Ադրբեջանը ԵԱՏՄ-ին միանալու անհրաժեշտություն չունի. Վաղարշակ Հարությունյան

«Ժողովուրդ» օրաթերթի զրուցակիցն է ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար, գեներալ-լեյտենանտ Վաղարշակ Հարությունյանը:

-Պարո՛ն Հարությունյան, երբ մենք անդամակցում էինք դեռ այն ժամանակ Մաքսային միությանը, որպես հիմնավորում նշվում էր անվտանգության գործոնը: Արդարացվա՞ծ էր այդ պնդումը:

-Մենք պետք է գիտակցենք, որ տնտեսություն եւ անվտանգություն առանձին չի լինում: ԵԱՏՄ-ին մեր անդամակցության արդյունքում ստացել ենք տնտեսական լրջագույն առավելություններ. առաջինը՝ ՌԴ-ն իր վրա է վերցրել մեր ատոմակայանի հետագա շահագործումը՝ ՀԱԷԿ-ի գործունեության ժամկետը երկարացնելով մինչեւ 2026 թվական, դրա համար տրամադրելով 300 մլն դոլարի վարկ:

Դրա արդյունքն այն է, որ տասը տարի մենք ստանում ենք ամենաէժան էլեկտրաէներգիան: Դուք պատկերացնո՞ւմ եք, եթե չլիներ ատոմակայանը, ինչպիսի սոցիալ-տնտեսական վիճակում կլիներ Հայաստանը: Իսկ տնտեսական հզորությունը բերում է անվտանգության հզորացման, այդպես չէ՞:

-Անվտանգություն ասելով առաջին հերթին հասկանում ենք Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության շուրջ տիրող իրավիճակը:

– Շատ են շահարկում այն հարցը, թե սա ինչ է տալիս Ղարաբաղի խնդրի լուծմանը: Ասեմ, որ ուղիղ բան չի տալիս, քանի որ Ղարաբաղն այս պայմանագրում սուբյեկտ չէ: Առհասարակ բոլոր միջազգային պայմանագրերը, որ կան, չի տալիս այդ ուղիղ անվտանգությունը, քանի որ այն սուբյեկտ չէ, Հայաստանը չի ճանաչել Լեռնային Ղարաբաղը: Բայց եթե մենք ստորագրում ենք որեւէ պայմանագիր, որը բերում է Հայաստանի հզորացմանը, այն հանգեցնում է նաեւ Ղարաբաղի անվտանգության բարձրացմանը, քանի որ մենք հանդիսանում ենք Ղարաբաղի անվտանգության երաշխավոր:

-Սակայն նույն միության կազմում տեսնում ենք, որ բացի ՌԴ-ից՝ մյուս երկու պետություններն ավելի շատ ադրբեջանամետ քաղաքականություն են վարում:

-Ես այդպես չէի ասի: Դուք հիշում եք, որ Ղազախստանի նախագահ Նուրսուլթան Նազարբաեւը՝ որպես ԵԱՏՄ նիստը նախագահող, Իլհամ Ալիեւի նամակն ընթերցեց: Իհարկե, իրենք իրենց շահերն ունեն՝ տնտեսական, քաղաքական: Դա բնական է, բայց մյուս կողմից, ըստ կանոնադրության, Ղազախստանը վետոյի իրավունք ուներ, սակայն դա չկիրառեց:

Այսինքն՝ մի կողմից՝ նա կարդաց Ալիեւի նամակը եւ պաշտպանեց նրա շահերը, սակայն մյուս կողմից՝ չօգտագործեց վետոյի իր իրավունքը: Հիմա մեկ այլ իրավիճակ. ապրիլյան պատերազմի ժամանակ իրենք չեկան Հայաստան, երբ այստեղ պետք է նիստ ընթանար, բայց մյուս կողմից՝ նույն ապրիլյան գործողությունների վերաբերյալ ՀԱՊԿ քարտուղար Նիկոլայ Բորդյուժան հայտարարություն արեց, մեղադրեց Ադրբեջանին, իսկ նա իրավունք չունի որեւէ հայտարարություն անելու՝ առանց ՀԱՊԿ անդամ պետությունների համաձայնության:

