել այնպես անել, որ մինչեւ Նոր տարի սիթքոմի հերոսներից գոնե մեկի կերպարով տիկնիկը հայտնվի վաճառքում: Իսկ հերոսների ամբողջական հավաքածուն շուկայում կլինի հաջորդ տարի, այն, թերեւս, կներկայացվի միանգամից մի քանի խանութներում (կոնկրետ մեկ բրենդի հետ համագործակցություն չկա): Տիկնիկների թվում կլինեն շարժվող ոտքերով եւ ձեռքերով մոդելներ, ինչպես նաեւ` փափուկ խաղալիքներ: Կարծում եմ` մեզ կհաջողվի ուրախացնել փոքրիկներին»,-ասաց հումորիստը:
Վաչեն անդրադարձավ նաեւ «Վիտամին» հումորային ակումբի տղաների գործունեությանը` նշելով, որ նրանց` ակումբային (ոչ եթերային) տարբերակով ելույթները, հավանաբար, շարունակական բնույթ կկրեն:
Նյութերը՝ ԱՆՆԱ ԲԱԲԱՋԱՆՅԱՆԻ
ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ՔԱՅԼ
Հայաստանի ճարտարապետների միության նախագահ Մկրտիչ Մինասյանը նոյեմբերի 16-ին կայացած մամուլի ասուլիսի ընթացքում շինարարության եւ ճարտարապետության ոլորտի բարեփոխումներին ուղղված առաջարկությունների փաթեթ է ներկայացրել: Նա մասնավորապես առաջարկել է հավելյալ հարկեր սահմանել այն տնտեսվարողների համար, որոնք անավարտ շինությունները տեւական ժամանակ վերջնական տեսքի չեն հասցնում. «Կան տնտեսվարողներ, որոնք վերցնում են որեւէ կառույց, պարտավորվում այդտեղ ներդրումներ կատարել, սակայն տարիներ անց պարզվում է, որ ոչինչ չի արվել, եւ այդ կառույցն այնքան անմխիթար վիճակում է, որ պետք է քանդվի: Առաջարկվում է այնպիսի հարկեր սահմանել, որ սեփականատերը նման դեպքում ինչ-որ ձեւով հատուցի: Ի դեպ, կարծում ենք, որ այդ հարկերը պետք է աճող լինեն: Այդ դեպքում տնտեսավարողին ձեռնտու չի լինի այդ օբյեկտը պահել»,-ասել է Մինասյանը:
ՋՈԼԻՆ ՍՏԵ՞Լ Է
Հոլիվուդյան դերասաններ Բրեդ Փիթի եւ Անջելինա Ջոլիի ամուսնալուծության գործընթացը այնքան էլ հարթ չի ընթանում: Դեռեւս 2013-ին Ջոլին Փիթին անվանում էր «հրաշալի հայր», իսկ այսօր նրան մեղադրում է երեխաների նկատմամբ դաժան վերաբերմունքի համար։ Դերասանուհին շաբաթներ առաջ հայտարարել էր, որ Փիթը մասնավոր օդանավում դաժանություն է ցուցաբերել իրենց 15-ամյա որդու` Մեդոքսի նկատմամբ: Սակայն ո՛չ Լոս Անջելեսի ոստիկանությունը, ո՛չ էլ սոցիալական ծառայությունները երեխաների հանդեպ Փիթի կոպիտ վերաբերմունքի ապացույցներ չեն հայտնաբերել: Այժմ արդեն Radar կայքին հասանելի է դարձել օդանավում տեղի ունեցած միջադեպի ձայնագրությունը: Օդաչուի եւ կարգավարի խոսակցությունից կարելի է եզրակացնել, որ օդանավում արտակարգ ոչինչ տեղի չի ունեցել: Սա կարող է դերասանին հնարավորություն ընձեռել Ջոլիի հետ համատեղ ստանձնել երեխաների խնամակալությունը:
Հիշեցնենք, որ Փիթին մոտ կանգնած աղբյուրներն ավելի վաղ նշել էին, որ Ջոլին փորձում է զրպարտել ամուսնուն, որպեսզի երեխաների միանձնյա խնամակալություն ստանձնի:
ՎԱԽՃԱՆՎԵԼ Է
Նոյեմբերի 15-ին վախճանվել է ամերիկացի դաշնակահար, ջազ եւ բլյուզ երաժիշտ Մոուզ Էլիսոնը: The Guardian¬ի հաղորդմամբ` մահվան լուրը հաստատել է նրա կինը՝ Օդրը: 89-ամյա Էլիսոնը մահացել է Հարավային Կարոլինայի իր տանը:
Նշենք, որ երաժիշտը համարվում է սպիտակ ջազի հիմնադիրներից մեկը: Նրա երգերի քավեր տարբերակները ձայնագրել են այնպիսի արտիստներ, ինչպիսիք են Van Morrison¬ը, The Who¬ն, The Clash¬ը, Elvis Costello¬ն եւ Yardbirds¬ը: Էլիսոնը թողարկել է ավելի քան 30 սկավառակ:
.gif)
