ArmLur.am-ի զրուցակիցն է Արդարադատության նախկին նախարար Հովհաննես Մանուկյանը:
-Պարո′ն Մանուկյան, ի՞նչ է կատարվում մեր երկրում: Արդյոք անցած համարենք սևերի և սպիտակների բաժանման փուլը:
-Երիտասարդացում(ծիծաղում է)…Իսկ ավելի լուրջ՝ սա հասարակության՝ ճահճից դուրս գալու բարդագույն գործընթաց է՝ զուգորդված քաղաքական սերնդափոխությամբ: Այո, ցավալի պրոցես է, հեշտ չի լինելու, բայց գործընթացն անկասելի է և վերադարձ հնին այլևս անհնար է: Նման տրանսֆորմացիաները հասարակությունում ծնում են բարդ խնդիրներ և մենք բացառություն չենք: Անհանդուրժողականության մթնոլորտը, ընդունենք մենք դրա առկայությունը, թե ոչ, իրեն զգացնել է տալիս տարբեր մակարդակներում, և դա սպառնալիք է ոչ միայն կոնկրետ մարդկանց կամ խմբերի, այլև երկրի զարգացմանը:
Հասարակությունում մթնոլորտը պետք է խաղաղ լինի և հանդուրժողական, և դա է պարարտ հող ստեղծելու տնտեսական աճի, քաղաքական համակարգի զարգացման և մեր պաշտպանունակության առավել բարձր մակարդակ ստեղծելու համար: Ըստ իս՝ հիմնական պատճառը այս վիճակի այն է, որ դեռևս չի հաջողվել վերջակետեր դնել ժողովրդական շարժման ժամանակ առաջադրված մի շարք նպատակների հարցում:
Ահավասիկ, Հայաստանից թալանված ունեցվածքը ետ վերադարձնելու հանրային պահանջը, կամ ինչպես իրավաբանները կասեն՝ բռնագրավումը: Ինչն այստեղ իմ կարծիքով սխալ գնաց. չէր կարելի դրսևորել անհատական մոտեցում և կապել այդ խնդիրները քրեական կոնկրետ վարույթների հետ: Անհրաժեշտ էր մշակել հարցի լուծման սկզբունքներ՝ օրենքով, թափանցիկ ընթացակարգերով, և այդ ֆիլտրով անցկացնել բոլոր հետաքննված գործերը: Եվ այս աշխատանքի համար պիտի սահմանվեին հստակ ժամկետներ և պիտի գործեր հստակ ժամանակային քարտեզ: Քանզի այդ ժամկետի ավարտից հետո այս խնդիրը պետք է փակված լիներ հասարակության համար և որևէ անհատի գլխին դամոկլյան սուրը կախված չպիտի մնար: Ի դեպ, նման մեխանիզմները կոչվում են անցումային արդարադատության գործիքներ:
-Ինչպե՞ս եք գնահատում դատական իշխանության այսօրվա վիճակը, միշտ ասել եք, որ «հեռախոսային» արդարադատություն չպետք է լինի: Հիմա ոչ հեռախոսային կա, ոչ անցումային: Համաձա՞յն եք այս դիտարկմանը:
-Պետք է փաստել, որ իշխանական աշխատասենյակներից հրահանգներն այլևս դադարել են, բայց արդյոք փաստ է, որ դադարել են «հեռախոսային հրահանգները» հորիզոնական մակարդակում: Կամ արդյոք կոռուպցիոն ռիսկեր պարունակող ներգործությունները իսպառ վերացված են դատարաններում: Կդժվարանամ պատասխանել այդ հարցին: Սակայն ես առավել մտահոգ եմ դատական իշխանության՝ սահմանադրությամբ սահմանված կառուցակարգային լուծումներով, բարձրագույն դատական ատյանի փաստացի կարգավիճակով:
