ՀԱՆՁՆԱԿԱՏԱՐԸ ԴԻՄԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՆ ԵՎ ԱԴՐԲԵՋԱՆԻՆ

2020 թվականին Լեռնային Ղարաբաղում Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ ռազմական գործողություններին վերջ տված եռակողմ հայտարարության ստորագրումից մեկ տարի անց Եվրոպայի խորհրդի մարդու իրավունքների հանձնակատար Դունյա Միյատովիչը  հրապարակել է հուշագիր՝  մարդու իրավունքների վիճակի եւ հակամարտության հումանիտար հետեւանքների վերաբերյալ՝ ձեւակերպելով ութ առաջարկություններ՝  մարդու իրավունքների պաշտպանության անհրաժեշտ  գործողությունների համար: Հանձնակատարը նշում է, որ հակամարտությունից տուժած տարածքներ հասանելիությունը մնում է ծայրահեղ սահմանափակ մարդասիրական օգնություն տրամադրող  կազմակերպությունների, ինչպես նաեւ մարդու իրավունքների մոնիտորինգ իրականացնող առաքելությունների առաջ։  Հանձնակատարը կոչ է անում բոլոր համապատասխան իշխանությունների ներկայացուցիչներին մշակել արդյունավետ եւ ճկուն պայմաններ մարդասիրական եւ իրավապաշտպան կազմակերպությունների համար՝ բոլոր նրանց, ովքեր մարդասիրական օգնության եւ մարդու իրավունքների պաշտպանության հրատապ կարիք ունեն: 2020թ. մարտական գործողությունները ստիպեցին տասնյակ հազարավոր մարդկանց, ովքեր ապրում էին հակամարտության գոտում կամ մոտակայքում, լքել իրենց տները՝ ավելացնելով 1990-ականներին հակամարտությունից տեղահանվածների շարքերը:

Հանձնակատարը, որը նաեւ տեղյակ է տարածաշրջանում ականների եւ պատերազմի այլ պայթուցիկ զինատեսակների բարձր կոնցենտրացիայի մասին, խորը ափսոսանք է  հայտնում, որ դրանք շարունակում են սպանել եւ լրջորեն վիրավորել բազմաթիվ մարդկանց, այդ թվում՝ քաղաքացիական անձանց, ռազմական գործողությունների ավարտից հետո։ Այն խրախուսում է կողմերին համագործակցել եւ տվյալների փոխանակում կատարել՝ հեշտացնելու ականզերծման գործընթացը: Այն նաեւ կոչ է անում Հայաստանի եւ Ադրբեջանի իշխանություններին վավերացնել որոշ սովորական զենքերի օգտագործման արգելքների կամ սահմանափակումների մասին ՄԱԿ-ի կոնվենցիան եւ հարակից արձանագրությունները: Հանձնակատարը նշում է, որ ռազմագերիների, մասնավորապես՝ Ադրբեջանում գտնվող հայ ռազմագերիների հարցը վիճելի է եւ սրում է առանց այն էլ լարված հարաբերությունները երկու երկրների միջեւ։ Հետեւաբար, հրամայական է ապահովել, որ բոլոր դեռեւս գերության մեջ գտնվողները ստանան միջազգային մարդասիրական եւ մարդու իրավունքների օրենսդրությամբ երաշխավորված պաշտպանությունը, ինչպես նաեւ դյուրացվի նրանց ազատ արձակումն ու վերադարձը: Հանձնակատարն ընդգծում է, որ միջազգային մարդասիրական իրավունքի եւ Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի համաձայն՝ պետությունները իրավական պարտավորություն ունեն պատասխանատվության ենթարկելու պատերազմական հանցագործությունների եւ մարդու իրավունքների լուրջ խախտումների համար մեղավորներին։ Հանձնակատարը  հատկապես անհանգստացած է բնակավայրերի անկանոն գնդակոծման մասին հաղորդումներից, որոնք հանգեցրել են քաղաքացիական անձանց մահվան եւ լուրջ վիրավորումների: Նա կոչ է անում Հայաստանին եւ Ադրբեջանին հրաժարվել կասետային զինամթերքի օգտագործումից եւ ապահովել միջազգային մարդասիրական իրավունքի խախտումների արդյունավետ հետաքննություն, ինչպիսիք են անխտիր եւ/կամ անհամաչափ հարձակումները, բացահայտել եւ քրեական պատասխանատվության ենթարկել մեղավորներին եւ ապահովել լիարժեք եւ արդյունավետ փոխհատուցում բոլոր զոհերին: Վերջապես, հանձնակատարը   ընդգծում է, որ երկու երկրներում էլ հանրային բանավեճն ավելի ու ավելի է աչքի ընկնում թունավոր, թշնամական, անհանդուրժող եւ բացահայտ անհարգալից տոնով: «Ագրեսիայի մշտական ??հռետորաբանությունը կամ «թշնամիներ» բառերի օգտագործումը, որը վերաբերում է մյուս կողմին, միայն նպաստում է բաժանարար գծերի հակառակ կողմերում ապրող մարդկանց միջեւ թշնամության պահպանմանը»,-ավելացրել է հանձնակատարը: Նա առաջարկում է, որ անդամ պետություններն էլ վճռական գործողություններ ձեռնարկեն՝ կանխելու եւ պայքարելու ատելության հրահրման դեմ եւ աջակցելու նախաձեռնություններին, որոնք նպաստում են խաղաղ գոյակցությանն ու հաշտությանը:

Ն. Պ.

