Նիկոլ Փաշինյանի անակնկալ զանգն Արա Բաբլոյանին ու սրընթաց զարգացումները

Քաղաքական իրադարձությունները երեկ Հայաստանում զարգացան աներեւակայելի արագությամբ: ԱԺ կանոնակարգ օրենքում փոփոխությունների նախագիծը դարձավ իշխող կոալիցիայի համար ջրբաժան:
ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության պատգամավորներ Արփինե Հովհաննիսյանը, Վահրամ Բաղդասարյանը եւ Անդրանիկ Հարությունյանը վերջերս ներկայացրել էին ԱԺ կանոնակարգ սահմանադրական օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին նախագիծ, որն արդեն առաջին ընթերցմամբ ընդունվել էր եւ երեկ քննարկվեց միայն երկրորդ ընթերցմամբ: Եվ հետաքրքիրն այն էր, որ առաջին ընթերցման ժամանակ առաջարկվում էր միայն, որ կառավարության ներկայացուցիչները, երբ հարակից զեկուցմամբ են հանդես գալիս, պարտադիր ներկա լինեն օրենքի քննարկմանը: Ընդ որում, այս փոփոխությունն արվել էր 6-7 ամիս առաջ: Իսկ ահա երկրորդ ընթերցման ժամանակ արդեն նախագծում ավելացվել են ուշագրավ փոփոխություններ:

Առաջարկվում է պարտավորեցնել Քննիչ հանձնաժողով ներկայանալ ու պատասխանել հարցերին ոչ միայն պաշտոնատար անձանց, այլեւ պաշտոնաթող պաշտոնատար անձանց:

Եվ ահա երկրորդ փոփոխությունը, որն արվել է առաջինից երկրորդ ընթերցում, թերեւս ամենաուշագրավն է եւ իր մեջ կոնկրետ քաղաքական նպատակներ է հետապնդում: Այն առաջարկում է կարգավորել ԱԺ նիստի աշխատանքները, ընդ որում` այդ կանոնակարգը ներառելու հարցն առաջարկել է «Ծառուկյան» խմբակցության պատգամավոր Գեւորգ Պետրոսյանը` ստանալով նաեւ ՀՅԴ-ի եւ ՀՀԿ-ի համաձայնությունը:
Եվ ինչպես սպասելի էր, կառավարության դիրքորոշումն այս հարցի վերաբերյալ բացասական էր, եւ արդարադատության փոխնախարար Արթուր Հովհաննիսյանը պատգամավորներին մեղադրեց` արագ, կարեւոր փոփոխությունները փորձում են անցկացնել` առանց ժամանակ տալու ծանոթանալու դրանց: Եվ հետաքրքիրն այն է, որ այդ փոփոխությունն այնքան գաղտնի է պահվում, որ այն ներառված չէ անգամ ԱԺ կայքի պետաիրավական հարցերի հանձնաժողովի նիստերի արձանագրությունների բաժնում:

Իսկ ո՞րն է այս փոփոխության իմաստը. գաղտնիք չէ, որ Նիկոլ Փաշինյանը մտադիր է լուծալել խորհրդարանը, անցկացնել արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին եւ դրանց ցանկանում է հասնել որքան հնարավոր է արագ, նույնիսկ ժողովրդի ճնշման պայմաններում: Այս պահին խորհրդարանի լուծարման միակ օրինական ճանապարհը վարչապետի հրաժարականն է, որից հետո խորհրդարանը երկու անգամ անընդմեջ չի կարողանում ընտրել նոր վարչապետ, եւ նոր միայն խորհրդարանը օրենքի ուժով համարվում է լուծարված: Սակայն հենց վարչապետը ոչ մեկ անգամ խոսել է այն մասին, թե մեծ վտանգ է առկա, որ իր հրաժարականի դեպքում ՀՀԿ-ն, ով փաստացի խորհրդարանում մեծամասնություն է, կարող է նոր վարչապետ ընտրել:

Եվ հենց այս սցենարից խուսափելով էլ` հրաժարական տալու դեպքում մի քանի սցենարներ կարող էին լինել, եւ հնարավոր տարբերակներից մեկն էլ այն էր, որ խորհրդարանի շենքը շրջափակվում է ցուցարարների կողմից եւ այդպիսով թույլ չի տրվում երկու շաբաթ անընդմեջ անցկացնել նիստեր: Եվ փաստացի, եթե խորհրդարանը չի կարողանում նիստ գումարել, հետեւաբար չէր կարողանա վարչապետ ընտրել եւ խորհրդարանն էլ օրենքի ուժով կհամարվեր լուծարված: Եվ ահա ԱԺ կանոնակարգ-օրենքի միջոցով ՀՀԿ-ն, ԲՀԿ-ն եւ ՀՅԴ-ն որոշել են հույժ գաղտնի օպերացիա իրականացնել եւ Նիկոլ Փաշինյանին փաստացի զրկել այդ հնարավորությունն իրականացնելուց: Եվ այսպես, ստացվում է, որ եթե նախագիծն ընդունվի, իսկ այն այլեւս չի կարող չընդունվել, քանի որ սատարվում է բոլոր խմբակցությունների կողմից, բացի «Ելք»-ից, ապա արդեն խորհրդարանը շրջափակելու տարբերակն ընդհանրապես կորցնում է իր իմաստը: Այդ դեպքում նիստերը կհամարվեն ոչ թե չկայացած, այլ ընդհատված եւ ստացվում է` խորհրդարանը չի լուծարվի, վարչապետ էլ չի ընտրվի:

