Ճանապարհային վթարները մարդկանց մահվան և վնասվածքների հիմնական պատճառներից են: Միայն 2021 թվականին Հայաստանի ճանապարհներին տեղի է ունեցել 4,604 ՃՏՊ, ինչի հետևանքով մահացել է մոտ 368-ը։ Այս վթարների մեծ մասը հնարավոր կլիներ կանխել, եթե վարորդները հրաժարվեին ղեկին գտնվելու ժամանակ իրենց վտանգավոր սովորություններից: Այսօր մենք կանդրադառնանք այս
սովորություններից հինգին և ինչպես խուսափել դրանցից, որպեսզի մեր ճանապարհներն ավելի անվտանգ դարձնենք:
ՀԵՌԱԽՈՍՈՎ ԽՈՍԵԼՈՒՑ ՇԵՂՎԵԼԸ
Շատ վարորդների սմարթֆոնները հարկավոր են նավիգացիայի համար: Այնուամենայնիվ, մեքենա վարելիս հեռախոս օգտագործելը հանգեցնում է վթարի ռիսկի քառակի աճի: Հեռախոսազանգերը, նամակագրությունը և սոցիալական ցանցեր զննելը վարորդից պահանջում են բազմաֆունկցիոնալ աշխատանք: Սա նվազեցնում է կենտրոնացումը և խաթարում ճանապարհին արդյունավետ որոշումներ կայացնելու ունակությունը:
Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ նույնիսկ խոսելիս (ոչ հեռախոսով) վարորդները ծախսում են մտավոր ռեսուրսներ և 37%-ով նվազեցնում տեղեկատվության մշակման ծավալը տարածաության մեջ։
Եթե ավտոմեքենա վարելու համար ձեզ սմարթֆոն է անհրաժեշտ, փորձեք հնարավորինս վերացնել ուշադրությունը շեղող հանգամանքները. միացրեք «Չանհանգստացնել» ռեժիմը, ծայրահեղ դեպքերում օգտագործեք համարի արագ հավաքելու հնարավորությունը կամ արտակարգ իրավիճակների համար նախատեսված հեռախոսի հնարավորությունները։
ԾԽԵԼ ԱՎՏՈՄԵՔԵՆԱՅՈՒՄ
Ի՞նչն է ավելի վնասակար, քան ծխելը։ Բրիտանական բժշկական ասոցիացիայի փորձագետները տվել են պատասխանը՝ ծխել մեքենայում։ Թունավոր նյութերի կոնցենտրացիան ավտոմեքենայում 27 անգամ ավելի շատ է, քան ծխողի բնակարանում, և 20 անգամ ավելի, քան բարում։ Ոչ բաց պատուհանը, ոչ էլ միացված օդորակիչը այստեղ չեն օգնի, քանի որ այրված ծխախոտի մասնիկները (որից 85%-ը անտեսանելի են և առանց հոտի) մնում են սրահի վերին շերտերում և կուտակվում օդափոխության համակարգերում։ Այսինքն՝ վարորդն ու ուղեւորները շարունակում են պասիվ ծխել նույնիսկ վերջին սիգարետից օրեր ու շաբաթներ անց։ Բացի առողջության համար ակնհայտ վտանգներից, ծխելը շեղում է վարորդի ուշադրությունը՝ դրանով իսկ ճանապարհին ստեղծելով վտանգավոր իրավիճակ։ Ծխելը վատ սովորություն է, բայց եթե չեք կարողանում թողնել ծխելը, գոնե աշխատեք չծխել մեքենայում։ Կամ, որպես այլընտրանք, կարող եք
օգտագործվել առանց ծխի սարքեր, որ նիկոտինը հասցնում են օրգանիզմ առանց այրման: Մեզ ծանոթ տեսակներ են սնյուսերը, ծխախոտի տաքացման համակարգերը և այլն։ Դրանք չեն պարունակում սիգարետի ծուխ, որը կարող է թափանցել աչքերի մեջ, ինչի պատճառով վարորդը կկորցնի կողմնորոշումը տարածության մեջ կամ կվնասի ուղևորներին։
Հարկ է նշել, որ ավտոմեքենան ինքնին տուժում է ծխից։ Սիգարետի ծուխը թողնում է տհաճ հոտ և կարող է վնասել ավտոմեքենայի սրահը՝ նվազեցնելով դրա արժեքը։
ՈՉ ՍԹԱՓ ՎԻՃԱԿՈՒՄ ԱՎՏՈՄԵՔԵՆԱ ՎԱՐԵԼԸ
