Ապրիլի 3-ը հայ մշակութային եւ ազգային կյանքում առնչվում է մի շարք դեմքերի եւ դեպքերի հետ: Այն գրող Ղազարոս Աղայանի եւ դերասան Ազատ Շերենցի ծննդյան օրն է, ինչպես նաեւ այն օրը, երբ բացվել է ամենայն հայոց բանաստեղծի տուն-թանգարանը:
1993 թվականի հենց այս օրն են հայկական զինված խմբավորումները, որոնք հետագայում պիտի դառնային ՀՀ զինված ուժերի հիմնասյունը, դուրս գալիս Օմարի լեռնանցք, որի հետեւանքով ադրբեջանական բանակը, մեծ կորուստներ տալով, անցնում է Մռավի լեռնաշղթան եւ Քարվաճառը թողնելով հեռանում:
Ղազարոս Աղայանն ու հայ գրականությունը
«Կարծես հեքիաթների միջից եկած, մեր իրականության մեջ քայլող մի զորապետ իշխան լիներ, լեռների քաջ որսկան, աշխարհեաշխարհ կտրող քարավանապետ». ահա այսպես է մեծանուն գրողին բնութագրել մեկ այլ մեծանուն գրող Ավետիք Իսահակյանը:
Գրող, մանկավարժ եւ հրապարակախոս Ղազարոս Աղայանը, որը հեղինակել է մանկավարժական-մեթոդաբանական բազմաթիվ աշխատություններ, հեղինակն է նաեւ երկար տարիներ հայկական դպրոցներում ամենատարածված այբբենարանի՝ «Ուսումն մայրենի լեզի» անվանմամբ. այն նախատեսված էր առաջինից չորրորդ դասարանի երեխաների համար:
Աղայանը մասնավորապես զբաղվել է տարրական ուսուցման հարցերով եւ մշակել մայրենի լեզվի ուսուցման ու գրագիտության համակարգ: Նա ներդրում ունի նաեւ «Արարատ» հանդեսի զարգացման, ինչպես նաեւ հայ թարգմանական գործի զարգացման հարցում: Աղայանը հարստացրել է մեր թարգմանական գրականությունը ռուս եւ արեւմտաեվրոպական դասական գրողներից կատարած թարգմանություններով ու փոխադրություններով՝ թարգմանելով այնպիսի գրողների, ինչպիսիք են Իվան Կռիլովը, Ֆրիդրիխ Շիլլերը, Հայնրիխ Հայնեն, Լեւ Տոլստոյը, Ուիլյան Շեքսպիրը եւ այլք:
Աղայանը եղել է Հովհաննես Թումանյանի հիմնած «Վերնատուն» գրական խմբակի անդամներից: Նրա ստեղծագործությունների շարքում ամենահայտնիներից է «Անահիտ» հեքիաթը, որի հիման վրա 1947 թվականին ֆիլմ, իսկ 2014 թվականին մուլտֆիլմ է նկարահանվել:
Ամենայն հայոց բանաստեղծի 30-ամյակն ու տուն-թանգարանի բացումը
Թանգարանը, որի ճարտարապետը Գրիգորի Աղաբաբյանն է, բացվել է 1953 թվականի ապրիլի 5-ին: Թանգարանի հիմնադիրը եւ առաջին տնօրենը բանաստեղծի դուստրն է եղել՝ Աշխեն Թումանյանը, ցուցադրվել են ձեռագրերի պատճեններ, ֆոտոփաստաթղթեր եւ Թումանյանի ինքնատիպ ստեղծագործությունների բնօրինակներ՝ ընհանուր առմամբ ավելի քան 18 հազար ցուցանմուշ:
Առաջին հարկում կարելի է տեսնել մեծ գրողի կյանքի ուղին՝ կյանքի եւ գործունեության վերաբերյալ նյութեր, այդ թվում՝ լուսանկարներ, նամակներ, փաստաթղթեր, ձեռագրեր, հեղինակի հեքիաթների եւ պատմվածքների թեմաներով ստեղծված պատկերներ։
Երկրորդ հարկում ներկայացված է Թումանյանի թիֆլիսյան վերջին բնակարանը՝ նույնությամբ վերարտադրված եւ կահավորված:
Մուտքին այցելուներին դիմավորում են «Անուշ» օպերայի հնչյունները՝ զուգորդված «Լոռվա ձորը» համայնապատկերով: Թանգարանում կարելի է նաեւ նկարվել Սասունցի Դավթի եւ Քուռքիկ Ջալալու հետ՝ համապատասխան հավելվածի միջոցով:
Տղամարդը՝ «Տղամարդիկ» ֆիլմից. Ազատ Շերենց
Թիֆլիսում ծնված Շերենցը հայկական կինեմատոգրաֆիկ կատակերգության հիմնադիրներից է: ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստը կարիերան սկսել է 1931 թվականին Երեւանի Գաբրիել Սունդուկյանի անվան թատրոնում, ապա մեկնել Մոսկվա՝ հայկական թատրոն-ստուդիայում ուսանելու: Աշխատել է Գյումրիի թատրոնում եւ 1968-ից սկսել նկարահանվել «Հայֆիլմ» ստուդիայի ֆիլմերում, որոնցից հատկանշական են «Տղամարդիկ», «Մենք ենք մեր սարերը», «Սերոբի ծառը», «Խաթաբալան» եւ «Խնձորի այգին»:
Պետք է նշել, որ դերասանի մասնակցությամբ «Տղամարդիկ» ֆիլմը հայ իրականության ամենաազդեցիկ, ամենաիրական եւ ամենագրավիչ ֆիլմերից է, որը բարձր մասնագիտական մոտեցման եւ նվիրվածության արդյունք է: Եթե չեք դիտել, ապա հիշե՛ք. արվեստը ժամանակ չի ճանաչում:
ՀՈՒՐԻ ԲԱՂԴԱՍԱՐՅԱՆ
ԱՆԺԱՄԿԵՏ ՆՍՏԱՑՈՒՅՑ՝ ՓԱԿ ԴՌԱՆ ԱՌԱՋ
«Գոյ» թատրոնի ստեղծագործական կազմը ապրիլի 3-ից անժամկետ նստացույց է իրականացնում թատրոնի փակ դռան առաջ:
Նրանք դիմում են ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին, ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի եւ սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանին, որպեսզի վերջիններս թատրոնին հնարավորություն տան շարունակել ստեղծագործական գործունեությունը՝ որպես անկախ թատրոն, սակայն՝ «Գոյ»-ի բեմում:
«Դիմում ենք նաեւ իրավապահ մարմիններին, դատարանին, որ մեր խախտված իրավունքները վերականգնվեն»,-թատրոնի ֆեյսբուքյան էջում հրապարակված տեսանյութում ասում է «Գոյ»-ի ռեժիսոր Սարգիս Արզումանյանը:
Ավելի վաղ հայտարարվել էր, որ, ՀՀ կառավարության որոշմամբ, նախատեսվում է «Գոյ» թատրոնի վարչական հատվածը կրճատել, իսկ թատրոնի ստեղծագործական կազմը՝ «Գոյ» թատերախումբ անունով, կշարունակի գործունեություն ծավալել Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոնի տանիքի ներքո: ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի եւ սպորտի նախարարությունը, որը նախագծի հեղինակն է, վստահեցրել էր, որ այդ պարագայում «Գոյ»-ը կարող է ընդլայնել իր հնարավորությունները:
2024 թվականի հունվարի 30-ին, ՀՀ կառավարության որոշմամբ, ՀՀ արդարադատության նախարարության իրավաբանական անձանց պետական ռեգիստրը «Գոյ» թատրոնը վերակազմակերպել է՝ միավորելով այն Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոնի հետ:
«Գոյ» թատրոնի ստեղծագործական կազմը դեմ է միավորմանը:
Թատրոնի միջազգային օրը՝ մարտի 27-ին, Սարգիս Արզումանյանը դիմել էր թատերական գործիչներին՝ խնդրելով նրանց աջակցությունը: «Եթե կարծում եք, որ այս քաղաքին պետք է «Գոյ» թատրոնը, խնդրում եմ աջակցել մեզ: Համապատասխան փաստաթուղթ է կազմվել, պետք է այնտեղ ստորագրել, տալ համաձայնություն, որ «Գոյ» թատրոնը Երեւանին անհրաժեշտ է որպես անկախ թատրոն: Այդ փաստաթուղթը կուղարկվի Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանը՝ ի դեմս ՀՀ վարչապետի, որպեսզի նրանց կայացրած որոշման մեջ լրացումներ կատարվեն, կամ այլ մեխանիզմներ մշակվեն, եւ «Գոյ» թատրոնը դառնա անկախ թատրոն ու ստեղծագործի այն վայրում, որտեղ աշխատել է»,-նշել էր նա:
ՍԱՄԲՈՆ ԸՆՏԱՆԻՔ Է
Երեւանում մեկնարկեց սամբոյի աշխարհի գավաթի խաղարկությունը, որը այսուհետ կանցկացվի Հայաստանի մայրաքաղաքում:
Բացման պաշտոնական արարողության մեկնարկին վավերագրական ֆիլմով ներկաներին ներկայացվեցին Հայաստանում սամբոյի զարգացման փուլերը:
Հայաստանի սամբոյի ֆեդերացիայի նախագահ Միքայել Հայրապետյանը, ողջունելով ներկաներին, բարի գալուստ մաղթեց հյուրերին եւ հույս հայտնեց, որ սամբոյի մրցաշարերը կլինեն խաղաղության տոներ ամբողջ աշխարհի համար:
«Սամբոն ընտանիք է, ընտանիքը` ուժ, ուժը` խաղաղությունը: Նախորդ տարիների մրցաշարերի գերազանց կազմակերպվածության շնորհիվ միջազգային ֆեդերացիան Հայաստանին տվեց աշխարհի գավաթի խաղարկությունը հյուրընկալելու իրավունքը»,-ասաց Հայրապետյանը:
ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալ Կարեն Գիլոյանն ընդգծեց, որ Հայաստանը աշխարհի սպորտային քարտեզի վրա իր ուրույն տեղն է գրավում:
«Թող հաղթեն ուժեղագույնները, հայտարարում եմ մրցաշարը բացված»,-ասաց Գիլոյանը:
Սամբոյի աշխարհի գավաթի խաղարկությանը մասնակցում են 17 երկրի մոտ 300 մարզիկներ:
Սամբոյի աշխարհի գավաթի խաղարկությունը կեզրափակվի ապրիլի 5-ին:
ՆԱՀԱՆՋԵԼ Է
Հայաստանի ֆուտբոլի ազգային թիմը նախորդ ամսվա համեմատ նահանջել է ՖԻՖԱ-ի դասակարգման աղյուսակում:
ՖԻՖԱ-ն հրապարակել է ազգային հավաքականների դասակարգման վարկանիշային թարմացված աղյուսակը։ Հայաստանի ազգային հավաքականը նահանջել է մեկ հորիզոնականով եւ այժմ զբաղեցնում է 95-րդ տեղը։
Արգենտինան պահպանել է առաջատարի դիրքերը։ Երկրորդ տեղում Ֆրանսիան է, իսկ լավագույն եռյակը եզրափակում է Բելգիայի հավաքականը։
ՉԵՆ ՄԱՍՆԱԿՑԻ
Միջազգային օլիմպիական կոմիտեն (ՄՕԿ) ռուսաստանցի Աբդուլռաշիդ Սադուլաեւին թույլ չի տվել մասնակցել Բաքվում կայանալիք օլիմպիական վարկանիշային մրցաշարին:
Այս մասին գրում են ռուսական ԶԼՄ-ները: Բաքվում կայանալիք ըմբշամարտի վարկանիշային մրցաշարը կկայանա ապրիլի 5-7-ը:
Հայաստանը եւս չի մասնակցելու Բաքվի վարկանիշային մրցաշարին: Բացի այս, կա եւս մեկ վարկանիշային մրցաշար, որը կկայանա Ստամբուլում:
Փարիզի 33-րդ ամառային Օլիմպիական խաղերը կկայանան 2024 թվականի հուլիսի 26-ից օգոստոսի 11-ը:
.gif)