Փաստացի ստացվում է, որ ՀՀԿ խմբակցությունը փորձում է վերացնել բոլոր օրենսդրական սողանցքները, որոնք կարող են նոր իշխանությանը թույլ տալ լուծարել գործող խորհրդարանը եւ կազմակերպել արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ: Ընդ որում, նա դա անում է ոչ թե միայնակ, այլ խորհրդարանական մյուս խմբակցությունների հետ համատեղ:

Հիշեցնենք, որ Երեւանի ավագանու արտահերթ ընտրությունների քարոզարշավի ժամանակ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ոչ մեկ անգամ խոսել էր քաղաքական ուժերի միջեւ կուլիսային պայմանավորվածությունների մասին: «Կան քաղաքական ուժեր, որոնք իրենց ներկայացնում են որպես հեղափոխության պաշտպան, առաջամարտիկ, եւ այսօր գնացել են, խորհրդարանում են բանակցում հանրապետականների հետ, քուչեքում են բանակցում հանրապետականների հետ, ռեստորաններում են բանակցում հանրապետականների հետ», – նշել էր նա: Եվ ահա նմանօրինակ նախագծերը գալիս են կրկին ապացուցելու վարչապետի խոսքերի ճշմարտացիությունը:

Եվ ահա, վտանգը կանխազգալով, երեկ Նիկոլ Փաշինյանն անձամբ ժամանեց Ազգային ժողով, հանդիպում ունեցավ թե՛ ԱԺ նախագահ Արա Բաբլոյանի, թե՛ ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար Վահրամ Բաղդասարյանի հետ, իսկ ավելի ուշ էլ նշեց, թե խմբակցություններին ժամանակ է տվել` եթե նախագիծը հետ չկանչեն, ինքը մարդկանց կրկին փողոց կհանի: Նախ նաեւ ընդգծենք, որ այս նախագիծը պետք է երկրորդ ընթերցմամբ քվեարկության դրվեր հենց երեկ, սակայն Արա Բաբլոյանը հայտարարեց, թե տեխնիկական խնդիրներ են եւ չեն կարող քվեարկություն կազմակերպել: Սակայն իրականում ոչ թե տեխնիկական խնդիրներ են եղել, այլ Նիկոլ Փաշինյանն է անձամբ զանգահարել Բաբլոյանին եւ կոչ արել նախագիծը չդնել քվեարկության, ապա եւ ավելի ուշ այցելել խորհրդարան:

Ավելի ուշ, այնուամենայնիվ, ԱԺ կանոնակարգ սահմանադրական օրենքում փոփոխությունների նախագիծը դրվեց քվեարկության, ընդ որում՝ պատգամավորները քվեարկեցին ձեռքով, ոչ թե էլեկտրոնային եղանակով: ԱԺ կանոնակարգ սահմանադրական օրենքն ընդունվեց 67 կողմ ձայնով, չնայած ներկա էին 61 պատգամավոր. գործուղման մեկնած 6 պատգամավորներն իբր նախօրոք էին հայտարարել նախագծին կողմ քվեարկելու մասին: Այս քվեարկությունը բոյկոտեց միայն «Ելք» խմբակցությունը, մյուս երեք խմբակցությունները կողմ էին, այդպես ապահովվեց ԱԺ կանոնակարգ սահմանադրական օրենքի ընդունման համար անհրաժեշտ ԱԺ երեք հինգերորդի կողմ քվեն:

Իհարկե, այս օրինագիծը դեռ չի նշանակում, որ այն արդեն ուժի մեջ է: Ընդհակառակը, դա դեռ պետք է ստորագրի Հանրապետության նախագահ Արմեն Սարգսյանը, որն այդ անելու համար Սահմանադրությամբ ունի 21 օր ժամանակ, այս մասին հայտնում է փաստաբան Վահե Գրիգորյանը: Այս ժամկետի ընթացքում Հանրապետության նախագահն ունի Սահմանադրական դատարան դիմելու լիազորություն, հիշյալ օրենքի սահմանադրականության ստուգման նպատակով: Սահմանադրական դատարանն այս դիմումը կարող է քննել եւ որոշումը կայացնել մինչեւ 3 ամիս ժամկետում: Սահմանադրական դատարանի՝ օրենքի սահմանադրության համապատասխանության մասին որոշումից հետո Հանրապետության նախագահն ունի ընդամենը 5 օր օրենքը ստորագրելու եւ հրապարակելու համար: Կարող է եւ ընտրել չստորագրելու տարբերակը, որի դեպքում օրենքը ստորագրվում եւ հրապարակվում է ԱԺ նախագահի կողմից 5 օրում:

Նաիրա Հովհաննիսյան