Օգոստոսի 31-ին ՀՀ վարչապետ Կարեն Կարապետյանը անդրադարձել էր դատական համակարգում առկա խնդիրներին: Մասնավորապես խոսել էր դատական գործերի բաշխման ընթացակարգերի արդյունավետության բարձրացման եւ դատական գործերի քննության տեւողության կրճատման մասին: «Ժողովուրդ»-ի տեղեկություններով՝ վարչապետի անդրադարձը դատական համակարգի խնդիրներին բավականին խորը արմատներ ունի:
2-ամսյա ժամկետը
Ինչո՞ւ հանկարծ վարչապետ Կարեն Կարապետյանը որոշեց խոսել դատական համակարգի մասին: Նա Դավիթ Հարությունյանին հանձնարարեց 2-ամսյա ժամկետում ուսումնասիրել եւ կառավարության աշխատակազմ ներկայացնել դատական նիստերի հետաձգումների պատճառաբանման ապահովման, դատավորների միջեւ դատական գործերի բաշխման ընթացակարգերի հայեցողության սահմանափակման եւ արդյունավետության բարձրացման, ինչպես նաեւ որոշակի գումարային շեմը գերազանցող քաղաքացիական գործերի լուծումը սեղմ ժամկետում ապահովող գործիքակազմի ներդրմանն ուղղված առաջարկություններ:
Հանձնարարականի խորը արմատները
«Ժողովուրդ»-ը գրել էր, որ մի խումբ կալանավորներ նամակ են ուղարկել դատավորներին եւ փորձել իրենց նամակով ստանալ մեկ հարցի պատասխան, թե ինչու են ուշանում իրենց գործերով դատական նիստերը: Բացի այդ՝ այս տարվա ընթացքում 8 դատարանի դատավորներ դիմում էին գրել դատարանների նախագահների խորհրդին՝ պահանջելով, որ սահմանվի իրենց բաշխվելիք գործերի առանձին տոկոսաչափ կամ, առհասարակ, հանվի իրենց ազգանունը բաշխվելիք գործերի ցանկից, քանի որ չեն հասցնում քննություն իրականացնել:
«Ժողովուրդ» օրաթերթի տեղեկություններով՝ իրականում այս հարցին վարչապետի անդրադարձը խորը արմատներ ունի: Բանն այն է, որ դատական համակարգում մի խումբ դատավորներ բարձրաձայնել են խնդիրը, որ իրենք դարձել են հայաստանյան առեւտրային բանկերի վեճերը քննող դատավորներ եւ չեն հասցնում այլ գործերին անդրադառնալ: Դրա համար էլ ամեն գործով նիստը լավագույն դեպքում ամիսը մեկ անգամ են անցկացնում:
Բանկերի ու դատավորների կռիվը
Նկատենք, որ ՀՀ կառավարության նիստում վարչապետը ոչ միայն անդրադարձել էր դատավորներին բաշխվելիք գործերի սահմանափակմանը, այլ նաեւ. «գումարային շեմը գերազանցող քաղաքացիական գործերի լուծումը սեղմ ժամկետում ապահովող գործիքակազմի ներդրմանն ուղղված առաջարկություններին»:
Ասել է, թե կառավարությունը, բացի դատավորների մտահոգություններից, անհանգստացել է նաեւ քաղաքացիների ճակատագրով, որոնք փոքր գումարային պարտավորություններ ունենալու դեպքում անգամ դառնում են բանկերի գերին, կորցնում ունեցվածք ու կարողություն: Օրինակ՝ քաղաքացին 300 հազար դրամ վարկ է վերցնում բանկից, ինչ-ինչ պատճառներով չի կարողանում վճարել: Արդյունքում, քաղաքացին բանկի կողմից հայտնվում է սեւ ցուցակում, կուտակվում են տոկոսներն ու տույժերը, եւ գործը հասնում է դատարան: Ու ամենասարսափելին այն է, որ անգամ դատաքննության ընթացքում, որը կարող է մեկ տարուց ավել տեւել, բանկը շարունակում է ժամկետանց պարտավորությունների վրա կուտակել տոկոսներն ու տույժերը: Ու դատավորների գործունեության հետեւանքով քաղաքացու 300 հազար դրամը դառնում է 3 միլիոն դրամ, եւ նա հայտնվում է բնակարանը կորցնելու վտանգի առաջ:
Բանկերին է պետք զսպել
Իհարկե, տպավորությունն այնպիսին է, որ վարչապետի հանձնարարականը նպատակ է հետապնդում դատական համակարգում առկա խնդիրները լուծել կամ հօգուտ քաղաքացիների ինչ-որ քայլ իրականացնել: Սակայն այդ հանձնարարականով որեւէ բան չի փոխվի: ՀՀ վարչապետ Կարեն Կարապետյանը պետք է օր առաջ այնպիսի օրենսդրական փոփոխություններ իրականացնի, որ բանկերին զսպի: Ասել է, թե գոնե դատաքննության ընթացքում բանկերը պետք է դադարեն քաղաքացու կողմից ժամկետանց պարտավորությունների վրա տոկոսներն ու տույժերը կիրառել: Եւ այսպես շարունակ: Կամ բանկերում մինչեւ դատարան դիմելը գտնվեն այլ մեխանիզմներ: Մի խոսքով, խնդիրը տարողունակ է: Տեսնենք, թե ՀՀ արդարադատության վունդերքինդ նախարար Դավիթ Հարությունյանը ինչ կառաջարկի:
Քնար Մանուկյան
.gif)
