«Մարտի 1»-ի գործով քննչական խմբի նախկին ղեկավար Վահագն Հարությունյանի շուրջ ուշագրավ իրադարձություններ են տեղիունենում:Մասնավորապես, 2020 մարտի 15-ին Հարությունյանը ՌԴ-ում հայտնաբերվել եւ ձերբակալվել էր, ինչըմեր իրավապահների կողմից ներկայացվում էր որպես կարեւոր հաղթանակ: Իսկ, ահա, ավելի ուշ՝ մարտի 16-ին,վերջինիս պաշտպան Միհրան Պողոսյանը հայտնել էր, որ նրան ՌԴ իրավապահները ազատ են արձակել: Այս իրավիճակից հետոՀՔԾ-ն ոտքի կանգնեց եւ «Մարտի 1»-ի գործով քննչական խմբի նախկին ղեկավար Վահագն Հարությունյանին կալանավորելու վերաբերյալ միջնորդություն ներկայացրեց դատարան, սակայն մարտի 17-ին Երեւան քաղաքի ընդհանուր իրավասության դատարանը մերժեց այդ միջնորդությունը:
Ի դեպ, սա Վահագն Հարությունյանին կալանավորելու չորրորդ միջնորդությունն էր, որ ներկայացվում էր դատարան:
«Ժողովուրդ» օրաթերթը ստեղծված իրավիճակի շուրջ զրուցեց ՀՀ նախկին գլխավոր դատախազ Գեւորգ Կոստանյանի հետ:
-Պարո՛ն Կոստանյան, Վահագն Հարությունյանի շուրջ ուշագրավ իրադարձություններ են տեղիունենում,նրան կալանավորելու բոլոր միջնորդությունները մերժվում են, դրան գումարած՝ ՌԴ իրավապահներն են բռնում նրան ուազատ արձակում: Ձեզ եւս հետապնդում են «Մարտի 1»-ի գործով, եւ Դուք, ինչպես նաեւ Վահագն Հարությունյանը, առանց նախաքննական մարմնից թաքնվելու հայտարարություններով եք հանդես գալիս: Ինչպե՞ս կբացատրեք ստեղծված իրավիճակը:
-Գործի մասին իմ վերաբերմունքը շատ պարզ է, եւ բազմիցս արտահայտել եմ: Ես արդեն իրավական տեսակետից այդ հարցին չեմմոտենում. ինչո՞ւ. որովհետեւ իրավական տեսակետից որեւէ հիմք չկա, չկա անգամ գոնե մեկ ապացույց, ինչպես ես հայտարարել եմ եւ հայտարարում եմ: Ինչ վերաբերում է Ռուսաստանի իրավապահ մարմինների վերաբերմունքին, հիմա շատերը կփորձեն դա քաղաքականացնել, որ դա քաղաքական մոտեցում էր, ես կարծում եմ, իսկ ավելի ճիշտ՝ վստահ եմ, որոչ:
– Ապա ի՞նչ է, եթե ոչ քաղաքական որոշում:
-Բացառապես իրավական մոտեցում էր, այն երկար ու ծավալուն հաղորդագրությունները, որ անում է մեր իրավապահ համակարգը, զուրկ է որեւէ ապացույցներից եւ հիմնավորվածությունից. դա ներքին լսարանի եւ Հայաստանի հանրությանը քննության իմիտացիայի համար է, իսկ միջազգային ատյանները եւ այլ երկրներըոչ թե հայտարարություններին են ուշադրություն դարձնում, այլ այդ հայտարարությունների հիմքում դրված իրավական փաստարկներին եւ ապացույցներին, ինչը«Մարտի 1»-ի գործի շրջանակներում ամբողջությամբ բացակայում է: Այսինքն՝ խնդիրը նրանում է, որինչ հայտարարություն ուզում են անեն, մեր հասարակությունից ոչ մեկ չի հարցնում՝ շատ լավ,իսկ այս հայտարարության հիմքում կա՞որեւէ ապացույց ընդհանրապես, թե՞ չկա: Եթե անգամ հարցնում են, ապա մեր նախաքննության մարմինը, ինչպեսմիշտ հայտարարել եմ, պարզապես ասում է՝ դա նախաքննության գաղտնիք է, եւ մենք չենք կարող բացահայտել՝ չնայած նրան, որ երբ ապացույց են ունենում, անպայման մեծ շուքով հայտարարում են: Բայց երբ միջազգային եւ այլ երկրների իրավապահ մարմիններին ուղարկում են իրենցմիջնորդությունները, իրենք պարտավոր են ներկայացնել այդ միջնորդությունները հիմնավորող փաստերը, փաստարկները եւ ապացույցները:
Եվ այդտեղ արդեն այդ երկրների իրավապահ մարմինները գնահատում են այդ փաստարկների հիմնավորվածությունը: Այսինքն՝ եթե անձը մեղադրվում է X հանցագործության կատարման մեջ, նրանք տեսնում են՝ այդ հանցագործության մասով որեւէ ապացույց կա, թե ոչ, եւոչ թե ղեկավարվում են միայն մեր իրավապահ մարմինների արած հայտարարություններով: Այսինքն՝ հանձնող պետության իրավապահ մարմինները, ի տարբերություն մեր իրավապահ մարմինների, որոշումներ կայացնելիս հիմք են ընդունում բացառապես իրավական փաստարկներն ու ապացույցները եւոչ թե քաղաքական եւորեւէ ապացույց չունեցող երկար եւ անիմաստ ծավալուն հայտարարությունները:
– Դա միայն ՌԴ իրավապահ մարմինների՞ն է վերաբերում:
– Ոչ, ես վստահ եմ, որ եթե անգամ ընդունենք, որ Վահագն Հարությունյանը հայտնաբերվեր, օրինակ, Ֆրանսիայում կամ Գերմանիայում, նույնմոտեցումն էր լինելու, քանի որ էքստրադիցիայի դեպքում հանձնող պետությունը, այս դեպքում՝ ՌԴ-ն,կրում է միջազգային պարտավորություն, եւ էքստրադիցիան թույլատրելի է բացառապես այն դեպքում, երբ պահպանված են եվրոպական կոնվենցիայի կամ Մինսկի կոնվենցիայի պայմանները: Եթե այդ հիմքերը պահպանված չեն պահանջող պետության, այս դեպքում՝ Հայաստանի կողմից, ապա էքստրադիցիան արգելվում է:
-Դատելով Ձեր պատասխանից՝ Վահագն Հարությունյանի գործով ՀՀ իրավապահ համակարգի ապացույցները թույլ են եղել կամ ընդհանրապես չեն եղել ապացույցներ, դրա համար էլ նրան ազատ արձակեցին:
-Ի սկզբանե ես հայտարարել էի, որ սա ես համարում եմ շոու եւ շոուի մասնակից չեմլինելու: Ավելին, որպեսզի դա լիներ հիմնավոր, այլ ոչ թե զուտ հայտարարություն, ես,հիշում եք, առաջարակ ներկայացրեցի, որ պատրաստ եմ վերադառնալ ցանկացած պահի, եթե ներկայացնեն գոնե մեկ ապացույց: Այսինքն՝ ուշադրություն դարձրե՛ք, ես չասացի ապացույցների համակցություն, ինչը պահանջվում է Քրեական դատավարության օրենսգրքով, ես ասեցի՝ ընդամենը մեկ ապացույց ներկայացրե՛ք: Իդեպ, ինչո՞ւ էի ես ցանականում, որ դա լիներ հրապարակային, եւ երկրորդը՝ինչո՞ւ էի ես ցանկանում, որ դա լիներ միջազգային փորձագետների եւ դեսպանների ներկայությամբ: Առաջինը` հրապարակային էի ցանկանում, նախ, քանի որմեր իրավապահ մարմիններն են քրեական գործերը հրապարակայնացնում, այլեւ որպեսզի մեր հանրությունը ինքնուրույն գնահատեր ե՛ւ իրավապահ մարմինների,ե՛ւ իմ կողմից բերված փաստարկների ճշմարտացիությունը:Ինչպեսհիշում եք,որեւէ ձեւով չընդունեցին, հասկանալի է՝ ինչու. քանի որորեւէ ապացույց ընդհանրապես չկա:
Երկրոդը`ասում էին՝ ինչու լինեն դեսպաններ եւ միջազգային կառույցների ներկայացուցիչներ. դրա պատճառն էլ մեկն էր՝ այսօրվա իշխանությունն ու իրավապահ համակարգն են «Մարտի 1»-ի հարցը դարձրել միջազգային քննարկման առարկա, այդ թվում՝ դեսպանների, տարբեր միջազգային կառույցների մակարդակով: Այսինքն՝ այդ միջազգային հրապարակայնությունըհենց այսօրվա իշխանությունները եւ իրավապահ համակարգն են ստեղծել, ես էլ ընդամենը ասեցի՝ հարգելինե՛րս, ես ընդունում եմ ձեր խաղի կանոնները, եւ այդ նույն դեսպանների միջազգային փորձագետների ներկայությամբ եկե՛ք քննարկենք:Ինչպեսհիշում եք, դա էլ չընդունվեց: Չգիտեմ՝ Վահագն Հարությունյանի դեպքում մերժման հիմքըորն է եղել, բայց Ձեզ վստահեցնում եմ՝ խնդիրը իրավական հարթության մեջ է, որովհետեւոչ մի ապացույց չկա, «Մարտի 1»-ի գործով ներկայումս մեղադրյալների մասով ընդհանարպես ապացույց չկա: Վստահ եմ, որ այն հայտարարությունը, որ արեցի ես, նույն հայտարարությամբ կարող է հանդես գալ այդ գործով անցնող ցանկացած սուբյեկտ:
