Ազատամարտիկը չի նվնվում, այլ իր պահանջներն է բարձրաձայնում (տեսանյութ)

Որքան էլ զարմանալի թվա, ազգային-ազգատագրական երգերի նկատմամբ այսօր կա հետաքրքրություն: Երգիչ, երգահան Գուսան Հայկազունի համերգները դա են ցույց տալիս. այդ մասին armlur.am լրատվականի թղթակցի հետ զրույցում ասաց հենց  երգահանը, ով 100-ից ավելի երգերի հեղինակ է: Նրա բոլոր ստեղծագործությունները սիրելի ու ընդունված են ոչ միայն հայրենիքում, այլև` Սփյուռքում:

-Գուսա’ն Հայկազուն,  ինչո՞վ է պայմանավորված ազգային-ազատագրական երգերի նկատմամբ  մեր ժողովրդի հետաքրքրությունը: Որքանո՞վ է ճիշտ  այն տեսակետը, որ ազգային-ազատագրական երգերի նկատմամբ   հետաքրքրությունն առաջանում է այն ժամանակ, երբ  երկիրը պատերազմական վիճակում է:

-Իհարկե, դա  ինչ-որ չափով ճիշտ է,  բայց մեր պարագայում պատերազմը շարունակվում է, հետևաբար, հայրենասիրական երգերն անհրաժեշտ են: Ազգը կարող է 100 տարի խաղաղ ապրել, բայց դրանից հետո միշտ կռիվ լինում է:

ԽՍՀՄ տարիներին անգամ երգվում էին հայրենասիրական երգերը, որոնք նախապատրաստեցին Աարցախյան շարժումը ու այն սերնդին, որն ազատագրեց Արցախը:

Այսօր հայրենասիրական երգերն ավելի մեծ պահանջարկ ունեն, քան  քնարական ու  գուսանական երգերը: Իսկ միակ բացատրությունը հետևյալն է` մենք դեռ պատերազմի մեջ ենք: Դեռ հազարամյակներ առաջ ` հեթանոսության  տարիներին, ունեցել ենք ժամանակ, երբ զարգացել է մշակույթը:  Մեզ հիմա ոգի է պետք, իսկ ոգի տալու համար հայրենասիրական երգը մեծ դեր ունի:

Ի դեպ, ասեմ, որ ազգային-ազգատագրական երգեր գրելն էլ բավական բարդ է: Պատահական չէ, որ այս ժանրում ստեղծագործողները քիչ են: Ճիշտ է, գրվում են ազգային-ազատագրական երգեր, բայց դրանք թիթեռի կյանք են ունենում:

-Ազգային-ազատագրական երգի ժանրը որքանո՞վ է  դինամիկ, զարգացող և փոփոխվող: Այսօրվա ստեղծագործողը կարո՞ղ է որևէ նոր բան ստեղծել, թե ժանրն ինքնին  կանոնիկ է:

-Իհարկե,  այսօրվա ստեղծագործողն այնքան բան կարող է գրել: Պատերազմը դեռ չի ավարտվել, եթե անգամ պատերազմ չլինի էլ,  մենք երկիր ունենք վերադարձնելու:  Ես  2-3 տարի առաջ դրսից պատվեր եմ ստացել և գրել «Մուսա լեռան» զավակները, որը մեծ ուժ ու եռանդ տվեց հայերին: Ինձ համար այսօր ազգային-ազգատագրական երգերի  հիմնական թեմատիկան   պահանջատիրությունն է: Մոտենում է  Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակը, որի ժամանակ ոչ թե պետք է ասել, որ մեզ 100 տարի կոտորել են, այլ` պահանջատեր լինել:

-Քանի որ պատվերների մասին խոսեցիք, հետաքրքիր է` այսօրվա մեր երգիչ-երգչուհիները  որքանո՞վ են  հայրենասիրական երգերի պատվերներ տալիս:

-Անձամբ ես պատվերներ չեմ ստանում, և դա վատ է:  Նույնիսկ երգիչներն ինձանից երգ չեն ուզում: Այսօրվա մեր երգիչները սպասում են, որ երգը կատարվի, հետո իրենք կատարեն` առանց հեղինակին ճանաչելու:  Ես հիմնականում դրսից եմ ստանում պատվերներ:

-Ձեր երգերի մեծ մասը երգում են տարբեր կատարողներ: Եթե անկեղծ լինեք, որքանո՞վ են նրանք  հավատարիմ հեղինակի ասելիքին,  կատարում այնպես, ինչպես  որ կա:

-Ցավո  հարց եք տալիս: Ինձ  և ժողովրդի համար սիրելի երգերից մեկը` «Պիտի գնանք վաղ թե ուշ», աղավաղվում են, կլկլոցներով են երգում:  Այն դարձել է սգո երգ: Դա էլ բավական չէ, երգի  բառերն են փոխում: Երգիչներին թվում է, թե մի բառ կարելի է փոխել, ու դա ճիշտ է:

–Փորձե՞լ եք դրա դեմն առնել ու պայքարել:

– Բազմիցս ելույթ եմ ունեցել ու ասել եմ այդ մասին: Չես կարող բոլորի դեմ պայքարել:

-Որպես ազատամարտիկ,   ըստ ձեզ` մի խումբ ազատամարտիկների պայքարն այս իշխանության դեմ որևէ  արդյունքի հանգեցնի՞:

– Եթե երկրում կա հարց, դա պետք է լուծվի: Լուծմանը հասնելու համար պետք է պայքարել,  ոտքի կանգնել: Հայրենիքը հյուրանոց չէ, որ մի բան դուրդ չգա, տեղափոխվես ուրիշ տեղ: Հայրենիքը քո տունն է, որի պատը, եթե  ճաքել է, պետք է այն  վեանորոգել:

-Եթե ճիշտ եք համարում պայքարը, ինչո՞ւ իրենք կողքին չեք:

-Իսկ ո՞վ ասաց, որ կողքին չեմ:

-Ազատության հրապարակում պարբերաբար մի խումբ ազատամարտիկներ  նախորդ տարի հանրահավաքներ էին կազմակերպում, իսկ դուք այնտեղ չէիք:

-Ես` որպես մտավորական, մասնակցում եմ բոլոր  հանրահավաքներին: Ճիշտ է, առաջին շարքերում չեմ, բայց այնտեղ եմ: Իշխանությունը պետք է  հասկանա, որ  հանրահավաք անողը  վատ մարդ չէ, դեմ չէ պետությանը: Հակառակը, այդ ձևով պետք է  պետությունը պետություն դառնա:

-Եթե երկրում առկա խնդիրների մասին բարձրաձայնելը   նորմալ է, ինչո՞ւ է այդ խնդիրները բարձրացնող ազատամարտիկներին Սերժ Սարգսյանը համարում  նվնվացող:

-Սխալ արտահայտություն է, ազատամարտիկը չի նվնվում, նա բարձրաձայնում է իր  պահանջները: Թե’ երկրի նախագահը, թե’ բոլորը պետք է ցավ զգան ու ցավ են զգում, որ մեր հերոս տղաները կարող է սոված ընտանիք պահեն:

Սոնա Դավթյան