Օրեր առաջ հայկական «Սուպեր մամա 2» կատակերգական ֆիլմն ապօրինաբար հայտնվել էր համացանցում: Տեսահենները մինչ օրս չեն հայտնաբերվել: Ոստիկանությունը ֆիլմի հեղինակներից դիմում չի ստացել: Փոխարենը ֆիլմի պրոդյուսեր եւ գլխավոր դերակատար Հայկ Մարությանը ֆեյսբուքյան իր էջում հանդես եկավ մի հայտարարությամբ, ըստ որի` հունվարի 3-ից պայքարում են համացանց ներբեռնված ֆիլմի ապօրինի տարածումը կանխելու համար:
Թե ինչու Հայկ Մարությանը չի դիմել ոստիկանություն, պարզ չէ: Կարելի է մի քանի ենթադրություն անել` կամ այն պատճառով, որ տեսահենին հայտնաբերելը ժամանակատար, ծախսատար գործընթաց է, Հայաստանում հաճախ նաեւ անարդյունավետ, կամ էլ, որոշ մարդկանց կարծիքով, Հայկ Մարությանն ինքն է տարածել ֆիլմը` դրա շուրջ աղմուկ բարձրացնելու, այն փիարելու նպատակով: Երկրորդ պնդման կողմնակիցները առաջ են քաշում այն փաստը, որ ֆիլմը համացանցում հայտնվել էր բավական բարձր որակով, այսինքն` այն թաքուն նկարահանման արդյունք չէր. օգտագործվել էր բուն ֆայլը:
Հայկ Մարությանը, ցավոք, չպատասխանեց մեր հեռախոսազանգերին, փոխարենը «Ժողովուրդ»-ը հետաքրքրվեց` թեմայի շուրջ ինչ կարծիք ունեն մասնագետները:
Այսպիսով` տեղեկատվական անվտանգության փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը պնդեց. «Պարզ է, որ ներսից մեկն է ֆիլմը դուրս հանել: Չեմ կարծում` դահլիճից տեսանկարահանման արդյունքում նման բարձր որակ ստանային»: Փորձագետի խոսքով` տեսահենին հնարավոր է գտնել այն դեպքում, երբ Youtube-ը համագործակցի ոստիկանության հետ. «Հեղինակները պետք է դիմեն ոստիկանությանը, վերջինս էլ` Youtube-ին»:
Սամվել Մարտիրոսյանը, սակայն, Հայաստանում նման նախադեպ չի հիշում: Հարցին, թե հնարավոր է արդյոք մշակել որեւէ մեխանիզմ, ըստ որի` հնարավոր կլինի խուսափել հեղինակային իրավունքի խախտման նմանօրինակ դեպքերից, փորձագետը պատասխանեց. «Ոչ, ավելին ասեմ` պետք է փորձել մոդելներ փոխել, ավելի բաց ֆորմատով աշխատել: Բայց դա արդեն ուրիշ թեմա է»:
Նշենք, որ հայաստանյան օրենսդրության համաձայն` խախտված հեղինակային իրավունքները վերականգնելու համար տուժողը կարող է դիմել ոստիկանություն կամ քաղաքացիական հայցով անմիջապես դատարան: Օրինախախտին սպառնում է տուգանք` նվազագույն աշխատավարձի հինգհարյուրապատիկից երկուհազարապատիկի չափով, կամ ազատազրկում` առավելագույնը երկու տարի ժամկետով:
«Ժողովուրդ»-ը զրուցեց նաեւ իրավաբան Սուրեն Պարսյանի հետ: Նրա խոսքով` ֆիլմի հեղինակը կարող է Youtube-ին հարցում անել, եւ եթե վերջինս տրամադրի տեսահենի մասին համապատասխան տվյալներ, կարող է գտնել եւ քաղաքացիական հայց ներկայացնել նրա դեմ. «Սա առաջին հերթին քաղիրավական տիրույթի հարց է, քանի որ հեղինակներին հասցվել է տնտեսական վնաս: Կարող է դրան զուգահեռ նաեւ քրեական վարույթ սկսել` կախված վնասի չափից: Պարզապես ամբողջ խնդիրն այն է, որ տեսահենին բացահայտելը բավական բարդ է: Նախ` միշտ չէ, որ Youtube-ը տալիս է տվյալ օգտատիրոջ ամբողջական տվյալները, երկրորդ` օգտատերը կարող է այնպիսի տվյալներ ներկայացրած լինել, որոնք կտանեն, օրինակ, Աֆրիկա: Դե, գնա ու այդ մարդուն գտիր, որ դատի տաս»,-բացատրեց իրավաբանը:
Նրա խոսքով` ամեն դեպքում, ֆիլմի հեղինակները պետք է փորձեն տեր կանգնել իրենց իրավուքներին եւ գտնել տեսահեններին:
Աննա Բաբաջանյան
.gif)
