Ապրիլի 15-ից Նարինե Գրիգորյանի «Հովնան» ներկայացմամբ բացվել է «Թատրոն X» հանրապետական փառատոնը, որն անցկացվում է 9-րդ անգամ: Այն նվիրված է Հայաստանի Հանրապետության Անկախության 25-ամյակին: Երեւանի եւ մարզերի թատրոնների մասնակցությամբ փառատոնը կտեւի մինչեւ մայիսի 9-ը: «Թատրոն X»-ի առջեւ դրված նպատակների, դրա շրջանակում անցկացվող քննարկում-բանավեճերի արդյունքի եւ թատերական դաշտում տիրող իրավիճակի մասին «Ժողովուրդ»-ը զրուցել է ազգային թատերական ստեղծագործական միավորման եւ փառատոնի նախագահ, թատերագետ Արա Խզմալյանի հետ:
-Պարո՛ն Խզմալյան, տեղյակ ենք, որ լավագույն ներկայացումներն ընտրելու եւ քննարկումներ կազմակերպելու նպատակով ստեղծվել է մասնագիտական հանձնախումբ, որը փառատոնի օրերին կայցելի նաեւ մարզեր: Այնտեղի թատրոններին գոնե այս կերպ հնարավոր լինու՞մ է ձուլել ակտիվ մշակութային կյանքին:
-Մենք արդեն շուրջ մեկ տասնամյակ է` աշխատում ենք այդ ուղղությամբ: Ես միշտ նշել եմ, որ երբ խոսվում է մշակութային ապակենտրոնացման, մարզերի եւ մայրաքաղաքի միջեւ ընդհանուր մշակութային դաշտի ձեւավորման մասին, չպետք է նկատի ունենալ միայն մեկական ակցիաները` հյուրախաղեր, միջոցառումներ եւ այլն. պետք է մեծացնել նաեւ բանավոր շփման, երկխոսության կոնտեքստը: «Թատրոն X»-ի ընթացքում, օրինակ, մարզերում դիտվում են ներկայացումները եւ տեղում ստեղծագործողների ու հանդիսատեսի մասնակցությամբ կազմակերպվում քննարկումներ, ծավալվում են զրույցներ` այս կերպ տեղի թատրոններին հասու դարձնելով մասնագիտական խոսքը:
-Նշվում է, որ փառատոնը նպատակ ունի բացահայտելու ոլորտում առկա խնդիրները: Հետաքրքիր է` այս ինը տարիների ընթացքում ի՞նչ հիմնական խնդիրներ եք երեւան հանել, եւ որո՞նք են դրանց լուծման եղանակները:
-Ես չեմ ուզում խոսել, ասենք, նյութատեխնիկական բազայի մասին: Հրազդանի թատրոնում, օրինակ, կա հրաշալի մի թատերախումբ, որն աշխատում է ծայրահեղ ծանր պայմաններում: Սա ակնհայտ խնդիր է: Ես կցանկանամ մատնանշել ուրիշ մի բան` ամենամեծ խնդիրը, որը նկատել եմ. ինչո՞ւ մենք չունենք այն թատրոնը, որը կարտացոլի մեր ազգի գոյաբանական խնդիրները: Մենք ունենք բազմաթիվ ճաշակավոր, արժեքավոր ներկայացումներ, սակայն, իմ պատկերացմամբ, մեր թատրոնի խնդիրը հասարակական եւ ազգային մտահոգություններից կտրված լինելն է: Հաճախ, երբ ասում ենք, թե թատրոնը պետք է արտահայտի ժամանակի խնդիրները, միայն քաղաքականը նկատի չունենք, կարելի է անդրադառնալ մի շարք հոգեբանական թեմաների: Տեսեք, օրինակ, որքան արդիական է հրաժեշտի թեման. արտագաղթի եւ այլ հանգամանքների պատճառով մենք անընդմեջ հրաժեշտի, բաժանումի պահեր ենք ապրում: Թատրոնը կարող է արծարծել նաեւ հոռետեսության եւ նիհիլիզմի խնդիրը, որը տիրում է մեր միջավայրում: Այնինչ՝ մենք այս թեմաների շուրջ նույնիսկ հարցեր չենք ձեւակերպում:
-«Թատրոն X»-ին մասնակցում են ինչպես պետական թատրոններ, այնպես էլ անկախ թատերախմբեր: Որոշ մասնագետներ, խոսելով, օրինակ, այս տարի «Արտավազդ» մրցանակաբաշխությանը ներկայացած նմանատիպ թատերախմբերից մի քանիսի մասին, կարծիք են հայտնել, որ դրանց շրջանում հաճախ կարելի է հանդիպել ոչ պրոֆեսիոնալների, որոնք ոչ մի կապ չունեն մշակույթի հետ: Դուք ի՞նչ կասեք:
-Ես միանգամայն հակառակ կարծիքին եմ եւ պնդում եմ, որ ամենահետաքրքիր դրսեւորումները հաճախ տեսնում ենք հենց անկախ թատերախմբերում, անտերպրիզային ներկայացումներում: Գաղտնիք չէ, որ խաղացանկային, պետական թատրոնների զգալի մասը վաղուց արդեն հետաքրքրություն չեն ներկայացնում, իսկ այդ թատրոնների ղեկավարները ճիգ ու ջանք չեն խնայում` արդարացնելու պետական թատրոնների գոյությունը: Իհարկե, որոշ պետական թատրոններում հասկացել են, որ հարկավոր է հրավիրել, օրինակ, նոր ռեժիսորների ու դերասանների: Ժամանակները փոխվել են. մենք ապրում ենք արագ փոփոխվող, խելահեղ պայմաններում, եւ երբ ստեղծագործական կազմը մնում է ստատիկ, այդ միջավայրը սկսում է ճահճանալ: Իսկ, ահա, անկախ թատերախմբերը հավաքվում են կոնկրետ մեկ ներկայացման շուրջ, խաղում են, ցրվում, եւ հավաքվում է նոր խումբ` դինամիկ, ճկուն եւ գործնական: Բացի այդ` այս թատերախմբերի կազմում հիմնականում երիտասարդներ են, որոնք, բնականաբար, ավելի լավ են զգում ժամանակի պահանջները, քան ավագ սերնդի ներկայացուցիչները:
-Պետական թատրոններում, Ձեր պատկերացմամբ, ինչպե՞ս է հնարավոր բարեփոխումներ անցկացնել:
-Դրանց կարիքը, իհարկե, կա, բայց փոփոխությունները կարող են վտանգավոր լինել: Գաղտնիք չէ, որ այդ թատրոնները հսկայական սոցիալական ֆունկցիա են իրականացնում: Անկախ այն հանգամանքից, թե որքանով են այնտեղ աշխատող մարդիկ տաղանդավոր ու հետաքրքիր, քանի դեռ չեն լուծվել նրանց սոցիալական խնդիրները, թատրոնները շարունակելու են մնալ ինչ-որ առումով նպաստատու կառույցներ:
-Ներկայացվում է, որ փառատոնը նպատակ ունի խթանելու քննադատական միտքը, նպաստելու բանավիճային մշակույթի ձեւավորմանը: Հայաստանում հնարավո՞ր է ստեղծագործական թեմաներով օգտավետ բանավեճեր անցկացնել եւ կոնկրետ արդյունք արձանագրել:
-2007-ին, օրինակ, երբ նոր էինք կազմակերպում նման քննարկումներ, դրանք անցնում էին սարսափելի լարված մթնոլորտում. մարդիկ սովոր չէին լսել այլ կարծիք, որին համաձայն չէին: Բանը հասնում էր նույնիսկ անձնական վիրավորանքների: Բայց հիմա նախկին եւ ներկայիս բանավեճերի միջեւ ահռելի տարբերություն կա: Ի վերջո, պետք է լինի՞ մի հարթակ, որտեղ մասնագետները կկարողանան խոսել գեղարվեստական պրոդուկտի շուրջ. նախկինում գեղխորհուրդների մակարդակով հարցը փակվում էր: Մենք փորձեցինք լինել հենց այդ հարթակը:
«ՍԱ ԱՊՏԱԿ ԷՐ, ՈՐԸ ՀԻՇԵՑՐԵՑ` ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿՎՈՒՄ Է»
Արձակագիր Հրաչյա Սարիբեկյանը դեռեւս 2008-ին արցախյան պատերազմի թեմայով վեպ է գրել, որը պետք է վերջերս հրատարակվեր, սակայն, հաշվի առնելով օրերս ղարաբաղա-ադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գծում ստեղծված իրավիճակը, կասեցրել է դրա թողարկումը: Այս մասին «Ժողովուրդ»-ին տեղեկացրեց ինքը` գրողը: Վեպը կոչվում է «Ապուշների ուղեւորությունը»:
«Մեզ մոտ սովոր են պատերազմի մասին ռեալիստական վեպերին, բայց իմ այս ստեղծագործությունը լի է աբսուրդի տարրերով եւ պայմանականություններով: Այն կառուցված է մի դրվագի վրա, որտեղ նկարագրվում է հայ եւ ադրբեջանցի հոգեկան հիվանդների փոխանակման գործընթացը: Վեպում շատ ցավալի պահեր կան, այն գրված է սեւ հումորով, իսկ քանի որ այս օրերին հասարակությունն առավել քան զգայուն է դարձել, նպատակահարմար չէ այն ներկայացնել ընթեցողների դատին»,-մեկնաբանեց նա:
Գրողը խոստովանեց, որ ինքը, ինչպես շատերը, անգամ երկրի ղեկավարները, ունեցել է այն պատրանքը, թե պատերազմն արդեն ետեւում է. «Մենք այդ պատրանքով ապրել ենք շուրջ 20 տարի, եւ այս վերջին դեպքերը լուրջ ապտակ էին, դրանք հիշեցրին, որ պատերազմը շարունակվում է»,-նկատեց նա:
Հ. Սարիբեկյանի վեպում կա մի ադրբեջանցի հերոս, որն անընդհատ հայտնվում է հայ հոգեկան հիվանդներից մեկի մղձավանջներում: Այս ադրբեջանցին տարված է կոմունիստական գաղափարներով. «Սա խորհրդայինը խորհրդանշող կերպար է, որը հետապնդում է մեզ: Վեպում նկարագրվում է նաեւ խորհրդային կարգերի այն ապուշությունը, որը 70 տարիների ընթացքում վերցրել էինք մեզ, եւ որից հարկավոր է ազատվել»,-բացատրեց գրողը:
Նրա խոսքով` ինքը` որպես հեղինակ, պատերազմի նկարագրության ժամանակ ազգայինի հարցում կողմնապահություն չի դրել. «Պատերազմը պատերազմ է, անողոք, անմարդկային մսաղաց, մի հաստոց, որի համար նշանակություն չունի, թե ինքն ինչ կամ ում է «սղոցում»: Բայց ես հասկացա, որ այս պահին մենք ազգային պատերազմ ենք մղում, եւ հարկավոր է վերացարկվել պատերազմը որպես ապամարդկային երեւույթ ընկալելու միտումից»,-շեշտեց արձակագիրը:
Նա պատերազմը դիտարկում է նաեւ որպես քրիստոնեական եւ մահմեդական աշխարհների բախում. «Այն դաժանությունները, որ կատարվեցին, միայն իսլամիստը, մահմեդականը կարող էր անել: Դա նաեւ պայքար էր քրիստոնեության դեմ: Կուզենայի` Եվրոպան էլ ընկալեր դա, այնինչ՝ վերջինս հակառակորդ կողմերին ներկայացնում է որպես երկու շատ նման կովկասյան ժողովուրդներ, որոնք կոմպլեքս ունեն, ատում են իրար»,-ասաց նա:
Հ. Սարիբեկյանը հավելեց նաեւ, որ պատերազմում հաղթողն էլ, պարտվողն էլ, ի վերջո, տուժած է դուրս գալիս, քանի որ հակամարտող կողմերը թե՛ տնտեսապես ու սոցիալապես, թե՛ մշակութային եւ այլ առումներով հետաձգում են իրենց զարգացման գործընթացը:
Նյութերը՝ ԱՆՆԱ ԲԱԲԱՋԱՆՅԱՆԻ
ՍՊԻՎԱԿՈՎԸ` ԵՐԵՎԱՆՈՒՄ
Աշխարհահռչակ դիրիժոր Վլադիմիր Սպիվակովը եւ նրա ղեկավարած «Մոսկվայի վիրտուոզներ» պետական կամերային նվագախումբը Հայաստանում հանդես կգան երկու համերգով: «Արմենպրես»¬ի փոխանցմամբ` «Արամ Խաչատրյան» համերգասրահում ապրիլի 28¬ին երաժիշտների կատարմամբ կհնչեն Վ. Ա. Մոցարտի, Լ. Բոկերինիի, Յո. Հայդնի, Դ. Շոստակովիչի գործերը: Երեկոյի ընթացքում որպես մենակատար հանդես կգա Ալեքսանդրա Ստիչկինան (դաշնամուր): Ապրիլի 29¬ի համերգային ծրագրում կներկայացվեն Վ. Ա. Մոցարտի, Պ. Չայկովսկու, Ջ. Ռոսինիի, Ա. Պիացոլայի գործերը: Որպես մենակատարներ երեկոյի ընթացքում ելույթ կունենան ջութակահարներ Դենիս Շուլգինը, Լեվ Իոմդինը, Գեորգի Ցայը, Եվգենի Ստեմբոլսկին եւ ակորդեոնահար Նիկիտա Վլասովը:
ՀՅՈՒՐԸՆԿԱԼՈՂԸ ՄԱԼԹԱՆ Է
Եվրոպական հեռարձակողների միությունը հայտարարել է, թե երբ եւ որտեղ կանցկացվի «Մանկական Եվրատեսիլ 2016» երգի միջազգային մրցույթը։
Այս տարի այն կկայանա Մալթայի մայրաքաղաք Վալետայում «Մանկական Եվրատեսիլ 2015»-ի հաղթող, այդ երկրի ներկայացուցիչ Դեսթինիի շնորհիվ:
Հայտնի է նաեւ, որ արդեն կատարվել են որոշակի փոփոխություններ։ Այս տարի «Մանկական Եվրատեսիլ»-ը կանցկացվի նոյեմբերի 20-ի կեսօրին (ոչ երեկոյան, ինչպես նախորդ տարիներին): «Մրցույթի անցկացման ժամն այնքան էլ համապատասխան չէր երեխաների եւ ընտանեկան դիտման համար»- ասել է մրցույթի գործադիր կառավարիչ Յոն Օլա Սանդը։
Հիշեցնենք, որ 2014-ին կրկին Մալթան էր հյուրընկալել մրցույթը։
ՋԵՅ ԼՕ-Ն ԱՆԿԵՂԾԱՑԵԼ Է
Ամերիկացի հանրահայտ երգչուհի, դերասանուհի Ջենիֆեր Լոպեսը վերջերս զարդարել է «W Magazine» ամսագրի մայիսյան համարի շապիկը: Ինչպես փոխանցում է News.am style-ը՝ 46-ամյա աստղն անկեղծ հարցազրույց է տվել` պատմելով իր նախկին ամուսնու՝ Մարկ Էնթոնիի եւ ներկայիս բոյֆրենդի՝ Կասպեր Սմարթի մասին: «Ես յոթ տարի կառչած էի Էնթոնիի հետ մեր ամուսնությունից, չնայած սկզբից էլ գիտեի, որ դա սխալ էր: Ինձ համար հեշտ չէր համակերպվել այն մտքին, որ մեր ընտանիքն արդեն գոյություն չունի: Իհարկե, դա այն չէր, ինչի մասին ես երազում էի: Այդ պահին ավելի հեշտ կլիներ տրվել վիրավորանքներին, հիասթափությանն ու բարկությանը: Սակայն Մարկը իմ երեխաների հայրն է, եւ դա երբեք չի փոխվի»,-ասել է նա:
Ջեյ Լոն, ով հիմա հանդիպում է պարող Կասպեր Սմարթի հետ, խոսել է նաեւ անսպասելի, ինտիմ թեմաներից. «Երաժիշտներն ու երգիչները չափից ավելի կառչած են իրենց անձից, դրա համար էլ նրանք այդքան լավը չեն անկողնում, որքան պարողները,- պատմել է նա՝ համեմատելով իր նախկին ամուսնուն ու Սմարթին:
Լոպեսը խոստովանել է, որ երազում է մի օր նորից ամուսնանալ:
.gif)
