Եթե հետևություն արած լինեինք, ապա գլխավոր շտաբի պետը հաստատ չպետք է լիներ Հակոբյան Մովսեսը. Անդրանիկ Քոչարյան

ՀՀ պաշտպանության նախկին փոխնախարար, «Ժողովրդավարության, անվտանգության եւ զարգացման ազգային կենտրոն» ՀԿ նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանի հետ «Ժողովուրդ»-ը զրուցել է ապրիլյան քառօրյա պատերազմից հետո իշխանությունների քաղած դասերի շուրջ:

 -Պարո՛ն Քոչարյան, լրացավ ապրիլյան պատերազմի մեկ տարին, ի՞նչ եք կարծում՝ այս ընթացքում հետեւություններ արվեցի՞ն:

-Նայած հետեւություններն ինչին միտված պետք է լինեին. եթե սահմանի երկայնքով ինչ-որ նոր տեխնիկական միջոցների ավելացման մեջ պետք է տեսնեինք հետեւությունները, կարծում եմ, որ դա շատ քիչ է: Իհարկե տեխնիկական ինչ-որ միջոցներ ավելացել են, դիտարկվող սարքավորումները շատացել են, բայց դա բավարար չէ: Մենք մեր երկրի ներսում պետք է փորձենք ուժեղանալ, որպեսզի ապրիլյան պատերազմի հնարավոր կրկնությունների ժամանակ կարողանանք դիմակայել, իսկ դիմակայողը մեր ժողովուրդն է եւ նրա կողմից բանակին տված զինվորը, որը պետք է լինի պատրաստված եւ պետք է լինի պաշտպանված նաեւ առաջնագծում: Ես ապրիլյան պատերազմից հետո բազմիցս ասել եմ, որ պետք է վերանայվի մեր ռազմական դոկտրինը եւ առաջնագծում կանգնած 18 տարեկաններին վաղուց պետք է փոխարինեն ավելի պրոֆեսիոնալ ստորաբաժանումների ներգրավմամբ: Ես կարծում եմ մենք շուտ թե ուշ «սպեցնազ» բանակի ստեղծման ճանապարհին ենք հայտնվելու, եթե կարողանանք երկիրն ուժեղացնենք ներսից այնպես, որ որեւէ մեկի մոտ կասկած չառաջանա՝ ընտրությունները կեղծվել են, թե ոչ:

-Այս ընթացքում ՊՆ-ում տեղի ունեցած կադրային փոփոխությունները, կարծում եք, արդյունավե՞տ են եղել: 

-Ոչ, մեկ տարվա ընթացքում եթե հետեւություն արած լինեինք, ապա գլխավոր շտաբի պետը հաստատ չպետք է լիներ Հակոբյան Մովսեսը, որովհետեւ ինքը պատասխանատու էր այն առաջնագծի վիճակի համար, որի արդյունքում մենք այդքան զոհեր տվեցինք: Եվ գլխավոր շտաբի պետը, որն այսօր ամենաբարձր զինվորական պաշտոնյան է, նշանակվում է ՀՀ ԶՈւ, իսկ Հայաստանը Արցախի թիկունքն է, որն ապահովում է թե մարդկային ռեսուրսով, թե ինտելեկտուալ ռեսուրսով: Կարծում եմ, որ նաեւ եկել է ժամանակը ուժեղացնելու կադրային առումով մեր ԶՈՒ-ի սպայակազմը առաջին հերթին ուժեղացնելով մեր կրթաան համակարգը ԶՈՒ-ում սպասարկող սպայակազմի հարցում:

– Որ դեպքում այդ փոփոխություններն արդյունավետ կլինեին:

-Ես կարծում եմ, որ կադրային փոփոխություններն արդյունավետ կլինեին, եթե դասեր քաղած լինեինք, թե ինչ եղավ ապրիլին, դա իր մեջ մի քանի հանգամանք էր պարունակում. ուրեմն տարիներ շարունակ բացթողումների կուտակում, որը որ բացթողում էր նաեւ կոնկրետ ղեկավար անձնակազմի, իսկ ղեկավարի անձնակազմի մեջ պաշտոններից հեռացվեցին մարդիկ առանց պատասխան տալու, թե այդ մարդկանց տարիներ շարունակ պաշտոնավարման ընթացքում սխալներն ինչպիսի բնույթի են եւ միայն պաշտոններից հեռացումը շատ քիչ է դասեր քաղելու համար, որովհետեւ նրանից հետո եկողները նույնպես պետք է հասկանան, որ իրենց սխալ պաշտոնավարման արդյունքում եղած մեղքերը պետք է պաշտոնազրկմամբ չավարտվեն:

– Պատգամավորներ Արտակ Զաքարյանն ու Արտակ Դավթյանը դարձան պաշտպանության փոխնախարարներ: Այսպիսի կադրային փոփոխություններին ինչպե՞ս եք վերաբերվում:

-Քանի որ ըստ նոր Սահմանադրության եւ ԶՈՒ-ի մասին նոր օրենքի, գլխավոր շտաբն առանձնանում է ՊՆ-ից, ՊՆ-ն ավելի շատ քաղաքական մարմնի է վերածվում, չնայած իներցիայով ես տեսնում եմ, որ պաշտպանության նախարարը շարունակում է զբաղվել ոչ թե բուն քաղաքական հարցերով, այլ նաեւ ռազմական հարցերով, եթե հաշվի առնենք Վիգեն Սարգսյանի հայտարարությունները եւ նրա կողմից իրականացրած քաղաքականությունը բանակի ներսում: Այսօր ես գիտեմ, որ առանց նախարարի գլխավոր շտաբի պետը որեւէ խնդիր չի կարող լուծել եւ բոլոր կադրային հարցերը լուծում է պաշտպանության նախարարը, այնպես որ դա արտաքին շղարշ է: Ես կարծում եմ, որ այստեղ պետք է հստակություն մտնի, ռազմականը պետք է զբաղվի ռազմական խնդիրներով, քաղաքականը՝ քաղաքական: Եթե այդ բաժանումը պետք է դառնա իրականություն, ապա կարծում եմ, որ Արտակ Դավթյանի եւ Արտակ Զաքարյանի նշանակումն այդ կոնտեքստում, նորմալ եմ համարում, եթե այդպիսին է լինելու, իսկ եթե այսպես խառնված մնա, հստակություն չլինի, ապա նշանակումներն ըստ էության, կարող է նաեւ որեւէ ճիշտ հանգրվանի չտանի:

– Իսկ Վիգեն Սարգսյանի աշխատանքն ինչպես կբնութագրե՞ք:

-Առաջին քայլն ինձ համար ոգեւորող չէր, 1000 դրամների օրենսդրական նախաձեռնությունն ինձ չի ոգեւորել, որովհետեւ մենք ազգ-բանակ խնդիրը լուծել ենք 90-ականներին, երբ ՊՆ-ն Վազգեն Սարգսյանն էր եւ ազգը իրոք համախմբված էր բանակաշինության գործում եւ ազգ-բանակ մենք ունեցել ենք առանց այդ 1000 դրամների, որովհետեւ ամբողջ աշխարհով մեկ մեզ հաջողվեց Հայաստան հրավիրել եւ նրանք եկան, ոչ թե, այսպես ասած, կարիերա անելու, այլ նրանք եկան հենց բանակաշինությանը մասնակցելու աշխրով մեկ ինչքան սպա մենք ունենք: Այնպես որ մենք ազգ-բանակի այդ խդիրը լուծել ենք 90-ականներին, երբ երկրի ներսում բոլորն ունեին մեկ նպատակ, այսօր մեր երկրի ներսում չգիտենք մեր քաղաքացուն ընտրություններից ընտրություն ստրկացնելով մենք ազգն ինչքան ենք հեռացրել բանակից եւ առաջին հերթին բանակի ուժեղացման խնդիրը պետք է լուծել քաղաքացու իրավունքները եւ քաղաքացու մասնակցությունը պետությունիցչմեկուսացնելու ճանապարհով:

– Արցախյան հարցի լուծումն ինչպե՞ս եք տեսնում: Վերջին ժամանակայատվածում կարծես բանակցությունները սառեցված են:

-Բանակցությունները պետք է շարունակել, դրանց այլընտրանք չկա: Բանակցությունները երբեմն սառում են, երբեմն դանդաղում են, նայած թե աշխարհում ինչ պրոցեսներ են տեղի ունենում եւ մեր տարածաշրջանն ինչպիսի արժեք է ձեռք բերում: Բայց դա չի նշանակում, որ բանակշինությունը պետք է դանդաղի եւ պետությունը պետք է հանգստանա, որ այսօր խաղաղություն է, զինվոր չի մահացել եւ կարելի է հանգիստ զբաղվել կենցաղային խնդիրներով, բանակին խնդիրները թողնելով հետին պլան:  Բանակը պետք է մշտական լինի իր զարգացման պրոցեի մեջ եւ դրա մեջ քաղաքացու ներգրավածությունը պետք է լինի արժեքավոր, որովհետեւ վերջին հաշվով բանակին սնող ամենակարեւոր ռեւսուրսը ոչ թե փամփուշտն է կամ արկը, այլ զինվորը, որը ձեւավորվում է ընտանիքում, քաղաքացիների կողմից, իսկ քաղաքացիները պետք է տեր լինեն այս երկրին, որպեսզի այդ զգացում նրանց մղի հերոսությունների:

զրուցեց Վահագն Հակոբյանը