«Մարտի 1»-ի այս գործը բացառապես ներքին լսարանի համար է, մեր հանրությանը մոլորեցնելուն ուղղված քննության իմիտացիա հանդիսացող ցուցադրական, այլ ոչ թե իրավական պրոցես, որովհետեւ իրավական պրոսեցի դեպքում գոնե մեկ ապացույցի մասին կխոսեինք, եւ ինչպես ասել եմ, հիմա էլ եմ ասում՝ դա իրավական շոու է, որի մասնակից որեւէ մեկը չի ցանկանա լինել: Կրկնեմ՝հենց այդ նպատակով էի առաջարկում հանրային քննարկում, որմեր հասարակությունն ինքնուրույնորոշեր, թե որեւէ փաստարկ կա, թեոչ, քանի որ այնքան անհիմն է, որ պարտադիր չէ իրավաբան լինես, որ հասկանաս:
-«Մարտի 1»-ի գործով շատ մեղադրյալների մասով վաղեմության ժամկետի հիմքով գործերը կարճվում են:Նախկին ոստիկանապետ Ալիկ Սարգսյանին համոզելու գոծընթաց է տեղիունենում, որ համաձայնի վաղեմության ժամկետի հիմքին,եւ գործը կարճեն, այսինքն՝ մեղադրյալները ընդունում են մեղքը, եւ կարճում են: Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք:
-Այդ գործերից որեւէ մեկը երբեք դատարան չի ուղարկվելու. ինչո՞ւ. եթե դատարան ուղարկվելու լիներ, արդեն այս երկու տարվա մեջ այդ գործերից մեկը՝ գոնե մեկ անձի մասով, դատարան կուղարկվեր: Ինչո՞ւ չեն ուղարկում.չեն ուղարկում մեկ պատճառով. արդեն ստիպված պետք է լինեն հանրությանը ցույց տալ, որ ընդհանրապես ապացույց չունեն, հետաբար իրենք նախընտրում են մարդկանց, չգիտեմ՝ ում են համոզում կամ սպառնում, չեմ կարող ասել, բայց նախընտրում են ընտրել վաղեմությամբ կարճելու ճանապարհը: Բայց այստեղ է մեծ խնդիրը եւ նրանց նպատակների հիմքը: Եթե վաղեմության մասին է խոսքը, ինչո՞ւ են երկու տարի սպասել եւ վաղեմությամբ կարճում են: Եթե վաղեմությունը լրացել էր, իրավունք չունեին այնգամ քրեական գործ հարուցելու:
-Ըստ Ձեզ՝ այդքան բան չէի՞ն հասկանում, որ հարուցում էին:
-Ինքներդ գնահատե՛ք: Դա տարրական հարց է եւ ուղղակի սահմանված է ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 35-րդ հոդվածում:
Հստակ սահմանված է , որ քրեական գործչի կարող հարուցվել, իսկ հարուցված գործը ենթակա է կարճման, եւ քրեական հետապնդում չի կարող հարուցվել, եթե անցել է վաղեմության ժամկետը: Սակայն իրավապահ մարմինները, ակնհայտորեն օրենք խախտելով, անտեսել են՝ կարծում եմ նպատակ ունենալով այս երկու տարվա մեջ տարբեր միջոցներով այդ անձանցից ստանալ ցուցմունքներ, այլ ապացույցներ, որոնք կկարողանային օգտագործել:
Այլ տրամաբանություն չի կարող լինել, քանի որ պարզ է, չէ՞, որ այն անձի նկատմամբ,ում մասով վաղեմությամբ դադարեցրել են մեղադրանքը, այդ վաղեմությունը արդեն իսկ անցած է եղել մինչեւ նրանց մեղադրելը կամ այդ գործը հարուցելը: Իսկ եթե արդեն հարուցված է եղել, նրանք պարտավոր էին կարճել՝ անկախ ամեն ինչից: Հիմա ինչ-որ մեկից ստացել են, ումից էլ որ ստացել են, ենթադրում եմ, իր մասով էլ քրեական հետանդումը դադարեցրել են, որովհետեւ հենց դատարան ուղարկեին, ամբողջ սնանկությունը քրեական գործի կդառնար հանրային սեփականությունը:
Քնար Մանուկյան
.gif)
