Քանոնահարուհի Մարիաննա Գեւորգյանը, ով Ազգային նվագարանների եւ ժողովրդական երգի անհատ կատարողների հանրապետական մրցույթի, երաժիշտ- կատարողների «Վերածնունդ» միջազգային մրցույթ-փառատոնի առաջին մրցանակակիր է, շուտով հանդես կգա համերգով, որի ընթացքում առաջին անգամ քանոնի եւ երգեհոնի մեղեդին կհնչեն միասին: «Ժողովուրդ»-ը Մարիաննայի հետ զրուցել է քանոնի ակտուալ լինել-չլինելու, այդ գործիքի յուրահատկությունների, արտերկրում պահանջարկ ունենալու եւ ժողովրդական գործերը աղավաղելու վտանգի մասին:
-Մարիաննա՛, քանոնը Հայաստանում ինչպիսի՞ տարածում ունի, այն երաժշտական մյուս գործիքների ֆոնին ետ մղվելու միտում չունի՞:
-Քանոնը ժողովրդական նվագարան է, որի պահանջարկը միշտ էլ եղել է: Իհարկե, լավ կլիներ, եթե ծնողներն ավելի շատ ձգտեին իրենց երեխաներին ուղարկել քանոնի դասընթացների: Ընդ որում, կարեւոր չէ` երեխաները կշարունակեն երաժշտությամբ զբաղվել, փայլուն երաժիշտ կդառնան, թե ոչ. միեւնույն է` երաժշտական այս գործիքը աշխարհայացք է ձեւավորում:
-Բայց այսօր ավելի «մոդայիկ» գործիքներ կան` կիթառ, դաշնամուր…
-Միեւնույն է` քանոնը կա եւ մնում է ազգային նվագարանների թագուհին: Այն յուրահատուկ է իր արձակած ձայնով, դիապազոնը մեծ է, եւ կարող է ներկայացնել ցանկացած ստեղծագործություն: Քանոնի հնարավորություններն այդ առումով լայն են:
-Վերջին տարիներին հատուկ քանոնի համար երաժշտություն գրվո՞ւմ է: Չէ՞ որ շատ կարեւոր է հին ստեղծագործություններին անդրադառնալուց զատ` ստեղծել նաեւ նորերը:
-Եթե հին ստեղծագործությունները առանց աղավաղելու են ներկայացնում, ոչ մի վտանգ չկա, բայց ինձ համար ընդունելի չէ, երբ Սայաթ-Նովա, Կոմիտաս են ներկայացնում, այնպիսի մեծերի, որոնց ժողովուրդն այսպես թե այնպես ընդունում է, եւ արդյունքում խեղաթյուրում են նրանց գործերը: Պետք է վերահսկողություն սահմանվի, պատկան մարմինները թույլ չտան, որ նման մոտեցում լինի: Իսկ նոր գործեր, անշուշտ, գրվում են: Վերջերս կոմպոզիտոր Երվանդ Երկանյանը երկու նոր գործ է հեղինակել հատուկ քանոնի համար: Դրանց պրեմիերաները կհնչեն առաջիկա համերգիս ընթացքում` մայիսի 25-ին, Կամերային երաժշտության տանը: Ի դեպ, այդ նոր գործերից մեկը գրվել է քանոնի եւ երգեհոնի համար. առաջին անգամ այս երկու գործիքների մեղեդիները կհնչեն միասին (երգեհոնահար` Հարություն Թագվորյան): Մյուս գործն էլ կոչվում է «Տաղ Աստվածածնա», որը գրվել է Գրիգոր Նարեկացու ստեղծագործության հիման վրա: Այնպես որ, նոր գործեր ստեղծվում են, պարզապես կարեւոր է, որ դրանք ապրեն, հնչեն, ոչ թե գրվեն ու մնան:
-Իսկ արտերկրում քանոնը պահանջարկ ունի՞: Դրսից համերգի հրավերներ լինո՞ւմ են:
-Քանոնը մեծ պահանջարկ ունի, օրինակ, Միացյալ Արաբական Էմիրություններում, Թունիսում: Ընդ որում, այս երկրներում գործիքը նվագում են տղաները: Ի դեպ, դրսում, օրինակ` Թուրքիայում, իրենց ազգային նվագարաններին սրբորեն են վերաբերվում: Սրճարաններում, խանութներում հնչում է հենց ազգային երաժշտություն, եւ դա շատ գովելի է: Մեզ մոտ, ցավոք, իրավիճակն այլ է, խայտառակություն է: Հասարակական վայրերում գերիշխում է օտարների անորակ երաժշտությունը: Կարծում եմ` հարկավոր է վերահսկողություն սահմանել պետական մակարդակով: Թերեւս մշակույթի նախարարությունը պետք է զբաղվի այդ խնդրով: Թեեւ միաժամանակ պետք է նկատեմ, որ սա նաեւ անհատի գիտակցության խնդիր է: Դժվար թե որեւէ մեկը թուրքին հրահանգած լինի խանութում հենց ազգային երաժշտություն միացնել: Բայց արի ու տես, որ նա դա կամա թե ակամա անում է: Շատ կարեւոր է սեփական արմատներից չհեռանալը: Հուսով եմ` կգա ժամանակ, եւ այդ հարցը մեզ մոտ էլ կկարգավորվի:
Աննա Բաբաջանյան
.gif)
