«Նոր ժամանակներ» կուսակցության ղեկավար Արամ Կարապետյանը «Ժողովուրդ»-ի հետ զրույցում հայտարարեց, որ անհասկանալի է ԱՄՆ-ի դիրքորոշումը Հայոց ցեղասպանության հետ կապված, այն դեպքում, երբ դեռեւս 1981 թվականին ԱՄն նախկին նախագահ Ռոնալդ Ռեյգանն իր նախագահական հռչակագրում 1915 թվականին հայերի հետ տեղի ունեցածը որակել է որպես ցեղասպանություն:
-Պարո՛ն Կարապետյան, այս օրերին հայ ժողովուրդը «շունչը պահած» սպասում է, թե արդյո՞ք ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբաման իր ապրիլքսանչորսյան ուղերձում վերջապես կօգտագործի ցեղասպանություն բառը: Ըստ Ձեզ` այս անգամ եւս ԱՄՆ նախագահը կխուսափի 1915 թվականին տեղի ունեցածը «ցեղասպանություն» կոչելուց, թե, այնուամենայնիվ, նախագահական ժամկետի ավարտին, ի վերջո, կկատարի իր խոստումն ու կարտաբերի այդքան սպասված «ցեղասպանություն» բառը:
-Շատ յուրօրինակ իրավիճակ է ստեղծվել. աշխարհի շատ լուրջ կառույցներ ու անհատներ 100-ամյակի հետ կապված արտահայտում են իրենց դիրքորոշումը: Այդ ամենը սկսվել է Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոս 1-ինի` ապրիլի 12-ին Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին տված պատարագի ընթացքում արած հայտարարությունից, որին գումարվեց Եվրախորհրդարանի որոշումը:
Դրանից զատ` կարեւորագույն երկրներից Ֆրանսիայի ու Ռուսաստանի նախագահները որոշեցին այցելել Հայաստան ու իրենց հարգանքի տուրքը մատուցել Ծիծեռնակաբերդում, նրանց միացան Սերբիայի ու Կիպրոսի նախագահները: Ու այժմ այս ամենին գումարվում է Գերմանիայի շատ հետաքրքիր դիրքորոշումը. ամենայն հավանականությամբ Գերմանիայի դատապարտող որոշման մեջ կատարվածը եւս կանվանվի ցեղասպանություն:
Այսինքն՝ 1915 թվականի դեպքերի հետ կապված հիմնական գործող պետություններից միակը, որը դեռեւս դիրքորոշում չի արտահայտել, ու հայտնի չէ, թե ինչ նպատակներ ունի, դա Մեծ Բրիտանիան է: Իսկ մնացածը, որոնք ինչ-որ առումով խառնված են եղել առաջին համաշխարհային պատերազմին, իրենց դիրքորոշումները ինչ-որ ձեւով արտահայտում են: Ի դեպ, ամենամեծ մարդասիրական օգնությունը ցեղասպանությունից հետո ցույց է տվել ԱՄՆ-ն:
-Ի՞նչ օգնության մասին է խոսքը:
-100 միլիոն դոլար փող են հանգանակել այն ժամանակ, որպեսզի օգնեն հայ ազգին, մարդիկ են եկել, բժիշկներ եւ այլն, ծերանոցներ ու մանկատներ են բացել, այսինքն` ահավոր մեծ օգնություն են ցույց տվել: Իսկ քաղաքական առումով էլ, ի վերջո, մանդատը՝ Արեւմտյան Հայաստանի հարցի կարգավորման պրոցեսի, տվել են Վուդրո Վիլսոնին, որից հետո նա հրաժարվել է եւ այլն: Դա պատմական փաստ է` Սեւրի պայմանագիրը, որի «հայկական մասը» հետեւանք է Հայոց ցեղասպանության: Հիմա նայեք, բոլորն անխտիր ինչ-որ մասնակցություն ունեն ու բոլորն անխտիր իրենց դիրքորոշումները սկսել են արտահայտել, նույնիսկ պատմաբանները, այդ թվում նաեւ Թուրքիայի ներսում որոշակի մարդիկ սկսել են կարծիք արտահայտել, որ ցեղասպանություն է տեղի ունեցել, որը պետք է ընդունել, ներողություն խնդրել եւ այլն:
Ու կա Թուրքիայի կարծր դիրքորոշումը: Հիմա այս պարագայում ԱՄՆ-ն շատ բարեկամական է հանդես եկել ՀՀ-ի ու ցեղասպանության նկատմամբ, այն ժամանակ երբ դեռեւս ոչ ոք ձայն չէր հանում այդ մասին, 1981 թ-ին Ռեյգանը արտասանել է այդ բառը: Առավել եւս, որ ԱՄՆ 45 նահանգ օրենքի կամ հայտարարությունների ձեւով ճանաչել է այդ փաստն ու դատապարտել է: Հիմա Օբամայի պահվածքը ընդհանրապես որեւէ տրամաբանության մեջ չի տեղավորվում: Այսինքն՝ անհասկանալի է՝ այդքան բան անելուց հետո, ԱՄՆ այդ վերաբերմունքն ունենալով, առավել եւս խոստումներ տալով ամերիկայի հայությանը` ինչու է նա նման պահվածքով հանդես գալիս:
-Այս ամենը հաշվի առնելով` ինչո՞ւ ենք այդքան ձգտում, որ Բարաք Օբաման արտասանի ցեղասպանություն բառը, ի՞նչ է դա մեզ տալու, հատկապես, որ նախագահի ուղերձը որեւէ իրավական ուժ չունի, եւ բացի այդ` Բ. Օբաման այլեւս չի ղեկավարելու ԱՄՆ-ն:
-Գիտեք, ես ընդհանրապես կողմնակից չեմ այն դիրքորոշումներին, որ քաղաքականության ու դիվանագիտության մեջ անպայման արտասանած բառը պետք է դառնա ոսկի, արծաթ կամ բուտերբրոդի վրա քսված կարագ: Դա շատ անհասկանալի դիրքորոշում է դիվանագիտության ու քաղաքականության մեջ, ու որեւէ ձեւով բացատրություն չկա այն մարդկանց, որոնք ասում են, թե դա ոչ մի բան չի տա եւ այլն:
Ես կարող եմ ասել, թե ինչու են դա ասում. այսինքն՝ փորձում են արդարացնել, որ չի ասել: Այնինչ մեզ` հայերիս համար հիմա ճանաչման գործընթացն ավարտելու համար կարեւորագույն խնդիրներից մեկը մնացել է Բ. Օբամայի տեսակետը, ոչ թե ուղղակի Բարաք Օբամայի, այլ ԱՄՆ-ի դիրքորոշումը:
Դա, նշում եմ, մեզ պետք է ճանաչման համար, քանի որ մենք հիմա պայքարում ենք, որ աշխարհը մինչեւ վերջ ճանաչի Հայոց ցեղասպանությունը, դրանից հետո լինելու է հատուցման գործընթացը, որը լրիվ այլ պրոցես է: Հիմա դեռեւս պետք է ավարտել ճանաչումը, իսկ երբ մենք կմտնենք հատուցման գործընթացի հետ կապված բանակցությունների փուլ, աշխարհի երկրները հատուցման հետ կապված արդեն կհայտնեն դիրքորոշումները: Մեզ հիմա պետք է ԱՄՆ-ի կողմից փաստացի ճանաչում: Այս անգամ շատ բարդ է ցեղասպանություն բառը չասելը:
Զրուցեց ՍՈՆԱ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ
.gif)