ՀԱՅՏՆԱԲԵՐԵԼ ԵՆ

ArmLur.am-ը գրել էր, որ «Եռաբլուր» զինվորական պանթեոնում վիճաբանություն էր տեղի ունեցել, որի ժամանակ հնչել էին կրակոցներ։ Ոստիկանները պարզել էին, որ նշված վայրում դեռեւս չպարզված հանգամանքներում վիճաբանություն էր տեղի ունեցել, որի ժամանակ փոխադարձ հարվածներ էին հասցրել միմյանց Toyota մակնիշի ավտոմքեենայի վարորդն ու ուղեւորը եւ Opel մակնիշի ավտոմեքենայի ուղեւորը, որի ժամանակ էլ Opel-ի ուղեւորը բացահայտ անհարգալից վերաբերմունք է դրսեւորել հասարակության նկատմամբ ու իր մոտ եղած գազային ատրճանակով 1 անգամ դեպի օդ կրակոց էր արձակել: Դեպքի վայրում հայտնաբերվել էր 1 կրակված պարկուճ: Լորիս Կարապետյանին մեղադրանք է առաջադրվել, որ նա քննությամբ չպարզված հանգամանքներում ապօրինի կերպով ձեռք է բերել եւ ապօրինի պահել 9մմ տրամաչափի, հրազեն հանդիսացող ակոսափող զենք, ինչպես նաեւ 9մմ տրամաչափի «կԾ», «Ըկհ», «ըՈՌՍՈս-442» տեսակի ատրճանակներից եւ համապատասխան տրամաչափի ակոսափող այլ զենքերից կրակելու համար նախատեսված 9մմ /9X18/ տրամաչափի փամփուշտ, իսկ նշված հրազենից 2021 թվականի սեպտեմբերի 14-ին՝ ժամը 17:25-ի սահմաններում, Երեւան քաղաքի Սեբաստիա փողոցում՝ Եռաբլուր պանթեոնի դիմաց, կրակոց է արձակել գործով ինքնությունները չպարզված անձանց ուղղությամբ, իսկ կրակված, գործարանային արտադրության 9մմ տրամաչափի փամփուշտի մաս կազմող պարկուճը հայտնաբերվել է նույն օրը՝ դեպքի վայրի զննության ընթացքում: Այս գործով նախաքննության ավարտ է հայտարարվել, եւ գործը ուղարկվել է դատարան:

ՔՊ-ԱԿԱՆ-Ը ԿԶԲԱՂՎԻ ԿԱԴՐԵՐԻ ՀԱՐՑՈՎ

Դեռեւս օրեր առաջ փոխվարչապետ Սուրեն Պապիկյանն ու վարչապետի աշխատակազմի դեկավար Արայիկ Հարությունյանը աշխատանքային այցով Սյունքում էին, այցելել էին  Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատ։ Մեզ հասած տեղեկությունների համաձայն՝ նույն օրը իշխանության կողմից որոշում է կայացվել, որ  անկախ նրանից, թե իշխանության կողմից ով կնշանակվի ԶՊՄԿ  տնօրենների խորհրդի անդամ,  պղնձամոլիբդենայինում կադրերի ու նշանակումների հարցով զբաղվելու է Կապանում  ՔՊ-ական թեկնածու Դավիթ Դանիելյանը։ Ստացվում է, որ Կապանում ընտրություններից առաջ իշխանությունը լծակներ է տալիս իր թեկնածուին, որպեսզի վերջինս կարողանա ձայն հավաքել ու հասնել իշխանության համար բաղձալի հաղթանակին։ Հավելենք,  որ  Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենայինում այսօր աշխատում են  հարյուրավոր կապանցիներ, որոնք այդ աշխատանքով իրենց  ընտանիքի ապրուստի միջոցներն են հոգում, եւ, փաստորեն,  Կապանի ՏԻՄ ընտրություններում նրանց կատարած ընտրությունից է կախված լինելու՝ կշարունակեն արդյոք աշխատել  պղնձամոլիբդենային կոմբինատում, թե ոչ։ Մեզ հասած տեղեկությունների համաձայն՝ Դավիթ Դանիելյանն այս օրերին  անգամ կապանցիներին աշխատանքի խոստումներ է տալիս, ասում է, որ նոր  աշխատատեղեր կբացի, ու վերջիններս աշխատելու հնարավորություն կստանան։ Սակայն բացառված չէ նաեւ, որ ընտրություններում պարտվելու դեպքում Դավիթ Դանիելյանը փորձի վրեժխնդիր լինել կապանցիներից՝ նրանցից շատերին ազատելով  պղնձամոլիբդենային կոմբինատում աշխատանքից։