Ալկոհոլը ազդում է բոլոր ռեֆլեքսների վրա, որոնք անհրաժեշտ են ավտոմեքենա վարելու համար։ Այն դանդաղեցնում է ռեակցիան, խաթարում է շարժումների կոորդինացիան և նվազեցնում ուշադրությունը:
Ուստի ոչ սթափ վիճակում ավտոմեքենա վարելը վտանգավոր է ճանապարհին գտնվող բոլոր ավտոմեքնենաների և նաև հետիոտնի համար։ Սա պարզապես վատ սովորություն չէ, այլ լուրջ խախտում։
Հայաստանում տրանսպորտային միջոցը ոչ սթափ վիճակում վարելու դեպքում նշանակվում է տուգանք՝ 150 հազար դրամի չափով։ Իսկ եթե վարորդի արյան մեկ լիտրի մեջ մաքուր ալկոհոլի պարունակությունը գերազանցում է 1 գրամը կամ եթե վարորդի մեկ լիտր արտաշնչած օդի մեջ մաքուր ալկոհոլի պարունակությունը գերազանցում է 0,5 միլիգրամը, ապա նա 1 տարի ժամկետով զրկվում է
տրանսպորտային միջոց վարելու իրավունքից:
Եթե վարորդը խուսափում է սթափության վիճակը ստուգելու նպատակով զննություն անցնելուց, ապա նա 2 տարի ժամկետով զրկվում է տրանսպորտային միջոց վարելու իրավունքից։ Եթե վարելու իրավունքից զրկված անձը մեքենա վարի դարձյալ ոչ սթափ վիճակում կամ հրաժարվի սթափության վիճակը ստուգելու նպատակով զննություն անցնելուց, ապա արդեն ենթարկվում է քրեական պատասխանատվության։
Կասկածի դեպքում երբեմն վարորդները օգտագործում են ալկոհոլի հաշվիչ, որը հաշվարկում է արյան մեջ ալկոհոլի պարունակությունը և թե ինչքան ժամանակ անց նա կարող է նորից մեքենա վարել։ Բայց այսցուցանիշներին պետք է վերաբերվել որոշակի թերահավատությամբ. նրանք ունեն մեծ սխալ՝ պայմանավորված յուրաքանչյուր օրգանիզմի առանձնահատկություններով։ Ավելի լավ է ապահովագրվել և
մեքենա վարելու հնարավորություն տրամադրել սթափ վարորդին:
ՔՆԻ ՊԱԿԱՍ և ՀՈԳՆԱԾՈՒԹՅՈՒՆ
Այն վարորդները, որոնք գիշերը 6 ժամից պակաս են քնում, վթարի ռիսկը մեծացնում են 33%-ով՝ համեմատած 7-ից 8 ժամ քնողների հետ: Աճող ռիսկերը կապված են քնի պակասի և հոգնածության հետ, ինչը հանգեցնում է ռեակցիայի նվազեցմանը, ուշադրության կենտրոնացմանը և սթրեսի մակարդակի բարձրացմանը: Սա հաստատվում է վիճակագրությամբ։ Չնայած նրան, որ գիշերը ավելի քիչ
պատահարներ են լինում, բայց հենց այս ժամանակահատվածում են մահացու ելքով պատահարներն ավելի շատ: Այստեղ իրենց դերն ունեն մի քանի գործոններ՝ արագության գերազանցումը ճանապարհային քիչ ծանրաբեռնվածության պատաճռով, ինչպես նաև վարորդի զգոնության կորուստ՝ հոգնածության պատճառով։
ՍՈՒՐՃԻ ԵՎ ԷՆԵՐԳԵՏԻԿ ԽՄԻՉՔՆԵՐԻ ՕԳՏԱԳՈՐԾՈՒՄ
Մի շտապեք փոխհատուցել գիշերային քնի պակասը էներգետիկ ըմպելիքներով և սուրճով: Կոֆեինը կարող է օգնել կարճ ժամանակով քողարկել հոգնածությունը, բայց երբ դրա ազդեցությունն անհետանում է, ռեակցիայի դրսևորումը և կենտրոնանալու ունակությունն ավելի են վատանում: Այս պայմանը սովորաբար կոչվում է «անկում» (անգլերեն crash), որն իր ախտանիշներով համեմատելի է կախազարդի հետ:
Գնահատեք ձեր վիճակը երկար ճանապարհորդությունից առաջ: Թեթև հոգնածությունը կարելի է վերացնել կարճ ժամանակով քնելու և թեթև մարզվելու միջոցով, իսկ եթե շատ հոգնած եք, ավելի լավ է չվարեք ավտոմեքենան, ու դա անեք միայն լիարժեք հանգստանալուց ու վերականգնվելուց հետո։
.gif)
