ՍԱՀՄԱՆԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ՊԵՏՔ Է ԱՆՑՆԵՆՔ ՍԱՀՄԱՆԱԴՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ

ՀՀ Սահմանադրական դատարանի նախագահ Գագիկ Հարությունյանը «Ժողովուրդ» օրաթերթի հետ զրույցում, խոսելով մամուլին պարբերաբար դատի տվող չինովնիկ-օլիգարխների մասին, ասաց. «Առաջին հերթին իրենք իրենց մասին պետք է մտածեն, իրենց գործի մասին, որ արձագանքներից չվիրավորվեն»: -Պարո՛ն Հարությունյան ,«Վիկիլիքս» կայքում հրապարակվեցին տեղեկություններ նաեւ ՍԴ-ի վերաբերյալ` 2008-ի ընտրությունների առնչությամբ: Ինչպե՞ս եք մեկնաբանում:-Էդ թեմաներով չեմ զրուցի: -Բայց հարցը չպարզաբանված ու չմեկնաբանված է մնում: -Էդ հարցն իմ հարցը չէ: -Այսինքն` ընտրությունների սահմանադրականության հարցը Ձերը չէ՞:-Եթե ես փորձեմ խոսել, երկար կստացվի, ոտքի վրա չեմ ուզում խոսել: -Ե՞րբ կհամաձայնեք խոսել:-Դժվարանում եմ ասել: Երբ հարկ գտնեմ, այդ ժամանակ:-Ըստ իշխանական կուլիսներում պտտվող լուրերի` Դուք այսօր ավելի ամուր դիրքերում եք, եւ այսօր Ձեր խոսքը Սերժ Սարգսյանի  մոտ ավելի է անցնում, նա Ձեր խորհուրդներով է շարժվում:-Դրանք խոսակցություններ են: Ընդհանրապես, երբ լրագրողները փորձում են ինձ հարցեր տալ, թե այստեղ այսինչն էր գրված, այնտեղ այնինչն էր ասում, ես ասում եմ` գնացե՛ք այնտեղ եւ այնինչին հարցրե՛ք այնինչի մասին: Այսինքն` այդ տիպի բամբասանքային խոսակցությունների ես չեմ ուզում խառնվել, դառնալ դրա սուբյեկտ, օբյեկտ եւ այլն: Բոլոր ժամանակներում ես որտեղ եւ ինչ աշխատանքում որ եղել եմ, իմ խոսքն անհրաժեշտաբար եւ գործի առումով ասել եմ, եւ դա հաշվի է առնվել: Չկա այդպիսի ժամանակ, որ Հարությունյանը փորձի մտածել չասել, ասել չհետեւել, հետեւել չիրացնել:-Իսկ ինչպե՞ս է ստացվել, որ Դուք միաժամանակ կարողացաք փաստորեն 3 նախագահների օրոք զբաղեցնել առանցքային պաշտոններ:-Երեք նախագահներն իմ օրոք են դարձել նախագահներ: Ես եղել եմ Գագիկ Հարությունյան եւ մնացել Գագիկ Հարությունյան: Շարունակելու եմ միշտ մնալ Գագիկ Հարությունյան:-Դուք թեեւ եղել եք քաղաքականության մեջ, բայց միաժամանակ ոչ քաղաքական կերպար եք: Ինչպե՞ս է դա Ձեզ հաջողվում: -Քաղաքականության մեջ ես գրեթե չեմ եղել, չհաշված առաջին տարիների առաջին մասը: Հետագայում ես պարզապես եղել եմ պետական գործիչ եւ շարունակում եմ մնալ պետական գործիչ: Տարբերությունը դա է, որը չի ընկալվում:-Պարո՛ն Հարությունյան, այսօր թերթերը հետապնդվում են հայտնի օրենքի դրույթի հիման վրա: Հնարավո՞ր է` առաջիկայում վերանայվի այդ օրենքը:-Ինձ ճի՛շտ հասկացեք: Հաճախ մտածում են, թե Հարությունյանը