ԱՐՏԱՀԵՐԹ ՆԻՍՏ

Այսօր, Արցախի Հանրապետության Սահմանադրության 114-րդ հոդվածի 2-րդ մասի եւ «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» օրենքի 37-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն, Ազգային ժողովի պատգամավորների նախաձեռնությամբ կգումարվի ԱՀ Ազգային ժողովի արտահերթ նիստ: Այն մասին հայտնում են Արցախի ԱԺ-ից՝ նշելով, որ՝ նախաձեռնողների սահմանած օրակարգում մեկ հարց է ներառված, այն է՝ Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի հայտարարությունը «Արցախի ժողովրդի ազատ ու անկախ ապրելու անօտարելի իրավունքի մասին»:

ԱԴՐԲԵՋԱՆԸ ՊԱՏՐԱՍՏ Է

Ադրբեջանը պատրաստ է Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորմանը եւ կարեւորում է ԼՂ հարցով եռակողմ հայտարարության իրագործումը: Այս մասին ասվում է երկրի ԱԳՆ հաղորդագրության մեջ: «Ադրբեջանի երկարաժամկետ տեսլականի ռազմավարության հիմքը կազմում է կայուն խաղաղության, զարգացման եւ առաջընթացի ապահովումը: Իր տարածքների օկուպացիայի գործոնի վերացմամբ Ադրբեջանը պատրաստ է կարգավորել հարաբերությունները Հայաստանի հետ՝ միջազգային իրավունքի սկզբունքների, մասնավորապես՝ ինքնիշխանության, տարածքային ամբողջականության եւ միջազգային սահմանների անխախտելիության խիստ պահպանմամբ»,- ասվում է ԱԳՆ հաղորդագրության մեջ: Հաղորդագրության մեջ նշվում է նաեւ, որ տարածաշրջանում ապագա խաղաղության անվտանգության ապահովման համար այս փուլում կարեւոր է եռակողմ հայտարարությունների լիակատար իրագործումը: «Ադրբեջանն ակնկալում է, որ Հայաստանը ադեկվատ արձագանք կտա այս ուղղությամբ իրենց նախաձեռնած քայլերին»,- ընդգծվում է հայտարարության մեջ:

ՇՈՒՇԻԻ ՀՌՉԱԿԱԳԻՐԸ ԿԱՐԵՎՈՐ Է

Թուրքիայի պաշտպանության նախարար Հուսուլի Աքարը երկրի գլխավոր շտաբի պետի՝ Յաշիր Գյուլերի ուղեկցությամբ ժամանել է Ադրբեջան՝ մասնակցելու արցախյան 44-օրյա պատերազմի ավարտին նվիրված միջոցառումներին: «Չի կարելի ապագա կառուցել միմյանց նկատմամբ ատելության եւ չարության հիման վրա: Դա վերջապես պետք է հասկանան նաեւ  Երեւանում: Հայաստանը պետք է մի կողմ դնի թշնամությունն ու նայի ապագային»,-ասել է Աքարը: «Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի եղբայրությունն անքակտելի է: Այդպես եղել է, կա ու կլինի: Այսօր կարեւոր է ապահովել կայունության եւ խաղաղության երկարատեւությունը  տարածաշրջանում: Այս առումով կարեւոր քայլ է դարձել Շուշիի հռչակագիրը»,-ասել է թուրք նախարարը: Աքարը հավելել է, որ Հայաստանի իշխանությունները պետք է վերանայեն քաղաքականությունը եւ օգտվեն պատմական հնարավորությունից տարածաշրջանում համագործակցություն ծավալելու համար, այդ թվում՝ «3+3» հարթակի միջոցով:

ՄԵՂԱԴՐԱՆՔ՝ ՔԱՎՈՐԻՆ

ArmLur.am-ին հայտնի դարձավ, որ Խ. Վ. մեղադրանք է առաջադրվել, որ նա, 21 տարեկանը լրացած լինելու պայմաններում տեղյակ լինելով իր սանիկ՝ 13.11.2003թ. ծնված, 16 տարին չլրացած Ա. Ա. տարիքի մասին, սեփական սեռական պահանջմունքների բավարարման շարժառիթով 2018 թվականից մինչեւ 2020 թվականն ընկած ժամանակահատվածում «Ամբերդ ամրոց» արգելոցի տարածքում եւ այլ վայրերում պարբերաբար դիտավորությամբ Ա. Ա. նկատմամբ կատարել է անառակաբարո գործողություններ։ Բացի այդ, Խ. Վ. 2020 թվականի օգոստոսի 27-ից մինչեւ 2020 թվականի սեպտեմբերի 18-ն ընկած ժամանակահատվածում սոցիալական կայքում քննությամբ չպարզված անձանց է ուղարկել պոռնկագրական բնույթի լուսանկարներ։