Շվեդիայի պառլամենտի նախկին պատգամավոր Յոհան Նիսինենը բացահայտում է ծխելու դեմ պայքարի հիմքում ընկած Շվեդիայի հաջողության ռազմավարությունները

Healthnews-ին տված բացառիկ հարցազրույցում Յոհան Նիսինենը, ով 2014 թվականից ի վեր եղել է Շվեդիայի խորհրդարանի և 2022-2024 թվականների Եվրախորհրդարանի անդամ, կիսվում է Շվեդիայի՝ ծխելու դեմ պայքարի ուշագրավ հաջողության գաղտնիքներով։

Նիսինենը խոսում է այն նորարարական քաղաքականության և մոտեցումների մասին, որոնք Շվեդիան դարձրել են ծխախոտի դեմ պայքարի համաշխարհային մոդել։ Այս զրույցը արժեքավոր պատկերացումներ է տալիս այն մասին, թե ինչպես կարող են այլ երկրները սովորել Շվեդիայի փորձից՝ ծխելու դեմ արդյունավետ պայքարելու համար։

-Որպես օրենսդրական գործընթացի հիմնական դերակատար, նախնական ի՞նչ խնդիրների բախվեցիք, ծխելու վնասի նվազեցման հայեցակարգը Շվեդիայում քաղաքական բանավեճում ներմուծելու գործում։

-Յոհան Նիսինենը (ՅՆ) – Շվեդիայի քաղաքականության քննարկումներում ծխելու վնասի նվազեցման հարցերը ներառելու սկզբնական դժվարությունները ներառում էին.

Մշակութային և հանրային ընկալում. Առողջապահության մարմինները և իրավապաշտպան խմբերը սկզբում դժկամությամբ էին աջակցում այլընտրանքային միջոցներին կամ տարբերակներին, ինչպիսին է սնուսը և նիկոտինային բարձիկները՝ նիկոտինի օգտագործումը խթանելու վերաբերյալ մտահոգությունների պատճառով, չնայած այն ավելի քիչ վնասակար է, քան ծխելը:
Գլոբալ դիմադրություն։ Միջազգային կազմակերպությունները, ինչպիսին է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը (ԱՀԿ), սկեպտիկորեն են վերաբերվել և շարունակում են սկեպտիկորեն վերաբերվել ծխելու հետ կապված վնասի նվազեցման ռազմավարությունների հավանությանը, ինչը ազդել է Շվեդիայում ներքին բանավեճերի վրա։
Գիտական տարաձայնություններ։ Սկզբնական քննարկումները կենտրոնացած էին այն բանի վրա, որ ապահովվի գիտական համայնքի կողմից սնուսի և այլընտրանքային միջոցների անվտանգության վերաբերյալ եզրակացությունների ընդունումը և վստահությունը որպես քաղաքական որոշումների հիմք։

-Կարո՞ղ եք նկարագրել Շվեդիայում ծխելու վնասի նվազեցման ներկայիս ռազմավարության ընդունմանը հանգեցրած օրենսդրական գործընթացի ժամանակացույցը և հիմնական փուլերը։

Շվեդիայի ուղին դեպի վնասի նվազեցման համապարփակ ռազմավարություն ներառում էր մի քանի կարևոր քայլեր.

1995թ. Շվեդիան դարձավ ԵՄ-ն անդամ և ստացավ սնուսի վաճառքը թույլատրող բացառիկ արտոնություն, որն արգելված էր ԵՄ-ն մյուս երկրներում։
2000-թվականներ. Աճող ապացույցները սկսեցին ցույց տալ սնուսի նշանակալի հաջողությունները առողջապահական ոլորտում, մասնավորապես ծխելու հետ կապված հիվանդությունների նվազեցման առումով։
2010–2015թթ. Ծխելու մակարդակի շարունակական անկման հետ մեկտեղ ակտիվացան քննարկումները վնասի նվազեցման ռազմավարություններում նիկոտինին նոր այլընտրանքներ, ինչպիսիք են նիկոտինի բարձիկները, ներառելու վերաբերյալ:
2018թ. օրենսդրական քննարկումները ընդլայնվել են և ներառել են վնասի նվազեցման նոր արտադրանքի (օրինակ՝ վեյփինգի) կարգավորումը՝ հաշվի առնելով միջազգային ապացույցները և հանրային առողջապահության տվյալները։

– Ի՞նչ դեր են խաղացել գիտական ապացույցները օրենսդրության ձևավորման գործում։ Ինչպե՞ս ներկայացվեցին և քննարկվեցին այս ապացույցները խորհրդարանական քննարկումներում։

– Գիտական ապացույցները կենտրոնական դեր են խաղացել ծխելու վնասի նվազեցման Շվեդիայի օրենսդրության ձևավորման գործում։ Ուսումնասիրությունը պարզել է, որ անծուխ ծխախոտային արտադրանքը, ինչպիսին է սնուսը և նիկոտինային բարձիկները համեմատաբար քիչ վնասակար են սիգարետների համեմատ։

