Կոմպրոմիսը բացառվում է. Ադրբեջանի ախորժակը շատ է մեծացել

Հունիսի 20-ին Սանկտ Պետերբուրգում կայանալու է Սարգսյան-Ալիեւ-Պուտին հանդիպումը, որին, ի զարմանս շատերի, չի մասնակցելու ԼՂՀ հակամարտության հարցում միջազգային մանդատ ունեցող միակ կառույցը` ԵԱՀԿ-ն:

Առաջիկա հանդիպումից ակնկալիքների շուրջ «Ժողովուրդ»-ը մի քանի հարց է ուղղել «Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցության նախագահ Խաչատուր Քոքոբելյանին եւ «Հայաստանի դեմոկրատական կուսակցության» նախագահ Արամ Գ. Սարգսյանին:

«Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցության նախագահ Խաչատուր Քոքոբելյան

-Պարո՛ն Քոքոբելյան, հունիսի 20-ին Սանկտ Պետերբուրգում կայանալիք Սարգսյան-Ալիեւ-Պուտին հանդիպմանը չի մասնակցելու ԵԱՀԿ-ն: Այս փաստը Ձեզ համար մտահոգիչ չէ՞:

-Շատ կարեւոր հարց եք բարձրացնում: Անկախ ամեն ինչից արեւմտյան եռանախագահողների չմասնակցությունը եւ ԵԱՀԿ հայտարարությունը խոսում է այն մասին, որ Ռուսաստանը միջազգային հանրությունից մեկուսացված գործող պետություն է: Իհարկե, բազմիցս հայտարարություններ եղան նաեւ արեւմտյան բարձրաստիճան պաշտոնյաների, այդ թվում նաեւ ԵԱՀԿ Մինսկի համանախագահների կողմից, որ ԼՂՀ հիմնախնդրում իրենք կարողանում են շատ կոնսրուկտիվ համագործակցել, բայց միեւնույն է՝ այս գործընթացը ցույց է տալիս, որ Ռուսաստանը գտնվում է որոշակի մեկուսացման մեջ;

-Ըստ Ձեզ՝ սա ցույց չի տալի՞ս, որ Ռուսաստանը ցանկանում է ԼՂՀ հակամարտության կարգավորման ղեկը բացառապես իր ձեռքը վերցնել:

-Եթե ուշադիր հետեւել եք Վիեննայի հանդիպմանը, որքան էլ շատերը զուտ դիվանագիտական ձեւակերպումներով փորձեն ասել, որ Ռուսաստանի դերը այնտեղ փոքրացված չէր, ակնհայտ էր, որ ամբողջ կազմակերպչական գործընթացը՝ ձեւից եւ բովանդակությունից սկսած, այդ թվում նաեւ հայտարարությունները, ցույց էին տալիս, որ Ռուսասատանի մասնակցությունն այդտեղ գրեթե դիտորդական մակարդակի վրա էր, ոչ ավել: Իսկ գործնական առումով հստակ էր, որ դա արեւմտյան, մասնավորապես Քերիի նախաձեռնության ամենաակնհայտ դրսեւորումն էր, եւ ամբողջ գործընթացը գտնվում էր ոչ ավել, ոչ պակաս Քերիի ձեռքում: Ես այն կարծիքին չեմ, որ ռուսական կողմը ցանկություն ունի ԼՂՀ հիմնախնդիրը խաղաղ կարգավորել: Եւ քառօրյա պատերազմը, ցավոք սրտի, մեկ անգամ եւս ապացուցեց, որ դա ձեռնտու չէ ո՛չ Հայաստանին, ո՛չ էլ Ադրբեջանին, որովհետեւ ակնհայտ է, որ ադրբեջանական կողմը, որը կազմակերպեց եւ նախապատրաստվեց այդ քառօրյա պատերազմին, ունեցավ զգալի զոհեր, նյութատեխնիկական կորուստներ:

Հիմա ով է շահելու այս կոնֆլիկտի զարգացումից: Բոլոր նրանք, ում համար կարեւոր է տարածաշրջանի կայունությունն ու խաղաղությունը, բնականաբար չեն շահում: Ռուսաստանը չի կարելի չասել, որ այս դեպքում ակնհայտ շահ ունի ե՛ւ զենքի վաճառքի, ե՛ւ, ինչու ոչ, նրա համար կենսական նշանակություն ունի կոնֆլիկտի չլուծումը, որպեսզի ինքը կարողանա հստակ օգտագործել թե՛ Ադրբեջանին, թե՛ Հայաստանին: Այսօր բոլորի համար պարզ է, որ սա ոչ միայն ԼՂՀ-ի, Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ կոնֆլիկտ է, այլ սա ցանկացած պահի կարող է տարածվել եւ ընդգրկել ամբողջ տարածաշրջանը եւ դառնալ աշխարհի այսօրվա ամենաթեժ կետերից մեկը: Այսինքն՝ այս լծակը մերթ ընդ մերթ Ռուսաստանը, որպես կանոն, օգտագործում է: Այս ամենը հաշվի առնելով՝ ես չեմ կարող մեծ սպասելիք ունենալ Սանկտ Պետերբուրգում տեղի ունենալիք հանդիպումից:

Հայաստանի դեմոկրատական կուսակցության նախագահ Արամ Գ. Սարգսյան

-Պարո՛ն Սարգսյան, հունիսի 20-ին Սանկտ Պետերբուրգում կայանալու է Սարգսյան-Ալիեւ-Պուտին հանդիպումը, որին չեն մասնակցելու ԵԱՀԿ Մինսկի համանախագահողները: Ըստ Ձեզ՝ սա ի՞նչ է հուշում, եւ, առհասարակ, ի՞նչ ակնկալենք հանդիպումից:

-Կարծում եմ, որ սա մեկ նախաձեռնության արդյունք է, այսինքն՝ Վլադիմիր Պուտինի, եւ եթե երկու նախագահները համաձայնվել են, ուստի նրանք հասկանում են՝ հանուն ինչի են գնում այսպիսի հանդիպման եւ ինչ օրակարգ կարող են քննարկել: Այս պարագայում հավանաբար շատ ավելի սահմանափակ կլինի օրակարգը, չի կարող լինել այնպիսին, ինչպիսին Մինսկի խմբի համանախագահների մասնակցությամբ կարող էր լինել: Իմ պատկերացմամբ ավելի շատ կենտրոնանալու են հետեւանքների վրա, եթե իսկապես ռազմական գործողություններ լինեն, տարածաշրջանում ինչպիսի վտանգավոր իրավիճակ կստեղծվի: Ինչ վերաբերում է համաձայնության գալուն, ես շատ քիչ հավանական եմ համարում. խոսքս քաղաքական բանակցությունների արդյունքների վերաբերյալ է:

-Ձեր կարծիքով ԵԱՀԿ-ի բացակայությունն այդ հանդիպմանը արդյո՞ք չի նշանակում, որ Ռուսաստանը ցանկանում է հակամարտութան կարգավորումը բացառապես իր ձեռքն առնել:

-Եթե մասնակիցները այդ կոնֆլիկտից զերծ չեն, ուրեմն թող այդպես էլ լինի, ովքեր որ կկարողանան մեզ օգնել, թող օգնեն այս ծանրագույն հարցը լուծելու առումով: Բայց լուծումը, ամեն դեպքում, կայացնելու են երեք կողմը. առանց ԼՂՀ-ի՝ այս հարցը լուծում չունի, դա միանշանակ է: Ցավում եմ, բայց հարցի լուծման իրական հեռանկարը այս պահին չեմ տեսնում, որովհետեւ քաղաքական կոնպրոմիս կոչվածը համարյա բացառվում է, քանի որ Ադրբեջանի ախորժակը շատ է մեծացել: Իմ կարծիքով խոսքը գնալու է այն մասին, թե ինչպես ստատուս քվոն պահպանվի այնքան ժամանակ, մինչեւ նորից կարողանան գալ որեւէ կոնպրոմիսային տարբերակի: Մի ուրիշ խնդիր կա. եթե Հայաստանը ճիշտ կողմնորոշվեր, ապա ապրիլյան չորսօրյա պատերազմից հետո պետք է հրաժարվեր, այսպես կոչված, մադրիդյան սկզբունքներից եւ ներկայացներ իր սեփական պատկերացումն ու դիրքորոշումը, բայց, ցավոք սրտի, դա չարվեց:

Վիեննայի համաձայնությունն ընդամենը հրադադարի հետ էր կապված: Ես համոզված եմ՝ այստեղ ամեն ինչ պարիտետային է Ռուսաստանի համար, նա չի ուզում Ադրբեջանի հետ թշնամանալ եւ չի ուզում նաեւ Հայաստանին նեղացնել, դրա համար կարծում եմ, որ, այո, փորձեր կարող է անել, որ ինքը ազդեցության տակ պահի երկու կողմերին էլ, բայց միեւնույն է՝ առանց ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների մասնակցության՝ ամբողջական
պայմանագիր կնքել հնարավոր չէ, առավել եւս եթե ԼՂՀ-ն մասնակից չդառնա:

Հ. Գ. Երեկ տեղեկություն տարածվեց, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Ջեյմս Ուորլիքը կմասնակցի Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի նախագահների եռակողմ հանդիպմանը:

ԱՐՓԻՆԵ ԹՈՎՄԱՍՅԱՆ