Այսինքն՝ իրենք մի կողմից՝ չեն ցանկացել, որ նիստն անցկացվի Հայաստանում, ինչն ակնհայտ աջակցություն է Ադրբեջանին, սակայն մյուս կողմից՝ իրենք համաձայնել են այն հայտարարության հետ, որը քննադատում է Ադրբեջանին:

-Սակայն վերջին շրջանում տեսնում ենք, որ ՌԴ-ն շահագրգռված է, որպեսզի Ադրբեջանն անդամակցի ԵԱՏՄ-ին: Ըստ Ձեզ՝ ո՞րն է պատճառը:

– Այստեղ հարցն այն է, թե մեր շահերից ինչ է բխում, որպեսզի Ադրբեջանը լինի Թուրքիայի՞ ազդեցության տակ, թե՞ Ռուսաստանի: Այստեղ մենք մի խնդիր ունենք, որ դա չպետք է լինի Հայաստանի հաշվին: Այսինքն՝ մեր մտահոգությունը պետք է լինի այն, որ Ղարաբաղի հարցը չլուծվի հօգուտ Ադրբեջանի: Վստահեցնում եմ Ձեզ, որ դա հնարավոր չէ այս իրավիճակում: Այնպես որ, ես այդպիսի մտավախություն չունեմ: Սակայն այստեղ այլ մոտեցում էլ կա. Թուրքիան եւ Արեւմուտքը կհամաձայնե՞ն, որ Ադրբեջանն անդամակցի ԵԱՏՄ-ին: Իմ կարծիքով, Ադրբեջանն այսօր ԵԱՏՄ-ին միանալու անհրաժեշտություն չունի:

-Ձեր խոսքում նշեցիք, որ Ղարաբաղյան հակամարտության հարցում ի օգուտ Ադրբեջանի լուծում չի լինի: Սակայն նույնիսկ Սերժ Սարգսյանը նշեց, թե այս հարցում ցավոտ լուծում է լինելու: Ի՞նչ էր ակնարկում Սերժ Սարգսյանը:

-Ցավոտ լուծումը ես տեսնում եմ հետեւյալում, որ Ղարաբաղի անկախ կարգավիճակի դիմաց պետք է տրամադրվեն տարածքներ: Սա է, ուրիշ ցավոտ լուծում ես չեմ էլ կարող ենթադրել: Եթե մենք բանակցում ենք, ապա հարց է առաջանում՝ ինչ է զիջում Ղարաբաղը, Հայաստանը, ինչ է զիջում Ադրբեջանը: Սակայն հիմա զիջումների մասին խոսելը համարում եմ վաղաժամկետ այն առումով, որ Ադրբեջանը պատրաստ չէ որեւէ զիջման գնալ: Հա խոսքը չի գնում բանակցությունների մասին, այլ նրա, թե ինչպես անել որպեսզի վերսկսվեն բանակցություններ: Սա բանակցություններ են բանակցություններ վերսկսելու շուրջ:

-Ըստ Ձեզ՝ ո՞ր դեպքում պետք է Հայաստանը ճանաչի Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը:

-Դուք պատկերացնում եք՝ երեք ամենահզոր պետությունները իրենց միջնորդական ջանքերն են ներդնում, բանակցում են, որպեսզի Ղարաբաղի հարցը խաղաղ ճանապարհով լուծվի, իսկ դու ճանաչում ես անկախությունը եւ ասում ես, որ Դուք ինձ պետք չեք: Դա ինչի՞ է բերում, պատերազմի: Եթե ստեղծվեն այնպիսի պայմաններ, որ ՀՀ-ի կողմից Արցախի ճանաչումը կաջակցի եւ իրական կդարձնի նրա անկախությունը, ապա այդ պահին միանշանակ պետք է անել այդպիսի քայլ:

Զրուցեց Նաիրա Հովհաննիսյանը