Պետության մեջ տեղի ունեցող կարեւոր իրադարձությունները գրեթե պատահական չեն լինում: Ուստի տեղին է վերհիշել վերջին ութ ամիսներին Հայաստանում տեղի ունեցած մի քանի կարեւոր իրադարձություններ, որոնք առնվազն գոնե բացահայտ իրար հետ կապ չունեն: Բայց ապրիլի 2-5-ը տեղի ունեցած ղարաբաղա-ադրբեջանական կարճատեւ պատերազմի ֆոնին բոլորովին այլ երանգներ են ստանում: Իհարկե, ի սկզբանե դավադրություն տեսությունը բացառելով, այնուամենայնիվ, շարադրենք փաստերը:
Անցած տարվա նոյեմբերի 25-ին, երբ հայտնի դարձավ, որ ՀՀ ԱԱԾ-ն «հանցավոր» խումբ է վնասազերծել, եւ որ այդ խմբի անդամների կողմից Նորք-Մարաշում վարձակալած տանը մեծ քանակությամբ զենք է հայտնաբերվել, հանրության շրջանում հավատ չներշնչեց: Ավելին՝ ԱԱԾ-ն այս խմբի վնասազերծման հետ կապված տեղեկություններ տրամադրելու հարցում առավել քան բարեհամբույր էր: Հատուկ տեսագրություն տարածեցին, լրագրողներին թույլատրեցին ազատ նկարահանել տունը, որում ապրել էին խմբի անդամները եւ այսպես շարունակ: Այս ամենը Հայաստանի հանրության շրջանում ընկալվեց որպես շոու, թատերական ներկայացում: Մարդիկ վաղուց համոզվել են, որ որեւէ մեկին կալանավորելու հարցում ՀՀ իշխանություններին երբեւէ հանրության կարծիքը չի հուզել: Ուստի այն փաստը, որ ԱԱԾ-ն փորձում էր հանրությանն ինչ-որ բան համոզել, արդեն իսկ կասկածելի էր: Բայց չի բացառվում, որ ԱԱԾ-ի տեղեկատվական հոսքի հասցեատերը ոչ թե հայ հանրությունն էր, այլ մի երրորդ, Հայաստանից դուրս գտնվող կողմ:
«Հանցավոր» խմբի պատմության մեջ մի ուշագրավ հանգամանք էլ կա. այս գործով անցնող բոլոր հրապարակային գործիչները մի ընդհանրություն ունեն. նրանք երդվյալ ռուսամետներ են: Այս փաստն ի սկզբանե տարակուսանք էր առաջացնում: Ի վերջո, տարիներ շարունակ համոզմունք էր ձեւավորվել, որ ՀՀ ԱԱԾ-ն ընդամենը ՌԴ ազգային անվտանգության մարզային մասնաճյուղն է: Հետեւաբար ինչպես կարող էր այդ կառույցը հետապնդել այն մարդկանց, որոնց համար Հայաստանի շահը սկսվում է այնտեղ, որտեղ այն չի խանգարում ռուսականին:
Մյուս կողմից այդպես էլ անհասկանալի մնաց, թե ինչպես է այդ «հանցավոր» խումբը վեց ամիս շարունակ պլանավորել Հայաստանում զինված հեղաշրջում իրականացնել: Ենթադրվում է, որ ԱԱԾ-ն պետք է խմբին վնասազերծեր առաջին զենքը ձեռք բերելուց հետո: Բայց, պարզվում է, խմբով իրավապահները զբաղվել են վնասազերծմանը նախորդած մեկուկես ամսում: Հնարավոր է, չէ՞, որ մինչ այդ ԱԱԾ-ի որոշ օղակներ խմբի վրա աչք փակած լինեին` թույլ տալով, որ այն անարգել գործի: Սակայն խմբի անդամներն այն աստիճան են «հաբռգել», որ դադարել են զգուշանալ, արդյունքում նրանց ծրագրերի մասին իմացել են մարդիկ, որոնք չպիտի իմանային:
Այս տեսանկյունից Գեորգի Կուտոյանին ՀՀ ԱԱԾ տնօրեն անակնկալ նշանակելու փաստն ուշագրավ է դառնում: Ի վերջո, այդպես էլ անհասկանալի մնաց, թե ինչու Սերժ Սարգսյանը որոշեց երկրի կարեւորագույն կառույցի` ազգային անվտանգության ծառայության ղեկավարի պաշտոնը վստահել մի երիտասարդի, որն այդ գերատեսչության հետ ոչ մի առնչություն չի ունեցել: Կուտոյանի մասին հայտնի է միայն, որ նա մեծացել է ծառայողների ընտանիքում, համեստ կենցաղ է վարում, եւ Սերժ Սարգսյանն անվերապահորեն նրան վստահում է: Համաձայնեք, որ նման պատասխանատու պաշտոն ստանձնելու համար վերը բերվածը բավարար չէ: Ավելին՝ նրա նշանակվելուց հետո լուրեր տարածվեցին, որ ԱԱԾ-ի ղեկավար կազմն ուզում է հեռանալ: Բայց ԱԱԾ-ի առանձնահատկություններից մեկն էլ այն է, որ այդ կառույցից հեռանալն այդքան էլ հեշտ չէ:
Ինչեւէ, «հանցավոր» խմբի պատմությանը վերադառնալով՝ նկատենք. առկա տվյալները հուշում են, որ այդ կառույցի անդամների առնվազն մեծամասնությունը համոզված է եղել, որ իրենք հանուն վեհ նպատակի` Հայաստանը «փրկելու» համար են եւ պատրաստ են եղել դրա համար զոհվել: Բացառված չէ, որ խմբի ղեկավարից սկսած մինչեւ ամենավերջին անդամը հենց նման համոզմունք են ունեցել, եւ երրորդ կողմի` օտարերկյա հատուկ ծառայությունների մշակած օպերացիայի մաս լինելը նրանց մտքով անգամ չի անցել: Բայց փաստ է, որ աշխարհում առնվազն 3-ից 4 երկրների հատուկ ծառայություններ ի վիճակի են, լիարժեք աննկատ մնալով, մշակել եւ իրականացնել հատուկ օպերացիաներ, որոնց արդյունքում կարող է այս կամ այն տարածաշրջանում իրավիճակը կտրուկ փոխվել:
Եթե «հանցավոր» խմբի ծրագիրը նույնիսկ մասնակի հաջողությամբ պսակվեր, այսինքն՝ հերթական «ռոմանտիկները» կարողանային գնդակահարել կամ առնվազն պատանդ վերցնել Հայաստանի ղեկավար կազմի մի մասին, ապա ներքաղաքական կյանքը քաոսի կվերածվեր: Ըստ ԱԱԾ-ի հրապարակած տվյալների՝ «հանցավոր» խումբը իր գործողությունները ծրագրած է եղել իրականացնել դեկտեմբերի առաջին կեսին, մասնավորապես վարկածներից մեկով Սերժ Սարգսյանի ինքնաթիռը պետք է պայթեցնեին Ալիեւի հետ հանդիպման մեկնելիս, այդ հանդիպումը տեղի ունեցավ դեկտեմբերի 15-ին: Ու երբ այդ իրավիճակը դիտարկում ենք չորսօրյա պատերազմի պրիզմայով, հասկանում ենք, որ մինչ հայ հանրությունն ուշքի կգար, թշնամին կհասներ Ստեփանակերտ եւ իրենց փափագած Սարսանգի ջրամբար, որին տիրանալու համար մոտ 2 հազար զոհ տվեց Ադրբեջանը ու տապալվեց:
ՎԱՀԱԳՆ ՀՈՎԱԿԻՄՅԱՆ
.gif)
