Նպատակը դայակներին հարկային դաշտ բերելն է. ինչ խնդիրների առաջ կկանգնեն աշխատող մայրերը նոր օրենքի ընդունման հետևանքով

Հայաստանի խորհրդարանը նախօրեին առաջին ընթերցմամբ ընդունեց երիտասարդ մայրերի աշխատանքը եւ երեխայի խնամքը զուգակցող ծրագիր ներդնելու օրենսդրական նախաձեռնությունը: Ըստ այդմ, աշխատող մայրերին այլեւս չի վճարվի 18 հազար դրամ նպաստը, որը նրանք ստանում էին երեխայի խնամքի արձակուրդի ժամանակ:

Փոխարենը կառավարությունը կվճարի նրա երեխային պահող դայակին: «Այն կինը, որը գտնվում է մինչեւ 2 տարեկան երեխայի խնամքի արձակուրդում, ստանում է 18 հազար դրամ, սակայն եթե այդ կինը ցանկանում է վերադառնալ աշխատանքի, իսկ երեխայի խնամքի համար վարձում է դայակ, ապա պետությունը վճարում է այդ դայակի աշխատավարձի 50 տոկոսը:

Այդ գումարը չպետք է գերազանցի նվազագույն աշխատավարձը: Այսինքն` այդ դայակի աշխատավարձը 110 հազար դրամ է, պետությունը վճարում է 55 հազար դրամը, մնացած գումարը վճարվում է ծնողի կողմից: Այս դեպքում, բնականաբար, 18 հազար դրամն էլ չի վճարվում, ստացվում է, որ պետությունը 37 հազար դրամ է բյուջեից հանում` փոխարենն ակնկալելով ժողովրդագրական աճ, աշխատաշուկայում զբաղվածություն»,- մեծ աղմուկ հանած նախագծի մասով հայտարարել է ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարար Արտեմ Ասատրյանը:

Փաստորեն, մայրը դայակին աշխատավարձ տալու փոխհատուցում կստանա մինչեւ երեխայի երկու տարին լրանալը, ինչպես գործող օրենքով է, երբ երեխայի խնամքի արձակուրդում գտնվող մայրը որպես նպաստ ամսական 18 հազար դրամ է ստանում մինչեւ երեխայի 2 տարին լրանալը:

Ըստ սոցապնախարարության` նախագծի մշակման շրջանակներում կարեւորվել է միջազգային փորձը, օրինակ` Ֆրանսիայի փորձը, որին հետեւում են Նորվեգիայում, Ռուսաստանի որոշ տարածաշրջաններ:

Նշված երկրներում եւ տարածաշրջաններում գործում է երեխաների ցերեկային խնամքի համաֆինանսավորման համակարգը հիմնականում հետեւյալ երեք ուղղություններով` հավաստագրված դայակներ, որոնք ընդունում են երեխաներին իրենց հարկի տակ, մանկապարտեզներ եւ դայակներ, որոնք այցելում են ծնողներին տանը:

Իսլանդիայում, Ֆրանսիայում, Շվեդիայում, Ֆինլանդիայում եւ Դանիայում, որտեղ ծնելիության մակարդակը տատանվում է 1.9-2.2 երեխայի ծնունդ մեկ կնոջ հաշվով սահմաններում, 25-54 տարեկան բոլոր մայրերի 75-85 տոկոսը զբաղված է: Նման երկրներում մինչեւ երեք տարեկան երեխաներ ունեցող մայրերն ավելի հաճախ են վերադառնում աշխատանքի, քան ցածր ծնելիության մակարդակ ունեցող երկրներում:

Բայց եթե այս օրենքն ընդունվի, ապա դայակները պարտադիր մտնելու են հարկային դաշտ: Նկատենք, որ եթե մայրը դայակի աշխատանքի պայմանագիր կնքում է սկեսրոջ կամ ծնողի հետ, ապա միայն վարձու աշխատանք ձեւակերպելու դեպքում սահմանափակում չի լինի: Այսինքն` եթե պայմանագիր է կնքվում երկու կողմերի միջեւ, ինչի արդյունքում դայակը աշխատավարձ է ստանում, ապա այն պարտադիր հարկվելու է։

Կարելի է ենթադրել, որ կառավարությունը այս կերպ փորձում է հարկային դաշտ բերել մինչեւ այս ստվերում գործող դայակներին: Ինչը խիստ զայրացրել է այն քաղաքացիներին, որոնց եկամտի աղբյուրը գոյանում է դայակ աշխատելով: Նրանք պնդում են, որ հարկային դաշտ մտնելը իրենց համար ձեռնտու չէ:

Ստացվում է, որ կառավարության կողմից վճարվող 55 հազար դրամից 18 հազար դրամը կվերադարձվի պետությանը, քանի որ աշխատող մայրը կվերադառնա աշխատանքի եւ չի ստանալու այդ գումարը։ Այսինքն՝ հարկումը` շուրջ 26 տոկոս, կկազմի մոտ 29 հազար դրամ, կրկին կվերադարձվի պետությանը: Գործնականում այս նորամուծության իրական նպատակը դայակներին հարկային դաշտ բերելն է, որը սկզբնական շրջանում պետբյուջեին ֆինանսական հավելումներ չի բերի, փոխարենը հնարավորություն կտա կառավարությանը հայտարարել, որ իրենք նվազեցրել են գործազրկության պաշտոնական ցուցանիշը:

Սյունէ Համբարձումյան