Ի դեպ, անցումային արդարադատությունը պետք չէ նույնացնել դատական իշխանության հետ գործառութային տեսանկյունից, քանզի քրեական արդարադատությունը անցումային արդարադատության գործիքակազմի ընդամենը մի փոքրիկ հատվածն է:
-Անդրադառնանք դիվանագիտական կորպուսին և ԱԳՆ աշխատանքին առհասարակ: Ինչպե՞ս եք գնահատում նրանց աշխատանքը, երբ մի բան են ասում, հետո սկսում ասածը խմբագրել, կամ մեղքը գցում թարգմանության վրա:
-Մենք ունենք լավ պատրաստված և լուրջ փորձառությամբ դիվանագիտական կորպուս: Այլ հարց է, որ հաճախ հանրության համար դիվանագետների աշխատանքը տեսանելի չէ: Դա այդ մասնագիտության առանձնահատկությունն է: Ես՝ որպես այդ համակարգում ծառայություն անցած մարդ, կարձանագրեի մի խնդիր, որի մասին չի խոսվում, կամ նման հարցադրումները դեմ են առնում սահմանափակ ռեսուրսների առկայության փաստարկին: Դա ֆինանսավորման ոչ բավարար մակարդակն է: Վերցնենք թեկուզ այնպիսի կարևոր բաղադրիչ, ինչպիսին է արտաքին քաղաքական գերատեսչության ֆինանսավորումը քարոզչական բնագավառում: Սա գործիք է, որը պետք է հնարավորություն տա մեր դիվանագետներին տարբեր երկրներում և միջազգային կազմակերպություններում հասանելի և ընկալելի դարձնել մեր մոտեցումները, մեր տեսակետները՝ սկսած ազգային կարևորագույն այնպիսի հարցերից, ինչպիսին են Արցախի հիմնախնդիրը և Հայոց ցեղասպանության ճանաչման ու դատապարտման պահանջը, այնպես էլ մեր բարեփոխումները տնտեսական և քաղաքական ոլորտներում, մեր մշակույթի պոպուլյարիզացիան և այլն: Տարիներ առաջ համեմատել ենք այն ռեսուրսները, որ Ադրբեջանն է հատկացնում այս աշխատանքների համար և համեմատությունը մտահոգվելու տեղիք է տալիս:
Չեմ կարծում, որ այդ իրավիճակը էականորեն փոխված լինի: Այդ պատճառով էլ շատ հաճախ մեր հակառակորդին հաջողվում է դրսում քարոզչական մարտերում հաջողություններ արձանագրել երբեմն (Սումգայիթ, Խոջալու և այլ օրակարգեր) և բալանսը վերականգնելուն օգնում է մեր սփյուռքի ռեսուրսը (եթե դա արդյունավետ է օգտագործվում) և մեր դիվանագետների անձնական պրոֆեսիոնալիզմը: Մեկ խնդիր ևս, կարծում եմ հայկական դիվանագիտական դաշտում քաղաքական նշանակումներից բացարձակ հրաժարվելը ճիշտ որոշում չէր և դրան ուշ թե շուտ նորից կվերադառնանք:
-Կեղծ պոպուլի՞զմն է շատ, կեղծ օրակարգե՞րը, թե առհասարակ ամեն ինչ իր հունո՞վ է գնում, ուղղակի մենք դեռ սովոր չենք նոր իրավիճակին:
-Պոպուլիզմն իշխանության համար երկսայր թուր է, այնպես, որ դրա թևերին նստած երկար չես թռչի: Վստահ եմ վարչապետն ու նրա քաղաքական թիմը սա փայլուն հասկացել են: Իսկ օրակարգերը կյանքն է թելադրոմ, Ձերդ գերազանցություն Անհրաժեշտությունը, և եթե մենք չկարողանանք ճիշտ և ժամանակին արձագանքել այդ մարտահրավերներին, այս խաղափուլում ևս տանուլ կտանք: Ես միշտ փորձում եմ լավատես լինել, կարծում եմ իրավիճակը դժվար է, բայց հաղթահարելի:
.gif)
