ՏԵՍԱՆՅՈւԹ. Օրենքը փոխում են. նոր մարտահրավեր՝ ԶԼՄ-ներին

Այսօր ՀՀ Ազգային ժողովինիստերի դահլիճում ԱԺ գիտության, կրթության, մշակույթի, սփյուռքի, երիտասարդության եւ սպորտի հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախաձեռնությամբ տեղի կունենան խորհրդարանական լսումներ՝ տեսալսողական մեդիածառայությունների ոլորտի օրենսդրական փոփոխությունների վերաբերյալ: Նշենք, որ այս ոլորտում փոփոխությունների մասին իշխանական խմբակցության եւ հատկապես պատգամավոր Վահագն Թեւոսյանի կողմից բազմիցս է խոսվել:

Ավելին, նույնիսկ Երեւանի մամուլի ակումբ, Մեդիա դիտորդ եւ Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեիկողմիցհուլիսին մի նախագիծ է մշակված եղել եւ ներկայացվել «Հեռուստատեսության եւ ռադիոյի մասին» անվամբ: Այն այս ընթացքում ներկայացվել է նաեւ Վահագն Թեւոսյանին եւ քննարկվել, սակայն «Ժողովուրդ» օրաթերթը տեղեկացավ, որհուլիսից շրջանառության մեջ դրված «Հեռուստատեսության եւ ռադիոյի մասին» նոր օրինագիծն ԱԺ չիմտնի, փոխարենը կգրվինորը: Եվ այսօր կսկսեն քննարկումները հայեցակարգի մշակման մասով, իսկ օրինագիծն էլ ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցությունը կներկայացնի:

Եվ չնայած հասարակական կազմակերպությունների կողմից ներկայացված նախագիծը մի քանի անգամ քննարկվել է հենց իշխանական խմբակցության պատգամավորների մասնակցությամբ, սակայն արդյունքում որոշում է կայացվել ներկայացնել սեփական նախագիծ, որտեղշատ դրույթներ կպահպանվեն այնպես, ինչպես ներկայացրել են հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչները: Ամեն դեպքում, «Ժողովուրդ» օրաթերթին մի քանի մանրամասներ են հայտնի դարձել թե՛ հասարակական կազմակերպությունների կողմից ներկայացված նախագծի, թե՛ «Իմ քայլ»-ի կողմից մշակվելիք նախագծի շուրջ:

Մասնավորապես, «Ժողովուրդ» օրաթերթը տեղեկացավ, որ տարբեր քննարկումների ժամանակ երկուկողմերն էլ արձանագրել են, որ«Հեռուստատեսության եւ ռադիոյի մասին» օրենքը հնացած իրավական գործիքէ, վաղուց է ընդունվել եւ շատ դեպքերում չի համապատասխանում այսօրվա պահանջներին: Բանն այն է, որ«Հեռուստատեսության եւ ռադիոյի մասին» գործողօրենքն ընդունվել է 2000 թվականին եւ, լրագրողական կազմակերպությունների ներկայացուցիչների գնահատմամբ, այն վաղուց հնացել է: Ընդ որում, «ժողովուրդ» օրաթերթը տեղեկացավ, որիշխող խմբակցության պատգամավորները նպատակ ունեն նախագիծը այնպես մշակել, որ այն ուժիմեջմտնիմինչեւ 2021 թվականը:

Բանն այն է, որ այս տարի հեռուստաընկերությունների լիցենզավորման նորմրցույթ է անցկացվելու, եւ նրանք ցանկություն ունեն այդ մրցույթն անցկացնել նոր չափորոշիչներով, եւ միգուցե այդ դեպքում շատերը նույնիսկչհամապատասխանեն չափորոշիչներին, իսկ հակառակ պարագայում էլ, հնարավոր է, իրավական փակուղի լինի:Չի բացառվում, որ խստացված չափորոշիչներին շատ հեռուստաընկերություններ չհամախատասխանեն. խոսքը նաեւ վերաբերում է ֆինանսական միջոցներին: Չի բացառվում, որ հեռուստաընկերություն աշխատացնելու համար մեծ գումարներ անհրաժեշտ լինեն:Խոսքը նաեւ կանոնադրական կապիտալի մասին է: Այս պահին սակայն վերջնական որոշում առկա չէ, թե որքան կանոնադրական կապիտալի մասին խոսք կգնա, սակայն այդ գումարը կարող է այնքան մեծ լինել, որ իսկապես խնդիրներ առաջանան:

«Ժողովուրդ» օրաթերթը տեղեկացավ, որ համապետական սփռումունեցող 8 հեռուստաընկերությունները՝ Հ1-ը, «Շողակաթը», «Կենտրոնը», Հ2-ը, «Շանթը», «Արմենիան», «Երկիր Մեդիան», լիցենզավորվել են դեռ 2011 թվականին, եւ միեւնույն ժամանակ հեռարձակում իրականացնելու իրավունք են ստացել 10 մայրաքաղաքային սփռումունեցող հեռուստաընկերություններ: Եվ, ահա, իշխանությունների, ինչպես նաեւ հասարակական կազմակերպությունների կողմիցմիտում է առկա արդեն տարանջատել հանրային եւ մասնավոր հեռարձակողներին: Այս դեպքում Հանրային հեռուստաընկերության ձեւաչափն էլ կարող է փոխվել, եւ մուլտիպլեքսների տարանջատումից հետո Հանրայինը 5 այլ ալիք կունենա:

Հասարակական կազմակերպությունները նաեւ առաջարկում են հրաժարվել լիցենզավորման ընթացակարգից. մերտեղեկություններով՝ այս տարբերակին կողմ են նաեւ իշխանական խմբակցության ներկայացուցիչները: Նրանք ցանկանում են ավելի պարզեցնել գործընթացը, ինչպես նաեւ հնարավորություն ստեղծել մասնավոր հեռարձակման թվային ցանցի՝ մուլտիպլեքսի զարգացմանը: Հետաքրքիր է, որ այժմ արդեն մասնավոր մուլտիպլեքսի 4-րդ մրցույթն է հայտարարված, բայց որեւէ հայտատու չի եղել:

Իհարկե, օրենքի փոփոխության հիմքում առաջին հերթին բարի ցանկություններ են, սակայն չի բացառվում, որ հակառակ պատկերը ստացվի: Ինչպես հայտնի է, այժմ հեռուստաընկերությունները լիցենզավորվում են, իսկ արդեն նոր նախագծով կարող է նախատեսվել, որ լիցենզավորվելու են առաջին հերթինմուլտիպլեքսորները, այսինք՝ այն կառույցները, որոնք թվային հեռարձակում են ապահովում ԶԼՄ-ների համար։ Եվ ստացվում է՝ լիցենզիա է ստանում ոչ թե որակը, այլ ֆինանսը։ Այդ դեպքում պարտադիր 5 ալիք պետք է լինի ընդհանուր ուղղվածության՝ շուրջօրյա լրատվական, մանկական, մշակութային ու գիտակրթական, ժամանցային:

Եվ այս ամենն էլ իրհերթին մեծ ֆինանսներ է ենթադրում:

«Ժողովուրդ» օրաթերթի հետ զրույցում Երեւանի մամուլի ակումբի նախագահ Բորիս Նավասարդյանը հաստատեց, որիրենցկողմից մշակված նախագիծն այս ընթացքում բազմաթիվ քննարկումներ է անցել, սակայն այսօր ոչ թե քննարկվելու է հենց այդ նախագիծը, այլ ընդհանուր մոտեցումներ, տեսլականներ: Քննարկումներին ինքը եւս կմասնակցի, եւ երեք հասարակական կազմակերպության ներկայացուցիչներից մեկը ելույթով կներկայացի նաեւ իրենց մոտեցումները: Մեկնաբանության համար դիմեցինք նաեւ պատգամավոր Վահագն Թեւոսյանին, սակայն նա եւս նշեց, թե այսօր քննարկումների միայն սկիզբն է, եւ միայն դրանից հետոկսկսվեն հայեցակարգի քննարկումները:

Նաիրա Հովհաննիսյան