«Հիմա շատ են խոսում` փակում են, գնում են Վրաստան: Չեն փակում, գնում Վրաստան: Ես բազմաթիվ դեպքեր բերեմ, երբ ինքը ե՛ւ այստեղ է, ե՛ւ Վրաստանում, բայց մեր փակվելու հաշվին չէ դա, աբսոլյուտնո»,-«Ժողովուրդ»-ի հետ զրույցում նշեց ՊԵԿ ղեկավար Գագիկ Խաչատրյանը` չհամաձայնելով, որ մանր ու միջին բիզնեսը փակվում է:
-Պարո՛ն Խաչատրյան, այսօր քննարկվում է գալիք տարվա բյուջեն: Դուք առաջինն էիք, որ հրապարակավ կասկած հայտնեցիք, թե տնտեսական այս ճգնաժամի պայմաններում արդյոք կհավաքագրվի այդ լրացուցիչ 101 միլիարդը: Սա մի փոքր աննախադեպ գնահատվեց, որովհետեւ Դուք, այնուամենայնիվ, ոչ թե տնտեսական քաղաքականություն մշակող, այլ կատարող հիմնարկի ղեկավար եք:
-Ասեմ, որ հնչեցրեցի ոչ թե կասկած, այլ որ կա մեծ ռիսկ: Դա խոսում է համակարգում այսօր ձեւավորված մթնոլորտի մասին, որ համակարգն ինքը զգում է դրա կատարման պարտավորությունը: Այսինքն` այդ պատասխանատվությունն է մեզ ստիպում, որպեսզի մենք իմանանք, թե ինչ զարգացումներով, որ ոլորտներից, ստվերի որ ճյուղերից տնտեսության զարգացումներն ինչպես կազդեն հարկային մուտքերի վրա, օրենսդրական փաթեթում ինչ փոփոխություններ կլինեն: Որովհետեւ մեզ համար շատ կարեւոր երեք կոմպոնենտ ընդունել ենք: Առաջինը, որ գերավճարներ չպետք է լինեն, երկրորդը, որ պետք է փոքր, միջին ձեռնարկությունների հանդեպ ընդհանրապես հարկային մարմինները գործողություններ քիչ անեն: Այստեղ շատ կարեւոր է ֆիքսել, թե որոնք են փոքր ու միջինը: Կրպակ, որը չի տրամադրում հսկիչ դրամարկղային կտրոն, դա փոքր է, բայց ստվերում է, չէ՞: Հարկային մարմինը պետք գործողություն անի՞, թե՞ չանի: Բայց այն ձեռնարկությունները` փոքրերը, որոնք օրենքի դաշտում են աշխատում, հարկային մարմիններն էդտեղ քիչ անելիքներ ունեն, դրա համար մենք հարկային փաթեթում առաջարկել ենք արտոնագրային վճարները: Տասնյակ հազարավոր ձեռնարկություններ, եթե մուծեին այդ արդյունաբերական վճարները, ընդհանրապես հարկային մարմինները որեւիցե գործողություններ անելու կարիք չէին ունենա:
-Ըստ փորձագիտական տարբեր գնահատականների` ստվերը մեզ մոտ կազմում է 60 տոկոս, Դուք համաձա՞յն եք այդ գնահատականի հետ:
-Իհարկե համաձայն չեմ: Այն, որ ստվեր կա, մենք գիտենք, դրա դեմ աշխատում ենք: Բայց մեզ համար, ինչպես ես նշեցի, անհրաժեշտ է իմանալ տնտեսության ճյուղերի դինամիկան: Եթե ասում ենք` արդյունաբերությունն աճում է, պետք է իմանանք` արդյունաբերության ո՞ր ճյուղերը, ինչի՞ հաշվին, գների՞ աճի հաշվին, ձեռնարկությունների ծավալների՞ աճի հաշվին: Եւ եթե ասում ենք ստվեր ու չենք ասում, թե ստվերը որ ճյուղում ինչ մասշտաբի է, դրա համար լուրջ մեթոդիկա է պետք: Դրա համար կառավարությունը դիմել է ՀԲ-ին, որի փորձագետները պետք է գնահատեն, թե Հայաստանում որ ճյուղում ինչքան ստվեր կա:
-Ձեր այդ հայտարարությունը մեկնաբանվեց նաեւ նրանով, որ շատ լավ հասկանում եք, որ առանց խաղի կանոնները փոխելու, լրացուցիչ հարյուր միլիարդի հարկեր հավաքել հնարավոր չէ: Եւ Դուք, այսպես ասած, հասկանում էիք, որ չեք կատարի, եւ Ձեզ պաշտոնանկ կանեն:
-Նախ ասեմ պաշտոնանկության մասին. ես անձամբ դրանից չեմ անհանգստանում եւ ավելի շատ անհանգստանում եմ, որ հանկարծ պետական բյուջեի առաջադրանքը չկատարվի, որովհետեւ համակարգը շատ մեծ աշխատանք է տարել, եւ մենք ավելի շատ անհանգստանում ենք մեր ռեֆորմների համար, որպեսզի դրանք հետ չգնան: Եւ մենք ռիսկեր տեսնում ենք հիմնականում դրանում, որովհետեւ ես նշեցի երեք կարեւոր գործոնները: Իսկ պաշտոնանկ որ լինեմ, Դուք կիմանաք:
-Հարկային փաթեթի սկզբնական տարբերակում նախատեսվում էր նոր հարկատեսակների եւ հարկվող տնտեսվարող սուբյեկտների ցանկի ավելացում` լեռնահանքարդյունաբերությունից մինչեւ ռեստորանային բիզնես: Կառավարության ընդդիմախոսները նշում էին, որ նորից փոքրերին կխփեն: Ինչ վերաբերում է լեռնահանքարդյունաբերությանը, նշվում էր, որ դա վաղուց էր պետք անել, քանի որ նրանք միակ ճյուղն են, որ ստանում են գերշահույթներ:
-Աշխարհում, որտեղ զարգացած է հանքահումքային արդյունաբերությունը, ինքն ունի հատուկ հարկային օրենք կամ հատուկ գլուխ, որը հատուկ ռեժիմով է հարկում, որովհետեւ իրականության մեջ դա գերշահութաբեր ոլորտ է: Մենք այդ խնդիրը բարձրացրել ենք, իսկ ինչ վերաբերում է փոքրերին, ապա երբ քաղաքական գործիչներն են դրա մասին խոսում, իմ համար ընկալելի է, բայց երբ մասնագետները … Հիմա Դուք կարո՞ղ եք տալ մեր երկրում փոքր ու միջին բիզնեսի գնահատականը:
-Իսկ Դուք կարո՞ղ եք ասել` վերջին տարիներին ինչքան փոքր ու միջին է փակվել, ինչի մասին քաղաքական գործիչները խոսում են:
-Ճիշտ հակառակը, ասեմ, որ փոքր ու միջին ձեռնարկատիրություն… մենք, իհարկե, նման աշխատանք չունենք, բայց մենք չունենք նման դեպք, որ փակված լինի: Կարող է վերադասավորություն լինի: Կրպակի օրինակը բերեմ. եթե նախկինում աշխատել է առանց ՀԴՄ կտրոնի, հիմա տրամադրում է, ունի հինգը, վերադասավորություն է անում, ինքն ավելի նպատակահարմար է գտնում, որ վարձակալության տրամադրի, մինիմալ գումարները վաստակի, քան գնա ու պրոբլեմներ ունենա հարկային մարմինների հետ: Կա վերադասավորություն, աշխարհում էլ է այդպես, եթե ինքն իր բիզնեսը պլանավորել է հարկերը չվճարելով, մենք էլ հիմա կոշտացնում ենք, ինքը պետք է վերադասավորի: Հիմա շատ են խոսում` փակում են, գնում են Վրաստան: Չեն փակում, գնում Վրաստան: Ես բազմաթիվ դեպքեր բերեմ, երբ ինքը ե՛ւ այստեղ է, ե՛ւ Վրաստանում: Հարեւան երկիր, շուկա, բայց մեր փակվելու հաշվին չէ դա, աբսոլյուտնո:
-Մի քանի այլ բնույթի հարցեր. եթե չեմ սխալվում, Ձեր որդիները չեն ծառայել բանակում:
-Իմ տղաները սովորել են ասպիրանտուրայում, պաշտպանել են թեկնածուական թեզ եւ շարունակում են իրենց ուսումը, գիտելիքները խորացնել…
-Նրանք աշխատում են պետական համակարգո՞ւմ:
-Նրանք զբաղվում են բիզնեսով:
-Պարո՛ն Խաչատրյան, այնուամենայնիվ, Բեւերլի հիլզի այդ տան պատմությունը կամ շոկոլադի գործարանի …
-«Մոցարտ»-ի մասին է խոսքը… Հենց որ «Մոցարտ»-ի սեփականատերը դառնամ, Դուք կիմանաք:
.gif)