խուսափում է որեւէ հարցի պատասխանել: Ես, օրինակ, չեմ բացառում, որ այդ օրենքը կարող է դառնալ սահմանադրական վերահսկողության առարկա, եւ օրենքն ինձ արգելում է կարծիք ասել որեւէ հարցի վերաբերյալ, որը հետագայում դատարանում քննարկվելու է: Հիմա ես չեմ կարող ասել` վատն է, թե լավն է, որքանով է համապատասխան, որքանով չէ համապատասխան: Բայց կարող եմ ասել հետեւյալը. այդ խոսակցություններն ինձ էլ են հասել, ոչ միայն խոսակցություններ, այլեւ մտահոգություններ: Բայց իմ կարծիքն ընդհանրապես հետեւյալն է: Մենք երբեք առանց ազատ մամուլի եւ լիարժեք ազատ մամուլի անկախ պետականություն չենք կարող կայացնել, որովհետեւ ազատ մամուլը ժողովրդավարության 5 կարեւոր չափանիշներից մեկն է: Մենք շատ հաճախ դա մոռանում ենք, վիրավորվում ենք… Եթե այդ ազատությունն էլ չլիներ, Աստված մի արասցե, հիմա եսիմ ուր էինք գլորվել:  -Իբրեւ պաշտոնյա` ի՞նչ կոչ եք անում հաճախ վիրավորվողներին:-Վիրավորվողներն առաջին հերթին փորձեն իրենք իրենց ներսը նայել: Երբեք հայելին մեղք չունի, երբ իրենց պատկերն աղավաղված է ներկայացնում: Առաջին հերթին իրենք իրենց մասին պետք է մտածեն, իրենց գործի մասին մտածեն, որ արձագանքներից չվիրավորվեն, սա մեկ: Երկրորդը` ես նաեւ խորհուրդ կտայի մամուլի միջոցներին. գիտեք, մեր կյանքը շատ բարդ է, սոցիալական հարաբերությունները` շատ աղճատված, մարդիկ նույնիսկ վիրավորված են ինքնասիրութամբ: Քննադատե՛ք ինչքան ուզում եք, բացահայտե՛ք թերիները` ինչքան ուզում եք, փորձե՛ք խուսափել անձնական վիրավորանքներից, որովհետեւ յուրաքանչյուրն ունի ընտանիք, երեխա, սոցիալական կապեր եւ այլն: Դա ես համարում եմ անթույլատրելի եւ ոչ բարոյական: -Պարո՛ն  Հարությունյան, իբրեւ իրավաբան` ես խնդրում եմ պատասխանել կոնկրետ «Հրապարակ» եւ «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթերի մասին հարցին: Առաջինը տպագրել է մի նամակ, որի համար այսօր նրան արգելվել է ընդհանրապես այդ դատական նիստի մասին որեւէ բան գրել: «ՀԺ»-ն տպագրել է կոնկրետ մարդու խոսք, որը մինչեւ հիմա հետ չի կանգնում իր խոսքերից, եւ տուգանվել է 6 միլիոն դրամով: Սա իրավաբանորեն ի՞նչ բացատրություն ունի:-Որպես իրավաբան` ես պետք է գործն ուսումնասիրեմ եւ կարծիք արտահայտեմ: -Չե՞ք հետեւել հրապարակումներին:-Հետեւելն ուրիշ բան է, կարծիքներ լսելն ուրիշ բան է, գործը եւ  նյութերն ուսումնասիրելը բոլորովին ուրիշ բան է: Դատավորն իրավունք չունի իր տպավորությունները դարձնել կարծիք եւ արտահայտել: Առավել եւս Սահմանադրական դատարանի նախագահը: Հիմա ես մի կարծիք ասեմ, վաղը հանկարծ դատարանը հետեւի այդ կարծիքին, պետք