Շվեդիայում ծխելու հետ կապված քաղցկեղի և մահացության ցուցանիշները զգալիորեն ցածր են ԵՄ մյուս երկրների համեմատ, հիմնականում սնուսի լայնորեն օգտագործման շնորհիվ։ Այս արդյունքները ներկայացվել են խորհրդարանական քննարկումներում՝ ի պաշտպանություն ծխելու այլընտրանքային տարբերակներ թույլ տվող քաղաքականության՝ ընդգծելով վնասի նվազեցման ռազմավարությունների հանրային առողջության համար օգուտները։

Ինչպե՞ս է օրենսդրական գործընթացը անդրադարձել տարբեր շահագրգիռ կողմերի (առողջապահության ոլորտի մասնագետներ, ծխախոտային արդյունաբերություն, մանրածախ առևտրով զբաղվողներ, սպառողական խմբեր) մտահոգություններին։

Ի՞նչ փոխզիջումների պետք էր գնալ։ Օրենսդրական գործընթացը ներառում էր շահագրգիռ կողմերի մի շարք խնդիրների լուծում, այդ թվում՝ առողջապահության մասնագետների, ծխախոտային արդյունաբերության և սպառողների իրավունքների պաշտպանության խմբերի։

Մանրածախ վաճառողներն ու սպառողական խմբերը մտահոգություններ են հայտնել արտադրանքի մատչելիության և պիտակավորման վերաբերյալ։ Պարտավորությունները ներառում էին խիստ մարքեթինգային կանոններ՝ սպառողների անվտանգությունն ապահովելու համար, ինչպես նաև ճանապարհ հարթեցին այլընտրանքային տարբերակների համար, ինչպիսիք են սնուսը և նիկոտինի բարձիկները, որոնք կփոխարինեին ավանդական ծխելը։

– Արդյո՞ք եղե՞լ են ԵՄ-ի հատուկ կանոնակարգեր կամ միջազգային համաձայնագրեր, որոնք ազդել են Շվեդիայի իրավական շրջանակի զարգացման վրա։

– ԵՄ դիրեկտիվները, ինչպիսին է ծխախոտային արտադրանքի դիրեկտիվը (TPD), կարևոր դեր են խաղում անդամ պետությունների օրենսդրության ձևավորման գործում։ Օրինակ՝

TPD-n սահմանում է էլեկտրոնային հեղուկներում նիկոտինի մակարդակի ստանդարտացված փաթեթավորում, սահմանափակումներ և գովազդի սահմանափակումներ։
Միջազգային համաձայնագրերը, ինչպիսին է ԱՀԿ-ի ծխախոտի դեմ պայքարի շրջանակային կոնվենցիան (FCTC), սահմանում են ծխախոտի դեմ պայքարի համաշխարհային չափանիշներ՝ ազդելով ազգային շրջանակների վրա։

Շվեդիայի իրավական բազան ձևավորվել է ԵՄ անդամակցության համաձայնագրով ամրագրված սնուսի վրա ԵՄ-ում սահմանված արգելքից երկրի ազատման շնորհիվ։ Այս եզակի բացառությունը թույլ տվեց Շվեդիային օրինական պահել սնուսը, ինչը հանգեցրեց ծխելու մակարդակի նվազեցման գործում հաջողությանը։

Ինչպե՞ս են խորհրդարանական հանձնաժողովները գնահատել առաջարկվող օրենսդրության տնտեսական ազդեցությունը, մասնավորապես՝ հարկային եկամուտների և առողջապահական ծախսերի առումով։

Խորհրդարանական հանձնաժողովները վերանայեցին տնտեսական ազդեցության գնահատականները՝ հաշվի առնելով ինչպես ավանդական ծխախոտային արտադրանքից ստացված հարկային եկամուտները, այնպես էլ ծխելու հետ կապված հիվանդությունների կրճատումից առողջապահական խնայողությունները։

Ծխելու մակարդակի նվազեցման գործում Շվեդիայի հաջողությունը հանգեցրել է ծխելու հետ կապված առողջապահական ծախսերի նվազմանը, ինչը հաստատում է վնասի նվազեցման քաղաքականության անհրաժեշտությունը։ Առողջապահության ոլորտի պետական ծախսերի կրճատման տնտեսական օգուտները գերակշռեցին սիգարետի հարկային եկամուտների կրճատման վերաբերյալ մտահոգություններին։

Ի՞նչ մեխանիզմներ են ներառվել օրենսդրությունում վնասի նվազեցման ռազմավարության արդյունավետությունը վերահսկելու և գնահատելու համար։

Օրենսդրությունը ներառում է վնասի նվազեցման ռազմավարությունների արդյունավետության մոնիթորինգի մեխանիզմներ, ներառյալ հանրային առողջապահության վերաբերյալ կանոնավոր հաշվետվությունները և այլընտրանքային արտադրանքի, ինչպիսիք են սնուսը և նիկոտինի բարձիկները, գիտական գնահատումը։ Այս միջոցառումները ապահովեցին, որ քաղաքականությունը կարող է ճշգրտվել արդյունքների հիման վրա՝ խթանելով հանրային առողջության բարելավման տվյալների վրա հիմնված մոտեցումը։

Սկզբնաղբյուրը՝ healthnews.pt

ԿԱՐԴԱՑԵՔ ՆԱԵՎ

Նման նյութեր