ՍՊԱՌՈՂՆԵՐԸ ԼԻԱՐԺԵՔ ԻՐԱԶԵԿՎԱԾ ՉԵՆ

Հայաստանյան խանութներում եւ սուպերմարկետներում այսօր վաճառվող ոչ պարենային ապրանքների տուփերի վրա բացակայում է հայերենով տեղեկատվությունը: Հիգիենայի տարբեր պարագաների եւ լվացքի փոշիների 10 տոկոսի վրա է միայն, որ առկա է հայերեն մակնշում:  Բացի այդ, դեմքի խնամքի համար նախատեսված քսուքների տուփերի վրա էլ է բացակայում հայերեն մակնշումը: Այս խնդրով օրեր առաջ «Ժողովուրդ»-ի խմբագրություն էր դիմել 24-ամյա Լուսինե Հակոբյանը եւ պատմել, որ օգտագործել է դեմքի խնամքի քսուք, որի վրա չի եղել հայերենով տեղեկատվություն: Քսուքն օգտագործելուց հետո Լուսինեի դեմքն այտուցվել է, ինչի պատճառով նա ստիպված է եղել տասն օր բուժվել:
«Սպառողների իրավունքների պաշտպանություն» հ/կ-ի փոխնախագահ Կարեն Չիլինգարյանը «Ժողովուրդ»-ի հետ զրույցում ափսոսանքով նկատեց, որ վաճառվող ոչ պարենային ապրանքների մեծ մասի վրա առկա է վրացերենով, ռուսերենով, նույնիսկ ադրբեջաներենով տեղեկատվություն, բայց հայերեն չկա. «Դա մեզ պատիվ չի բերում: Հիմնականում ներմուծվող ապրանքների վրա բացակայում են հայերենով տեղեկատվությունն ու ցուցումները: Ի՞նչ է, մյուս երկրները հոգում են իրենց քաղաքացիների համար, մեր երկիրը՝ ո՞չ»:
Նրա խոսքով` լվացքի փոշիների, կենցաղային քիմիայի՝ սանհանգույցի խցանումը մաքրող հատուկ հեղուկների պարագայում հայերեն մակնշման բացակայությունը կարող է լուրջ խնդիրներ առաջացնել. «Վտանգավոր է: Կենցաղային քիմիայի բազմաթիվ ապրանքների մակնշման մեջ նշված է, որ դրա հետ բաց ձեռքերով, առանց ռետինե ձեռնոցի չի կարելի շփվել, բայց սպառողները չգիտեն այդ մասին: Իսկ այսօր ոչ բոլոր խանութներում կարող ես հանդիպել այնպիսի վաճառողի, որը կկարողանա հաճախորդին հստակ եւ ճշգրիտ բացատրել կամ գերմաներենից, թուրքերենից թարգմանել այդ ցուցումները»:
Նշենք, որ եթե անձնական հիգիենայի համար նախատեսված որոշ ապրանքների դեպքում հայերեն մակնշման բացակայությունը կարող է եւ այդքան էլ վտանգավոր չլինել, սակայն շամպունների, մազերի գունավոր ներկերի սխալ օգտագործման դեպքում կարող են առաջանալ ալերգիա, մազաթափություն եւ առողջության համար այլ վտանգավոր երեւույթներ:
«Բնական է, որ մեր հայերի շրջանում քչերը կգտնվեն, որոնք կտիրապետեն վրացերենին, ադրբեջաներենին կամ գերմաներենին: Եվ մակնշման լեզվին չտիրապետելու պատճառով ապրանքը սխալ օգտագործելու դեպքում սպառողը չի ստանա իր ցանկալի արդյունքը: Բացի այդ, դրանց մակնշման մեջ կարող են ցուցումներ լինել պահպանման պայմանների, ջրի ջերմաստիճանի վերաբերյալ, մինչդեռ եթե մակնշումը հայերեն չէ, միայն գերմաներեն, անգլերեն, պարսկերեն կամ արաբերեն է, սպառողն ինչպե՞ս կարող է իմանալ այդ մասին: Արդյունքում` սպառողը կարող է տուժել ոչ միայն ֆինանսապես, այլեւ առողջապես: Կարող են վտանգի տակ հայտնվել նույնիսկ նրա կյանքը, շրջակա միջավայրը»,-բացատրեց Կ. Չիլինգարյանը:
Ի դեպ, տեխնիկական ապրանքները՝ հեռուստացույցները, սառնարանները, լվացքի մեքենաները, որոնք պետք է ունենան սպառողի համար մատչելի, հայերեն տեղեկատվություն, նույնպես վաճառվում են առանց դրա: Մինչդեռ չիմանալով դրանց օգտագործման մանրամասները` սխալ օգտագործելու հետեւանքով սպառողները կարող են խոշոր նյութական վնասներ կրել:
«Իրազեկ եւ պաշտպանված սպառող» հ/կ-ի նախագահ Բաբկեն Պիպոյանը եւս մտահոգված է այս հարցով. «Մենք խնդիրն ուսումնասիրել ենք: Պարզվում է, որ ոչ պարենային ապրանքների վրա սպառողին հստակ տեղեկատվություն չի տրվում ապրանքի ծագման օգտագործման եւ այլ ցուցումների մասին: Դեղերի շուկայում նույնպես կա այս խնդիրը, որին առաջիկայում անդրադառնալու ենք: Ուսումնասիրելուց հետո համապատասխան հայտարարությամբ հանդես կգանք»: Ըստ նրա` ե՛ւ «Սպառողների մասին», ե՛ւ «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքներում կան բազմաթիվ կետեր, որոնք լուրջ ուսումնասիրությունների, հետազոտությունների եւ փոփոխությունների կարիք ունեն:
«Սպառողների իրավունքների պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքի 8-րդ հոդվածի 3-րդ կետի համաձայն` եթե ապրանքի (աշխատանքի, ծառայության) անվտանգ օգտագործման, նրա պահման, փոխադրման, օգտահանման համար անհրաժեշտ է պահպանել հատուկ կանոններ (այսուհետ` կանոններ), ապա արտադրողը (կատարողը) պարտավոր է դրանք նշել ապրանքի (աշխատանքի, ծառայության) պատկանելիք փաստաթղթերում, պիտակի վրա՝ մականշվածքով կամ այլ եղանակով, իսկ վաճառողը (կատարողը) պարտավոր է այդ կանոնների մասին տեղեկացնել սպառողին: Իսկ 9-րդ հոդվածի 1-ին կետն ասում է, որ սպառողն իրավունք ունի պահանջել արտադրողի (կատարողի, վաճառողի), նրա աշխատանքային ռեժիմի եւ իրացվող ապրանքների (աշխատանքների, ծառայությունների) վերաբերյալ անհրաժեշտ եւ ստույգ տեղեկատվություն:
«Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 11-րդ հոդվածի սկզբում դեղի փաթեթի մեջ թուղթ-ներդիրի ձեւով տեղեկատվությունը պետք է պարունակի բուժվողի համար տվյալ դեղի ճիշտ օգտագործման մասին անհրաժեշտ տեղեկություններ:
«Ժողովուրդ»-ի հետ զրույցում «Դեղերի օգտագործման գիտական խումբ» հ/կ-ի անդամներից մեկը, որը խուսափեց ներկայանալ, տեղեկացրեց. «Բոլոր եվրոպական երկրների համար սա պարտադիր երեւույթ է, փաթեթի մեջ պետք է նաեւ պետական լեզվով գրված թուղթ-ներդիր լինի: Դրա համար նախ մենք պետք է օրենք ընդունենք, հետո ենթաօրենսդրական ակտ, որից հետո այս հարցին անդրադառնանք»: