Ռուսաստանը փորձում է մյուս երկրներից մի քայլ առաջ գնալ, որպեսզի իր շահերն առաջ տանի. ռումինացի գործիչ

Ղարաբաղա-ադրբեջանական շփման գծում վերջին զարգացումների, քառօրյա պատերազմի սկզբնապատճառների եւ հետեւանքների մասին «Ժողովուրդ»-ը զրուցել է ռումինացի քաղաքական գործիչ, Եվրախորհրդարանի պատգամավոր, արտաքին քաղաքականության, արդարադատության, ԵՄ-Հայաստան, ԵՄ-Ադրբեջան խորհրդարանական համագործակցության հանձնաժողովների անդամ Թրայան Ունգուրյանուի հետ:

-Պրն. Ունգուրյանու, կարո՞ղ եք օբյեկտիվորեն ներկայացնել, թե, ի վերջո, ինչ կատարվեց ղարաբաղա-ադրբեջանական սահմանին:

-Ես չեմ կարող լինել օբյեկտիվ, որովհետեւ ոչ ոք օբյեկտիվ չէ: Միանշանակ հետեւել եմ իրադարձությունների զարգացմանը: Նորությունները ավելի շատ շրջանառվում էին Եվրոպայի արեւելյան հատվածում, քան արեւմտյան: Կարծում եմ՝ զարգացումները շատ մտահոգիչ են, նախ եւ առաջ՝ որովհետեւ դրանք ցույց են տալիս, որ Հայաստան-Ադրբեջան կոնֆլիկտը դեռ շատ թարմ է, բացի դրանից՝ առկա է Ռուսաստանի եւ համապատասխանաբար Թուրքիայի գործոնը, ինչը էլ ավելի մտահոգվելու տեղիք է տալիս: Թուրքիան այժմ ներգրավված է միջնորդավորված պատերազմում, որտեղ աջակցում է ադրբեջանական կողմին, սա շատ է բարդացնում իրավիճակը ամբողջ տարածաշրջանում, քանի որ Թուրքիան, ստացվում է, ներգրավված է մի քանի կոնֆլիկտներում՝ քաղաքացիական պատերազմ քուրդերի հետ, միջնորդավորված պատերազմ Սիրիայում եւ հիմա էլ սա: Իսկ Ռուսաստանի առնչությամբ կարծում եմ՝ նախագահ Պուտինը խաղում է իր սովորական խաղերը՝ փորձելով հրահրել մյուս երկրներին, ինչը, բնականաբար, կրկին բացասական է անդրադառնում ոչ միայն Հայաստանի, այլեւ ամբողջ տարածաշրջանի վրա:

-Կա կարծիք, որ սա ոչ թե Հայաստան-Ադրբեջան, այլ հենց Թուրքիա-Ռուսաստան հակամարտության արդյունք է, ինչպիսի՞ն է Ձեր տեսակետը:

-Ռուսաստանը փորձում է մյուս երկրներից մի քայլ առաջ գնալ, որպեսզի իր շահերը առաջ տանի, Ադրբեջանի եւ Հայաստանի միջոցով հարվածի Թուրքիային: Սա Ռուսաստանի հայտնի մարտավարությունն է, հատկապես երբ խոսում ենք ՌԴ արտաքին քաղաքականության մասին:

-Ձեր կարծիքով՝ ինչո՞ւ եւ ո՞ւմ կողմից վերսկսվեցին ռազմական գործողությունները:

-Ես կարծում եմ, որ սա շատ կողմերով ուղղակիորեն առնչվում է Թուրքիային, քանի որ ռուս-թուրքական կոնֆլիկտը շատ դեպքերում միգուցե այդքան էլ տեսանելի չէ, սակայն իրականում այն շատ խորն է: Ռուսաստանը Թուրքիային վնասելու համար կանի ամենը, ինչ կկարողանա: Շատ դժվար է մատնանշել, թե կոնկրետ որ կողմը սկսեց, բայց միայն մի բան գիտեմ, որ Ադրբեջանը մեղավոր կողմ ճանաչվելու ամենամեծ հավակնությունն ունի: Նրանք են զարգացրել ժողովրդագրական գերիշխանության վրա հիմնված պատերազմական հոգեբանություն: Ես չունեմ փաստեր, ես չեմ կարող ասել՝ ով սկսեց, ես միայն գիտեմ, որ, առհասարակ, նման գործողությունները ի հայտ են գալիս ադրբեջանական կողմից:

-Ինչպե՞ս կգնահատեք միջազգային հանրության դերակատարությունը այս հարցում:

-Կարծում եմ՝ ոչ ոք հետաքրքրված չէ նոր կոնֆլիկտում ներգրավվածություն ունենալու հարցում: Օրինակ՝ եթե խոսենք Միջին Արեւելքի մասին, նույնը տեսնում ենք Աֆղանստանում, Իրաքում, ամբողջ Միջին Արեւելքում: Ես կարծում եմ, որ արեւմտյան ուժերը շահագրգռված չեն այս հարցում, իսկ եվրոպական ու ամերիկյան արտաքին քաղաքականությունը ավելի է հաստատում դա, ինչը նշանակում է, որ ոչինչ պետք չէ սպասել այս դեպքում:

-Այդ դեպքում ի՞նչ պետք է անել՝ հետագա էսկալացիան կանխելու համար, ո՞րն է այս ամենի հանգուցալուծումը:

-Ես կարծում եմ, որ հիմնական գործոնը Ռուսաստանինն է: Եթե Արեւմուտքը ցանկանա ճնշել Ռուսաստանին եւ քննադատի պուտինյան ռեժիմը, իհարկե, շփման գծում իրավիճակը կբարելավվի, սակայն վախենամ՝ այն, ինչ տեսնում ենք այժմ, ցույց է տալիս, որ կա՛մ նմանատիպ ճնշում չի գործադրվում, կա՛մ առավելագույնը սահմանափակվում են բանավոր ճնշմամբ:

-Ձեր կարծիքով՝ որքանո՞վ կայուն եւ երկարատեւ կարող է լինել ԼՂՀ եւ Ադրբեջանի միջեւ ապրիլի 5-ին ձեռք բերված հրադադարի համաձայնությունը:

-Նման տեսակի հրադադար կարելի էր տեսնել նաեւ Ուկրաինայում: Այդպիսի հրադադարը իրականում հրադադար չէ, այն միշտ էլ կլինի կնքված, սակայն չպահպանված եւ կտանի դեպի թաքնված պատերազմի: Այն պահից ի վեր, երբ Ռուսաստանը ստանա իր ուզածը, միգուցե ինչ-որ փոփոխություն լինի, սակայն ոչ մինչ այդ պահը:

-Եթե հետեւել եք 90-ականների պատերազմին, ի՞նչ տարբերություն կամ ընդհանրություն կարող եք առանձնացնել վերջին օրերի փաստացի պատերազմի հետ:

-Բնականաբար, զարգացումներ եղել են, եւ ավելի շատ այն տեսանկյունից, որ երկու կողմերը ինչ-որ տեղ հոգնել են այս կոնֆլիկտից: Այն, ինչ տեսնում ենք հիմա, դատարկ պատերազմ է: Չեմ կարծում, որ այս կոնֆլիկտում կողմերից որեւէ մեկը տեսնում է որեւէ առավելություն կամ հավատում է, որ կհաղթի:

-Ի՞նչ կասեք ադրբեջանական կողմի վայրագությունների մասին՝ մասնավորապես զինվորների գլխատման, գերիների մարմինների խոշտանգման, խաղաղ բնակիչների սպանության դեպքերի մասին:

-Եթե նման բաներ պատահում են, սա միայն ցույց է տալիս կողմի դաժանության, վայրագության մակարդակը, որը, ես կասեի, ցավոք, աղետ է ամբողջ տարածաշրջանի համար, հատկապես այս կոնֆլիկտում: Սա դասական պատերազմի կանոնների խախտում է:

Զրուցեց Սյուզի Մուրադյանը