ՀՀ Շիրակի մարզի Փոքր Սարիար համայնքում տարիներ առաջ ապրել է 62 ընտանիք, որից 17-ը ներկայումս այլեւս գյուղում չէ: Արտագնա աշխատանքի մեկնողներ գյուղից մշտապես եղել են, սակայն վերջին երեք տարիներին նրանց թիվը շեշտակիորեն ավելացել է:
-ՌԴ միգրացիոն քաղաքականության խստացման արդյունքում վիզայի հետ կապված հարցեր, դժվարություններ չե՞ն ունենում Ձեր գյուղացիները:
-Նորմալ է, դեպորտ չունենք: Չնայած վերջին երեք տարիներին ավելացել է արտագնա աշխատանքի մեկնողների թիվը:
-Հիմնականում երիտասարդնե՞րն են մեկնում:
-Մինչեւ 30-35 տարեկան տղամարդիկ: Խեղճերը չեն էլ կարողանում ամուսնանալ: Ամուսնանան ի՞նչ անեն, իրենց գլուխը չեն կարողանում պահել այս գյուղում, ուր մնաց ` հարսներին:
-Դժվա՞ր է ապրել Ձեր գյուղում:
-Տո, բա՞ ինչ է: Կտրված գյուղ է, անասնապահությամբ են միայն զբաղվում:
-Գոնե եկամտաբե՞ր է:
-Այսօր եկամտի մասին խոսելն ավելորդ է: Դուք ինձանից լավ գիտեք: Անասունն արժեք չունի, միսը՝ նույնպես: Մարդիկ երկու կով են պահում, որ յոլա գնան, իրենց գոյությունը պաշտպանեն, էսպես ասեմ՝ չեն ապրում, ապրել հասկացությունն ուրիշ է, իսկ գոյությունը պահելը՝ ուրիշ:
-Մսի մեկ կիլոգրամն ինչքանո՞վ են վաճառում:
-Մսավաճառները ցուլիկի մսի 1կգ-ը 1700 դրամով են մեզանից գնում, իսկ կովինը՝ 1200 դրամով հազիվ են տանում: Բայց այդ նույն միսը, որը 1700-ով են ձեռքբերում, հենց նույն մսավաճառները շուկայում 3 հազար դրամով են վաճառում:
-Իսկ ինչո՞ւ հենց իրենք` գյուղացիները չեն վաճառում իրենց ցուլիկի միսը:
-Թե մեր գյուղացին միսը տարավ այդ շուկա` կմոլորվի, որովհետեւ այնպիսի պայմաններ են ստեղծում, որ հնարավոր չէ միս վաճառել: Ո՞վ է տեղ տվողը, հարմարություն ստեղծողը, հազար խնդիրներ կան, էլի:
-Իսկ հողագործությամբ չե՞ք զբաղվում:
-Չէ, չենք զբաղվում, քանի որ գյուղը բարձրադիր լեռներում է գտնվում: Համապատասխան տեխնիկա չունենք, խնդիր է:
-Եթե տեխնիկա լինի, կլուծվի՞ այդ խնդիրը:
-Չեմ ասի համատարած, բայց գոնե տասը մարդ կօգտվի դրանից: Թե չէ ալյուրն էլ, ամեն ինչն էլ գնում են:
-Ինչի՞ց են շատ դժգոհում փոքրսարիարցիները:
-Հայաստանում ինչի՞ց կդժգոհեն: Երկրի վիճակից, քանի որ բոլորն էլ աշխատող են, բայց աշխատանք չունեն, կամ որտե՞ղ աշխատեն, ի՞նչ անեն մարդիկ: Գնաճից են շատ դժգոհում: Մի մարդ, որ եկամուտ չունենա, երկու-երեք կովով ոնց պետք է ապրի:
-Իսկ գազի եւ էլեկտրաէներգիայի սակագներից դժգոհո՞ւմ են:
– Էդ մի փորձանքից լավ են փրկվել: Գազաֆիկացված չէ, իսկ էլեկտրաէներգիայի վարձերի հետ մի կերպ հարմարվում ենք:
-Այս պահին գյուղը քանի՞ բնակիչ ունի:
-62 ընտանիք, որից 17-ն այստեղ չէ: 17 տուն դատարկ է, դռներն էլ կողպած: Գնում են հիմնականում Երեւան եւ Ռուսաստանի Դաշնություն: Իսկ գյուղի 90 տոկոսն էլ վարկառու է:
-Երկու-երեք անասունով ինչպե՞ս են մարում այդ վարկերը:
-Մեկը մեկով: Տարիներով տալիս են: Մի ուրիշ կազմակերպությունից վերցնում են` էն մյուսինն են վճարում: Այդպես:
Սյունէ Համբարձումյան