է ասեք` ուղղություն տվեց եւ այլն: Ես գիտեմ, որ այս պարագայում ճշմարտությունը մեկն է, երբեք չի կարելի ազատ խոսքի համար բերան փակել, երբեք չի կարելի օբյեկտիվ նյութի տպագրության համար թերթ փակել: Հակառակը. պետք է միայն մտածել` ինչու է դա տեղի ունենում: Այլ բան է, եթե սխալ է արվել, եթե վիրավորանք է հասցվել, դրա համար էլ պետք է համապատասխան պատիժ լինի` դարձյալ օրենքով, դարձյալ սահմանված կարգով, եւ այստեղ կամայականությունները միայն վնաս կարող են տալ:-Իբրեւ թիվ մեկ դատարանի նախագահ`  ինչպե՞ս եք պատկերացնում այս իրավիճակից ելքը:-Սրա ելքը մեկն է. մենք պետք է կարողանանք հասկանալ, որ իրավունքի գերակայություն գոյություն ունի, որը չենք հասկանում: Շատ հաճախ տարբեր մակարդակներով խոսում եք օրենքի գերակայության մասին` ծիծաղելի վիճակի մեջ դնելով ե՛ւ մեզ, ե՛ւ լսողներին: Երկրում, սկսած սուբյեկտից, անձի հարաբերություններում սոցիալական բոլոր առնչություններում, վերջացրած ամենաբարձր պաշտոնյաները պետք է հասկանան այդ բացարձակ ճշմարտությունը, որ մեր 3-րդ հոդվածը կարգախոս չէ, իրավական բովանդակություն ունեցող հոդված է, որ մարդու իրավունքները բարձրագույն արժեք են, որ պետությունն ինքը սահմանափակված է այդ իրավունքներով` որպես անմիջական գործող իրավունք, եւ պետության խնդիրն այդ իրավունքների երաշխավորումը, ապահովումը, պաշտպանությունն է: Եթե պետությունը, նրա ինստիտուտը, պետական պաշտոնյան թերանում են այդ հարցում եւ դրա համար խարազանվում են, պետք է ամաչեն եւ ոչ թե զայրանան: Սա է խնդիրը, այսինքն` մենք պետք է կարողանանք այսօր Սահմանադրությունը դիտել ոչ թե գեղեցիկ թուղթ, որ լավ հրատարակում ենք զարդարված ու դնում սեղանին, այլ պետք է տեսնենք իրական կյանքում նրա գործողությունը, այսինքն` անցում կատարենք սահմանադրությունից սահմանադրականության:-Կարո՞ղ եք հստակ ասել` ԱԺ պատգամավորներն, ի վերջո, իրավունք ունե՞ն բիզնես ունենալ` թեկուզ չկառավարել այն, եւ այսօրվա խորհրդարանը լեգիտի՞մ է, թե՞ ոչ:-Խորհրդարանի լեգիտիմության հարցը կարող է գնահատվել դարձյալ քննության արդյունքում: Ես ձեզ խորհուրդ կտամ` պարզապես կարդացե՛ք Սահմանադրական դատարանի որոշումներից մեկը, որտեղ դատարանը նախորդ նախագահական ընտրությունների արդյունքներով 65 հոդվածի վերաբերյալ հստակ կարծիք է արտահայտել, եթե մարդիկ այդ կարծիքը չեն կարդում, չեն լսում, չեն փորձում իմանալ, թե  դատարանն ինչ է ասել, էդտեղ ես մեղք չունեմ: Դուք փորձե՛ք ինքներդ ծանոթանալ հստակ դատարանի դիրքորոշումը 65 հոդվածի վերաբերյալ:Հ.Գ. Այդ դիրքորոշումը կներկայացնենք թերթի հաջորդ համարում:Թ. ԹՈՎՄԱՍՅԱՆ