Ինչու են կուսակցությունները թաքցնում իրենց ծախսերը, և որտեղից են իրականում գոյանում ֆինանսական միջոցները (տեսանյութ)

Թեեւ «Կուսակցությունների մասին» օրենքի համաձայն՝ քաղաքական ուժերն իրենց ֆինանսական միջոցների վերաբերյալ ամենամյա հաշվետվություններ են ներկայացնում, սակայն ակնհայտ է, որ դրանք չեն արտացոլում իրական պատկերը: Սա հատկապես իշխանական կուսակցությունների դեպքում:

Եթե հավատալու լինենք իշխանության մաս կազմող ՀՀԿ-ի ու ՀՅԴ-ի հաշվետվություններին, ապա նրանց ֆինանսական միջոցների առյուծի բաժինը գոյանում է անդամավճարներից, մի մասն էլ օրենքով նախատեսված կարգով ստացված բյուջետային ֆինանսավորումն է:

Ըստ այդմ, 2013թ. ՀՀԿ անդամավճարները կազմել են 97 մլն 838 հազար դրամ, 2014թ. անդամավճարները պակասել են 71 մլն 693 հազար դրամ, իսկ ահա 2015թ. ընթացքում հանկարծ անդամավճարների կտրուկ աճ է արձանագրվել. հավաքագրվել է միանգամից 327 մլն 242 հազար դրամ: «Ժողովուրդ»-ի հետ զրույցում ԱԺ ՀՀԿ-ական պատգամավորներից Հովհաննես Սահակյանը նշեց, թե անդամավճարի հստակ չափ սահմանված չէ, եւ կուսակցականները վճարում են այնքան, որքան ցանկանում են: Այս սկզբունքը, թերեւս, պատահական չէ. կուսակցական գանձարանը գոյանում է հիմնականում ՀՀԿ վերին էշելոնի ներկայացուցիչների` պետական եւ ՏԻՄ պաշտոնյաների, գործարարների մուծած անդամավճարներից:

Վերջիններս «պարտադիր, բայց ոչ պարտադրված» սկզբունքով մասնակցում են կուսակցաշինության գործին՝ բնականաբար իրենց աթոռը եւ ունեցվածքը պահելու մղումից ելնելով: Իսկ շարքային հանրապետականների վճարումները հազիվ թե ամսական գերազանցեն 500 դրամը. սա լավագույն դեպքում:

Անդամավճարի կոնկրետ չափ սահմանված չէ նաեւ ՀՅԴ-ում: Այստեղ եւս ֆինանսական հիմնական միջոցները գոյանում են պաշտոնյաների ու գործարարների օգնությամբ: ՀՅԴ ԳՄ անդամ Արսեն Համբարձումյանը մեզ հետ զրույցում նշեց, որ հաստատված է միայն անդամավճարների նվազագույն շեմը` 100 դրամ: «Բայց փաստացի վճարումներն ավելի են` կախված մեր ընկերների հնարավորությունից, ցանկությունից, սոցիալական վիճակից: Անդամավճարների չափը միջինացված 500-1000 դրամի սահմաններում է»,- ասաց Համբարձումյանը` հավելելով, որ իրականում անդամավճարը կուսակցական կյանքին բարոյական մասնակցության ձեւ է:

Ըստ ՀՅԴ հաշվետվությունների՝ 2013թ. ընթացքում դաշնակցության կուսակցական գանձարան 5 հազար 340 դաշնակցականից մուտք է եղել 50 մլն 100 հազար դրամ, 2014թ. 3 հազար 820 հոգի վճարել է 35 մլն 900 հազար դրամ: 2015թ. ընթացքում կրկին ավելացել է ե՛ւ անդամավճարների, ե՛ւ անդամավճար մուծող կուսակցականների թիվը. 4 հազար 990 հոգուց գանձվել է 48 մլն 900 հազար դրամ:
Պաշտոնական փաստաթղթերով ՀՀԿ-ն ու ՀՅԴ-ն իրենց ծախսերը «տեղավորել են» կուսակցական գանձարանի հնարավորությունների սահմաններում. դրանք հիմնականում աշխատավարձերն են, կոմունալ վճարները, որոշ դեպքերում` տարածքների վարձակալության վճար է տրվել:

Մինչդեռ, ակնհայտ է, որ այս կուսակցությունների իրական ծախսերը մի քանի անգամ ավելի շատ են, քան ներկայացված է պաշտոնական փաստաթղթերում: Սա հատկապես նախընտրական շրջանում: Ի վերջո, կուսակցություն պահելը միայն մի քանի հոգու աշխատավարձ տալը կամ կոմունալ վճարները չեն: Առավել եւս, երբ կուսակցություններում աշխատավարձ ստացողների թիվն իրականում շատ ավելին է, քան ներկայացված է պաշտոնապես: Էլ չենք ասում տարբեր սոցիալական ցանցերում կուսակցության PR-ով ու հակա PR-ով զբաղվող մարդկանց ու «ֆեյքերի» մասին, էլ չենք ասում զանազան միջոցառումների կազմակերպման եւ անցկացման մասին, որոնք եւս լուրջ միջոցներ են պահանջում: Այս եւ այլ կարգի ծախսերը սովորաբար իրականացվում են չհայտարարագրված միջոցներից: Իսկ թե որտեղից են գոյանում այդ չհայտարարագրված միջոցները, մնում է միայն ենթադրել:

ԱՐՄԱՆ ԳԱԼՈՅԱՆ